Ποιος κοροϊδεύει διαχρονικά τους Χανιώτες;

Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που κατέθεσε στο Συμβούλιο Επικρατείας ο Δήμος, αποτελεί ένα ακόμη επεισόδιο στο διαχρονικό σκάνδαλο της αποχέτευσης στα Χανιά
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 5 Νοεμβρίου 2024 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-500)

Επετειακό το σημερινό άρθρο, αφού είναι το 500στό στη σειρά των άρθρων μου στα Χανιώτικα Νέα, από τις 21 Ιανουαρίου 2011. Με αυτήν την ευκαιρία, ευχαριστώ για άλλη μια φορά τη διεύθυνση της εφημερίδας και ιδιαίτερα τον ιδρυτή της Γιάννη Γαρεδάκη, τον διευθυντή Παρασκευά Περάκη και φυσικά τον «ηθικό αυτουργό» αυτής της απόφασης, το φίλο Βαγγέλη Κακατσάκη που εισηγήθηκε την έναρξη αυτής της συνεργασίας.

Δυστυχώς και σε αυτό άρθρο θα ασχοληθώ για μιάν ακόμη (και ελπίζω τελευταία) φορά με το διαχρονικό σκάνδαλο της αποχέτευσης στα Χανιά. Ένα πάγιο αίτημα του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού (S.E.A) ήταν από τις αρχές του 2023 όταν άρχισαν οι εργασίες εγκατάστασης του αντλιοστασίου λυμάτων στον Σταυρό, η πρόσβαση στην σχετική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Παρόλο που ο Δήμαρχος δεσμεύτηκε κατ’ επανάληψη στο Δημοτικό Συμβούλιο να την διαβιβάσει στο Σύλλογο κάτι τέτοιο δεν συνέβη παρά μόνο πριν από λίγες εβδομάδες στις 18 Σεπτεμβρίου! Αυτό συνέβη στη σχετική συζήτηση που έγινε ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας σχετικά με την προσφυγή του S.E.A. όπου ο Δήμος παρουσίασε «μια» ΜΠΕ του 1999!

Διαβάζοντάς την θυμήθηκα εκείνη την ιστορία με τις δικαιολογίες που ετοιμάστηκε να απαριθμήσει ο επικεφαλής του τιμητικού αγήματος υποδοχής του αυτοκράτορα στο ερώτημα «γιατί δεν έγιναν οι προβλεπόμενοι τιμητικοί κανονιοβολισμοί». «10 λόγοι εξοχότατε!» απάντησε ο επικεφαλής. «Πρώτον, δεν είχαμε μπαρούτι». «Σταμάτησε εκεί» απάντησε ο αυτοκράτορας. «Μόνον αυτός ο λόγος αρκεί».

Πράγματι, η μελέτη που κατατέθηκε στο ΣτΕ αναφέρεται μόνο στην εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) στο Κουμπελή ενώ δεν αναφέρει τίποτα για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το δίκτυο αποχέτευσης, την επέκταση του και την κατασκευή αντλιοστασίων με αγωγούς υπερχείλισης, οι οποίοι σε περίπτωση βλάβης θα διοχετεύουν ανεπεξέργαστα λύματα στη θάλασσα!

Αναφέρεται απλά ότι «Το σύνολο της περιοχής μελέτης (εκτός του Δ. Χανίων) στερείται αποχετευτικού δικτύου και η αποχέτευση των ακαθάρτων γίνεται μέσω βόθρων. Σύμφωνα με την μελέτη Επέκτασης Εγκαταστάσεων ΕΕΛ Χανίων προβλέπονται οι ακόλουθες ολοκληρώσεις και συνδέσεις δικτύων αποχέτευσης με το βιολογικό καθαρισμό Χανίων». Στον πίνακα που ακολουθεί π.χ. για τα Κουνουπιδιανά προβλέπεται ότι θα καλύπτονται τα ακόλουθα ποσοστά αποχέτευσης για τα αντίστοιχα έτη: 1997=0%, 2000=5%, 2010=60%. Φυσικά, με βάση τα δεδομένα πληθυσμού και κατοικιών πριν από 25 χρόνια!!!

Αναπάντητα ερωτήματα. Η παραπάνω ΜΠΕ έγινε με βάση τον τότε ισχύοντα Νόμο (1650/1986) που στο άρθρο 5 αναφέρει ότι η ΜΠΕ πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και «εξέταση εναλλακτικών λύσεων και υπόδειξη των κύριων λόγων της επιλογής της προτεινόμενης λύσης». Επίσης, αναφέρει ότι «το οικείο νομαρχιακό συμβούλιο λαμβάνει γνώση της ΜΠΕ και πριν την έγκριση της ενημερώνει κάθε πολίτη και τους φορείς εκπροσώπησής του, για να εκφράσουν τη γνώμη τους». Τίποτα από αυτά δεν έγινε ούτε τότε ούτε στο μέλλον ενώ οι παραπάνω σχετικές διατάξεις ενισχύθηκαν τα επόμενα χρόνια με βάση και την ευρωενωσιακή νομοθεσία.

Επιπλέον, όπως γράφαμε και τον Ιούνιο (βλ. Χ.Ν. 25/06/2024) οι διαδοχικές αποφάσεις τροποποίησης των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) τα έτη 2007, 2009, 2011, 2014 και 2016 αναφέρουν πως έγιναν νέες και συμπληρωματικές ΜΠΕ. Και αυτές οι ΜΠΕ ούτε δημοσιοποιήθηκαν ούτε αποτέλεσαν αντικείμενο διαβούλευσης. Στις εν λόγω αποφάσεις περιγράφονται οι επεκτάσεις του δικτύου των αγωγών και τα αντλιοστάσια χωρίς ωστόσο να αναφέρεται κατά πόσον οι σχετικές ΜΠΕ κάλυπταν και αυτά τα στοιχεία.

Μάλιστα, το 2011 με τη σχετική απόφαση τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων διογκώθηκε και η δυναμικότητα της εγκατάστασης για το έτος 2030 στους 170.000 ισοδύναμους κατοίκους πάνω από το όριο των 150.000 ισοδύναμων κατοίκων για το οποίο επιβάλλεται από το νόμο δημοσιοποίηση της σχετικής πλήρους ΜΠΕ και δημόσια διαβούλευση, που φυσικά δεν έγιναν.

Τέλος, η ΜΠΕ του 1999 αναφέρει και πολλά ενδιαφέροντα για τα θαλάσσια ρεύματα και τη ρύπανση της θάλασσας, τις οσμές και τις κοινωνικές επιπτώσεις από τη μη δημοσιοποίηση των σχετικών ΜΠΕ. Πρόκειται για κεφάλαια που ενδιαφέρουν ασφαλώς τους κατοίκους του Κουμπελή και κατ’ επέκταση όλους τους Χανιώτες που υποφέρουν περιοδικά από τις οσμές και τις υπερχειλίσεις ακαθάρτων μέσα στην πόλη και σε ορισμένες ακτές.

Το μέλλον. Η απόφαση του ΣτΕ αναμένεται στο άμεσο μέλλον. Τον Ιούνιο (βλ. Χ.Ν. 25/06/2024) προτείναμε δημόσια και κάποιες πρακτικές λύσεις. Βραχυπρόθεσμα, τη διεξαγωγή κατεπείγουσας μελέτης για την εξεύρεση εναλλακτικής θέσης για το αντλιοστάσιο Α44 (Παχιά Άμμος). Επίσης, μεσομακροπρόθεσμα, και ενόψει της ανανέωσης της ΑΕΠΟ το 2029, τη διεξαγωγή πλήρους περιβαλλοντικής αξιολόγησης ολόκληρου του έργου συλλογής και επεξεργασίας των λυμάτων.

Έτσι θα εντοπιστούν όλα τα σχεδιαστικά και κατασκευαστικά προβλήματα της κεντρικής εγκατάστασης, του αποχετευτικού δικτύου και των αντλιοστασίων. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει το ιστορικό όλων των συμβάντων (διαρροές, οσμές, κλπ.), επιστημονικές μετρήσεις και συνεντεύξεις με κατοίκους αλλά και εκπροσώπους φορέων και οικολογικών οργανώσεων. Με βάση την εν λόγω αξιολόγηση θα πρέπει δρομολογηθούν όλα τα απαιτούμενα διορθωτικά έργα για την αποκατάσταση των προβλημάτων που θα έχουν εντοπιστεί.

Επαναλαμβάνουμε ότι αυτά είναι κατά τη γνώμη μας τα απολύτως αναγκαία για να διατηρηθούν τα Χανιά ως τόπος κατοικίας και διακοπών, καθώς και ως σημαντικός τουριστικός προορισμός.