12 Ιουλίου 2007

GR-Πολιτική, κόμματα, διαφάνεια

Τις τελευταίες μέρες, άκουσα στις ειδήσεις τις αλληλοκατηγορίες των κομμάτων για τις ευθύνες σχετικά με την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, είδα τη σχετική κινητοποίηση διαμαρτυρίας των ανώνυμων πολιτών της 8/7/2007 έξω από τη Βουλή, και διάβασα την πρόταση του βουλευτή κ. Μανώλη για τη θέσπιση ασυμβίβαστου μεταξύ κυβερνητικής θέσης και επίσημης κομματικής ιδιότητας. Όλα αυτά μαζί με έβαλαν στις ακόλουθες σκέψεις.

Κατ’ αρχάς δεν νομίζω ότι πρέπει να αμφισβητηθεί ούτε ο πατριωτισμός ούτε η καλή θέληση, ούτε η καλή πίστη όσων είναι επίσημα ενταγμένοι σε κομματικούς μηχανισμούς. Όμως από τη στιγμή που κάποιος εντάσσεται σε ένα κόμμα οφείλει να είναι πιστός στις αποφάσεις του και να προωθεί τα συμφέροντά του. Είναι επίσης λογικό όταν ένα κόμμα βρίσκεται στην εξουσία να θέλει να στελεχώσει κρίσιμες θέσεις του κρατικού μηχανισμού με πιστά στελέχη προκειμένου να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Είναι τέλος λογικό τα μέλη των αντιπολιτευόμενων κομμάτων να προσπαθήσουν να εμποδίσουν το κυβερνών κόμμα να πετύχει τους στόχους του στο πλαίσιο μιας αντιπολίτευσης «Ελληνικού τύπου».

Παράλληλα με τους πολίτες που είναι επίσημα ενταγμένοι σε κάποιο κόμμα υπάρχουν και (πολλοί περισσότεροι) άλλοι που δεν είναι ενταγμένοι πουθενά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ψηφίζουν το άλφα ή το βήτα κόμμα στις εκλογές, συγκρίνοντας και αναλύοντας κάθε φορά τα σχετικά προεκλογικά προγράμματα και υποσχέσεις. Σημαντικό επίσης ποσοστό συνειδητοποιημένων πολιτών έχουν απογοητευθεί από τα επίσημα κόμματα χωρίς να πάψουν να προβληματίζονται για το μέλλον του τόπου κάνοντας την παρουσία τους όλο και πιο αισθητή (βλέπε κινητοποιήσεις για την Αμαλία, για την πυρκαγιά στην Πάρνηθα αλλά και τη δημιουργία νέων κομμάτων όπως η Φιλελεύθερη Συμμαχία). Συνεπώς έχουμε δύο κατηγορίες πολιτών – αυτούς που έχουν κομματική ταυτότητα και αυτούς που δεν έχουν.

Είναι σίγουρο ότι ορισμένες θέσεις του κρατικού μηχανισμού πρέπει να στελεχώνονται από ανθρώπους πιστούς στις κυβερνητικές επιλογές, οι οποίες προκύπτουν με βάση τις προεκλογικές εξαγγελίες του κόμματος που κερδίζει τις εκλογές. Όμως πέραν από την επίσημη αντιπολίτευση των κομμάτων που δεν κέρδισαν τις εκλογές, υπάρχουν ορισμένες θέσεις που απαιτούν ουδετερότητα από κομματικούς μηχανισμούς και εξαρτήσεις. Θέσεις ελεγκτικές των πεπραγμένων της διοίκησης, θέσεις (δικαστικής ή οικονομικής) διαιτησίας, θέσεις διαχείρισης υψηλών προϋπολογισμών μέσω δημοπρασιών, θέσεις διαχείρισης κρίσεων ή της προστασίας του περιβάλλοντος, θέσεις αστυνόμευσης και επιβολής του νόμου. Θέσεις στις οποίες το όποιο «λαθρεμπόριο επιρροής» πρέπει να αποκλείεται και οι οποίες γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο θα μπορούσαν να στελεχώνονται από άτομα τα οποία έχουν παραμείνει ακομμάτιστα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι και ενεργοί πολίτες.

Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν και σε άλλες χώρες. Στο Βέλγιο όλες οι θέσεις ευθύνης στον κρατικό μηχανισμό και στις επιχειρήσεις που ελέγχει το δημόσιο κατανέμονται αναλογικά σε άτομα που ανήκουν στα διάφορα κόμματα. Στη Γαλλία ο νέος πρόεδρος δεσμεύτηκε προεκλογικά η θέση του προέδρου της επιτροπής δημοσιονομικού ελέγχου της Βουλής να δίδεται σε άτομο της αντιπολίτευσης. Η θεσμοθέτηση της συμμετοχής στα κοινά και σε θέσεις ευθύνης, ενεργών πολιτών που δεν ανήκουν σε κόμματα εκτός από εμπλουτισμό της δημόσιας ζωής θα βοηθήσει να αναστραφεί και το κλίμα απαξίωσης της πολιτικής και αποχής από τα κοινά που σε τελική ανάλυση ενισχύει τα οργανωμένα (κομματικά και μη) συμφέροντα. Και νομίζω πως η εξαγγελθείσα ανασυγκρότηση του κράτους δεν πρέπει να αγνοήσει αυτή τη διάσταση.

9 σχόλια:

Βασίλειος Περαντζάκης είπε...

Εδώ άφησαν τους ΠΑΣΟΚους στην θέση τους και αυτοί κατάκλεψαν το δημόσιο... και τώρα οι ίδιοι παρουσιάζουν τις κλοπές τους ως σκάνδαλα της κυβέρνησης Ν.Δ. Εδώ δεν μιλάμε για "Ελληνικού τύπου" αντιπολίτευση, αλλά για καθαρό σαμποτάζ, όπως συνηθίζει να κάνει το ΠΑΣΟΚ στις ενδιάμεσες περιόδους που δεν κυβερνάει.

Takis Alevantis είπε...

Δεν μου αρέσουν οι γενικεύσεις, πολύ περισσότερο που γνωρίζω έντιμους ανθρώπους από όλα τα κόμματα. Αλλά η καθιέρωση ενός είδους «πόθεν έσχες» όσον αφορά την κομματική ιδιότητα και η αξιοποίηση των μη κομματοποιημένων πολιτών στον κρατικό μηχανισμό νομίζω ότι θα περιορίσσουν τα φαινόμενα «λαθρεμπορίου επιρροής» που βρίσκεται στη βάση της όποιας διαφθοράς.

Δημήτρης Πρωτούλης είπε...

Μου αρέσει το νηφάλιο ύφος του Τάκη. Είναι καιρός πιά να αφήσουμε τις γρίνιες και να προχωρήσουμε μπροστά. Αν συνεργαστούμε και πάρουμε τις κατάλληλες πρωτοβουλίες μπορούμε να δούμε τα πράγματα να αλλάζουν. Όσοι πιστοί προσέρθετε..

J. είπε...

Εξαιρετικά τα παραδείγματα από το Βέλγιο και τη Γαλλία, δυστυχώς προς το παρόν ανεφάρμοστα στην Ελλάδα. Αγαπητέ κύριε Τάκη, μια που έχετε τόσους γνωστούς σε όλα τα κόμματα δεν έχετε ακούσει πως εδώ όταν στέλνεις βιογραφικό σου για μία θέση σε ρωτούν "ποιός σε στέλνει" ; Εάν δεν σε ρωτούν τίποτε, τότε συνήθως αυτό σημαίνει ότι δεν το διαβάζουν καν...

Takis Alevantis είπε...

Μα και βέβαια αγαπητέ J. Παντού, (ή σχεδόν) όταν στέλνεις βιογραφικό το ίδιο συμβαίνει. Και για να μου βάψουν το σπίτι θα πάρω κάποιους που θα μου συστήσουν κι όχι κάποιους άγνωστους. Εξάλλου τι νόημα θα είχαν οι συστατικές επιστολές αν δεν προέρχονταν και από κάποιους γνωστούς. Το πρόβλημα που θίγω στο άρθρο είναι περισσότερο θεσμικό - ο Υπουργός Εσωτερικών πρέπει να προέρχεται από το κόμμα της συμπολίτευσης, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας όμως μπορεί να είναι υπερκομματικός. Ένα σύστημα που στηρίζεται μόνο στο «λαθρεμπόριο επιρροής» είναι μακροπρόθεσμα καταδικασμένο.

doctor είπε...

Στο Βέλγιο όλες οι θέσεις ευθύνης στον κρατικό μηχανισμό και στις επιχειρήσεις που ελέγχει το δημόσιο κατανέμονται αναλογικά σε άτομα που ανήκουν στα διάφορα κόμματα.

***

Πολύ θα ήθελα να το δω αυτό στην Ελλάδα.
Κύριε Αλεβαντή οι προϋποθέσεις εφαρμογής τέτοιων συστημάτων απαιτούν εχέφρονες και σώφρονες πολίτες και όχι φανατισμένα κομματόσκυλα που λυμαίνονται το Δημόσιο από ενάρξεως του ελληνικού κράτους.

Ο Οθωμανικός τρόπος σκέψης παραμένει αναλλοίωτος και περνάει από γενιά σε γενιά.

doctor

Takis Alevantis είπε...

Πρέπει να σημειώσουμε ότι στο Βέλγιο ΟΛΕΣ οι κυβερνήσεις είναι κυβερνήσεις συνασπισμού κομμάτων. Από τον Ιούνιο που έγιναν οι εκλογές δεν έχει ακόμη οριστεί κυβέρνηση γιατί στις εκλογές πήραν περισσότερους ψήφους οι φιλελεύθεροι και οι χρηστιανοδημοκράτες (έναντι των σοσιαλιστών). Έτσι έχουν δοθεί διερευνητικές εντολές σε τρεις μέχρι τώρα αρχηγούς κομμάτων που διαβουλεύονται για να τα βρουν και να σχηματιστεί κυβέρνηση. Μη νομίζετε πως εντωμεταξυ το Βέλγιο είναι ακυβέρνητο. Η προηγούμενη κυβέρνηση συνεχίζει ως υπηρεσιακή χωρίς κανένα πρόβλημα.

Αν ποτέ εφαρμοστεί στην Ελλάδα η απλή αναλογική κάτι τέτοιο θα συμβεί επίσης. Ποιός δεν το θέλει; Νομίζω πως είναι προφανές. Βέβαια το συστημα έχει κι αυτό τις αδυναμίες του αφού ευνοεί παρά φύσει πολλές φορές συμμαχίες και τις περίφημες compromis à la Belge (συνδιαλλαγές βελγικού τύπου). Και βέβαια με τρεις περιφερειακές κυβερνήσεις (Φλάνδρα, Βαλλονία, Βρυξέλλες), τρεις γλωσσικές κοινότητες (ολλανδόφωνη, γαλλόφωνη, γερμανόφωνη) και μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση (επτά συνολικά δημόσιες διοικήσεις ...) το μοντέλο δεν κρίνεται ιδιαίτερα οικονομικό.

Υπάρχει βέβαια και ο δρόμος της καμήλας ... αλλά απαιτεί (όπως και τα μεταξωτά βρακιά εξάλλου), επιδέξιες «έδρες» (όχι βουλευτικές βέβαια).

Takis Alevantis είπε...

Υ.Γ. Όσο για τον Οθωμανικό (γιατί όχι Μωαμεθανικό) τρόπο σκέψης σας παραπέμπω στη βιογραφία του Ατατούρκ την ανάγνωση της οποίας πρόσφατα τελείωσα. Φανταστείτε που τους κατάργησε το φέσι και τον φερετζέ, χειραφέτησε τις γυναίκες τους, χώρισε θρησκεία από το κράτος, τους άλλαξε αλφάβητο μέσα σε λίγα χρόνια! Κι όλα αυτά στηριζόμενος κατ'αρχάς στους χοτζάδες και στους πιστούς μουσουλμάνους ... όπως κάνει τώρα κι ο Ερντογάν που νομίζω ότι τον αντιγράφει έξυπνα και μετρημένα ... και μάλιστα με δημοκρατικές διαδικασίες (κάτι που ο Ατατούρκ εφάρμοζε μόνο στη θεωρία!).

Takis Alevantis είπε...

Για το κίνημα των ελλήνων blogers και τα προβλήματά του σχετικό άρθρο από την Ελευθροτυπία της 29/7/2007.

Γνωμικά - Παροιμίες