GR-Έκτακτη ανάγκη, καταστροφή, κρίση, ρήξη, κατάρρευση

Ασχολούμαι μερικά χρόνια τώρα με τις καταστροφές και τα ατυχήματα και με αφορμή τα γεγονότα του τελευταίου μήνα θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις. Κατ'αρχάς να δώσουμε μερικούς ορισμούς για να ξέρουμε γιατί μιλάμε. Έκτακτη ανάγκη θεωρούμε ένα σύνθετο γεγονός για την αντιμετώπιση του οποίου υπάρχουν σχέδια και δομές (π.χ. ένα τροχαίο ατύχημα, μια πυρκαγιά, μια συμπλοκή). Μείζον περιστατικό είναι μια έκτακτη ανάγκη για την οποία υπάρχουν ειδικές διευθετήσεις (π.χ. ένα ατύχημα σε χημική βιομηχανία, μια καραμπόλα στην εθνική οδό, ένας σεισμός). Τέλος καταστροφή είναι μια διαταραχή με απώλειες που είναι μεγαλύτερες από τους διαθέσιμους πόρους. Εδω τα πράγματα γίνονται πιό πολύπλοκα. Δεν μπορείς να ξέρεις αν μια έκτακτη ανάγκη ή ένα μείζον περιστατικό είναι καταστροφή παρά μόνον όταν εκτιμήσεις τις ανάγκες επί τόπου. Έτσι ένας σεισμός μπορεί να εξελιχθεί σε καταστροφή αν π.χ. έχουν πληγεί και οι δομές που θα τον αντιμετώπιζαν. Μια πυρκαγιά μπορεί να εξελιχθεί σε καταστροφή αν π.χ. εκδηλωθεί σε σημείο όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμες δυνάμεις πυρόσβεσης. Η διαχείριση των καταστροφών απαιτεί πάντα μερικές (δύσκολες) επιλογές. Στην ιατρική καταστροφών (όταν τα θύματα είναι περισσότερα από όσα μπορούν να περιθάλψουν οι διαθέσιμοι ιατρικοί πόροι) εφαρμόζεται το triage (επιλογή) με βάση επιστημονικά κριτήρια π.χ. ασχολούμεθα με ορισμένες παθολογίες που έχουν μεγάλες πιθανότητες επιβίωσης και όχι με άλλες για τις οποίες η πιθανότητες επιβίωσης είναι μηδαμηνές (δηλαδή τα θύματα δεν έχουν καμμία πιθανότητα επιβίωσης ακόμη και αν τους παρασχεθεί όλη η διαθέσιμη περίθαλψη).

Η διαχείριση ατυχημἀτων, έκτακτων αναγκών, μειζόνων περιστατικών και καταστροφών απαιτεί πολυκλαδική αντιμετώπιση και περιλαμβάνει διάφορες φάσεις - ανάλυση κινδύνου, πρόληψη, επέμβαση, αποκατάσταση, επικοινωνίες και πληρόφορηση, ενημέρωση και εκπαίδευση. Αποτελεί ολόκληρη επιστήμη η οποία δυστυχώς στην Ελλάδα βρίσκεται σε εμβρυικό στάδιο.

Στις περιπτώσεις που η διαχείριση της έκτακτης ανάγκης ή της καταστροφής εξελιχθεί ομαλά όλοι πάνε στο σπίτι τους κουρασμένοι και σχετικά ευχαριστημένοι (πλην βεβαίως των θυμάτων και των γιατρών που συνήθως πρέπει να ασχοληθούν επί βδομάδες ή και επί χρόνια μαζί τους). Όμως συχνά τα πράγματα δεν εξελίσσονται με βάση τα σχέδια και τότε έχουμε μια κρίση. Κρίση είναι μια έκτακτη ανάγκη, ένα μείζον περιστατικό ή μια κατασροφή κατά τη διάρκεια της οποίας οι αρμόδιοι για την αντιμετώπιση βρίσκονται ξαφνικά στο επίκεντρο δημόσιας αμφισβήτησης που προέρχεται τόσο από το εξωτερικό (π.χ. τον τύπο) όσο και από το εσωτερικό των οργανισμών των οποίων προΐστανται. Έτσι ακούμε ότι π.χ. η Αστυνομία ή η Πυροσβεστική δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους από τους δημοσιογράφους αλλά και από μέλη των ίδιων των σωμάτων ασφαλείας που θεωρούν π.χ. ότι οι προϊστάμενοί τους δεν έχουν διαθέσει τους απαραίτητους πόρους ή ότι δεν εφαρμόζουν αξιοκρατικά κριτήρια στις προαγωγές.

Ο όρος «διαχείριση κρίσεων», που συχνά-πυκνά ακούμε στις τηλεοράσεις είναι μια αντίφαση. Αν η διαχείριση έχει γίνει σωστά δεν έχουμε κρίση. Αν έχουμε κρίση δεν έχουμε διαχειριστεί σωστά την κατάσταση πολύ πριν περάσουμε στη φάση της κρίσης. Ο σωστός όρος είναι «αντιμετώπιση κρίσεων» και ευτυχώς υπάρχουν μέθοδοι και τρόποι με τους οποίους οι αρμόδιοι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε μία κρίση.

Όμως υπάρχει και επόμενο στάδιο, η ρήξη. Ρήξη είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από απότομες και μη αναστρέψιμες ασυνέχειες που προκαλούν αποδόμηση και ανασύσταση των θεμελειωδών και ρυθμιστικών αρχών ενός συνόλου αλληλεξαρτώμενων συστημάτων. Τα σημεία αναφοράς καταρρέουν, αμφισβητούνται γενικά όχι μόνον συγκεκριμένοι οργανισμοί αλλά και οι ίδιες οι κρατικές δομές, οι αξίες, οι κανόνες του παιχνιδιού, οι επιστημονικές υποθέσεις, οι ταυτότητες, οι θεωρήσεις, η γλώσσα. Δεν αμφισβητείται π.χ. μια συγκεκριμένη κυβέρνηση αλλά ο ίδιος ο τρόπος διακυβέρνησης.

Με βάση τα παραπάνω είναι προφανές ότι η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα είναι μια βαθειά κρίση ή η αρχή μιάς ρήξης. Το τραγικό είναι ότι πολύ λίγοι φαίνεται να το αντιλαμβάνονται και ακόμη λιγότεροι έχουν τα κότσια να προτείνουν και τα μέτρα εκείνα που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κατάστασης. Κι όμως ακόμη κι αν δεν έχουν ενημερωθεί για τις μεθοδολογίες αντιμετώπισης των κρίσεων θα μπορούσαν τουλάχιστον να μιμηθούν δύο υπερδυνάμεις που φαίνεται ότι τις εφαρμόζουν στην πράξη.

Το μυστικό για την αντιμετώπιση των κρίσεων είναι κατ'αρχάς η θεραπεία των παθολογιών που τις συνοδεύουν (κλασσικά συμπτώματα είναι οι δηλώσεις του τύπου «Η κατάσταση δεν είναι σοβαρή», «Δεν φταίμε εμείς» «Η κατάσταση είναι υπό έλεγχο» οι επισκέψεις στα κέντρα επιχειρήσεων για το θεαθήναι, η τυφλή εμπιστοσύνη σε «αρμόδιους» που προφανώς δεν έχουν τα προσόντα για να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις κλπ.). Ο όσον το δυνατόν πιό ανοικτός διάλογος με όλους τους φορείς χωρίς πρακαταλήψεις και προηγούμενα. Η αξιοποίηση όλων των ανθρώπινων πόρων που διαθέτει η χώρα επίσης χωρίς προκαταλήψεις και υστεροβουλίες. Η θέσπιση νέων οραμάτων, νέων στόχων γύρω από τους οποίους θα συσπειρωθούν όλοι.

Η μελέτη των κινήσεων του νέου προέδρου των ΗΠΑ (π.χ. επιλογή ακόμη και αντιπάλων για την κυβέρνηση, ανοικτός διάλογος με την κοινωνία, θέσπιση νέων στόχων και οραμάτων) αλλά και του προέδρου της Γαλλίας (επίσης διορισμός ακόμη και αντιπάλων σε κυβερνητικές θέσεις, προσωπική επένδυση σε κρίσεις όπως ο πόλεμος στη Γεωργία και η χρηματοπιστωτική κρίση) αποκαλύπτει ότι οι μεθοδολογίες αυτές αξιοποιούνται και εφαρμόζονται καθημερινά στην πράξη. Στην Ελλάδα, όσοι τόλμησαν να μιλήσουν για υπουργούς κοινής αποδοχής, για κυβερνήσεις εθνικής ενότητας/συνεργασίας έφαγαν φτύσιμο στο όνομα μιας μυθικής «αυτοδυναμίας» που σε απλά ελληνικά μεταφράζεται σε δημοκρατική δικτατορία, και με βάση όλα τα δεδομένα οδηγεί σε αυτό που έζησε η Αργεντινή τον Δεκέμβριο του 2001 - την κατάρρευση.

Με στοιχεία από τα βιβλία του Patrick Lagadec, Preventing Chaos in a Crisis και Ruptures créatrices.

GR-Για τον Αλέξη

Ένα τραγούδι του Benabar, ενός σύγχρονου Γάλλου τραγουδιστή.

Qu'est-ce que tu voulais que je lui dise ?

Τι θα 'θελες να τους πω;

Το κοριτσάκι που κάθεται δακρυσμένο, επειδή την ταλαιπωρούν μεγάλες στεναχώριες, οι μεγάλες διασκεδάζουν, δεν την παίζουν, δεν τη θέλουν στην παρέα τους, κι αυτή μένει μόνη. Μία είναι αρχηγός, με τις ευνούμενές της, η κακομοίρα είναι πολύ μικρή, στο κουτσό υπάρχουν προνομιούχοι, στο νηπιαγωγείο όπως και στα ξενυχτάδικα. Αλλά δεν πρέπει να κλαίει, τα πράγματα θα πάνε καλύτερα ...

Τι θάθελες να της πω; Την αλήθεια και μόνον την αλήθεια και όλη την αλήθεια; Θάθελες να της πω ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα; Το χειρότερο, το πιο άδικο, δεν το ξέρει λόγω ηλικίας, αλλά κι η ίδια της κάποια μέρα θα κλείσει την πόρτα της όταν με την σειρά της θα είναι η πιο δυνατή ...

Κι εκείνο το αγόρι που κάθεται στη γωνιά, δεκαπεντάχρονο, με το πρόσωπο κρυμμένο στις παλάμες του, ο πρώτος έρωτας, η πρώτη στεναχώρια, όπως τα σαμπουάν τα δύο σ'ένα. Προσπαθεί να πει πως δεν πειράζει, να το παίξει άντρας, να κάνει τον γενναίο, ακόμη κι αν ξέρει πως εκείνη βρίσκεται στην αγκαλιά κάποιου άλλου, του ραγίζει η καρδιά, του σφίγγεται η κοιλιά ... Αλλά δεν πρέπει να κλαίει, τα πράγματα θα πάνε καλύτερα ...

Τι θάθελες να του πω; Την αλήθεια και μόνον την αλήθεια και όλη την αλήθεια; Θάθελες να του πω ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα; Ότι δεν είναι το τελευταίο δάκρυ, ότι το μάθημα δεν θα το μάθει ποτέ, αλλά μπορεί άραγε να τον παρηγορήσει, το γεγονός ότι κάποια μέρα κι αυτός θα κάνει τις βαλίτσες του και θα αναχωρήσει;

Κι αυτή η γυναίκα που συγκρατεί τα αναφυλλητά της, ο καφές χύνεται στην κουζίνα, το αφεντικό της δεν ήταν υπερήφανος, πρέπει να μειώσει το προσωπικό, αστείο καθεστώς. Κολλαριστό πουκάμισο, αιτήσεις κατάρτισης, καλά τακτοποιημένοι φάκελλοι, συστατικές επιστολές, με μια κίνηση παραμερίζει λυπημένη και οργισμένη τα δελτία μισθοδοσίας, τις αιτήσεις για τις θέσεις της δοκιμαστικής υπαλλήλου.

Τί θάθελες να της πω; Αφού το ήξερε ήδη, το ήξερε καλύτερα από μένα, ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να φτιάξουν ποτέ, αντίθετα πάντα θα χειροτερεύουν.

Κι εκείνος ο γέρος από την Αλγερία, που αναπολεί με λύπη μέρα-νύχτα την πατρίδα του το Μαγκρέμπ, που μόλις τον ανέχονται σήμερα, και πρέπει να πούμε ότι είναι ήδη τριάντα χρόνια εδώ. Ότι δεν θα αποκτήσει ποτέ δικό του σπίτι, ότι μένει στο δωμάτιο της υπηρέτριας, στη χώρα του Βολταίρου, στην πατρίδα των φώτων και των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Αυτός στον οποίο αρνήθηκαν επίσημη άδεια παραμονής, που φεύγει χωρίς να μας πει αντίο, χωρίς να μας ευχαριστήσει για το δωρεάν εισητήριο με πτήση τσάρτερ που του δίνουμε για να γυρίσει στη μιζέρια της χώρας του. Θα ανακουφιστεί σίγουρα να μάθει και δεν πρέπει με κανένα τρόπο να ξεχάσει ότι έχουμε χαράξει τη λέξη Αδελφοσύνη πάνω από την κεντρική είσοδο των Δημαρχείων μας.

Κι ο άλλος, ο φυλακισμένος σε ένα κελί για έξη πρέπει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία γιατί σε λίγο θα γίνουν δέκα. Κι ο δυστυχισμένος που κοιμάται στον εξαερισμό του μετρό, δεν τον ενδιαφέρει να μάθει ότι τραγουδάω γι΄αυτόν όχι όσο θάπρεπε δυνατά και πολύ φάλτσα.

Τι θάθελες να μου πούνε;

GR-Μακεδονία ξακουστή

Την περί του γεωγραφικού ονόματος της Μακεδονίας μεταπολεμική ιστορία και τα λάθη του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών τα έχουμε γράψει αλλού. Αυτό που μου έκανε πολύ εντύπωση τελευταία είναι τρεις ταινίες του βραβευμένου και εκ ΠΓΔΜ ορμώμενου, σκηνοθέτη Μίλτσο Μαντσέφσκι τις οποίες είδα με τη σειρά την περασμένη εβδομάδα. Ο συνάδελφος Γιώργος Κόκκινος μου επεσήμανε και κάποια σχετικά άρθρα που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στον ελληνικό τύπο.


H πρώτη ταινία, με τίτλο «Πριν από την βροχή» πραγματεύεται το αιώνιο πρόβλημα της βίας μεταξύ δύο εθνοτήτων που ζουν στον ίδιο χώρο - των σλαβόφωνων και των αλβανόφωνων κατοίκων της ΠΓΔΜ. Υπέροχη ταινία, που δείχνει ότι τελικά οι δύο ομάδες το μόνο που πετυχαίνουν είναι να σκοτώνουν η κάθε μια τους δικούς της αθώους ανθρώπους, εξαιτίας τους φανατισμού και της μισαλλοδοξίας που καλλιεργούνται και από τις δύο πλευρές. «Πρέπει να πάρεις θέση» λέει ο πρωταγωνιστής. «Ακόμη και τραβώντας μια φωτογραφία παίρνεις το μέρος της μιάς ή της άλλης μεριάς. Το πρόβλημα είναι ότι σιχαίνομαι και τις δύο μεριές.»

Η δεύτερη ταινία, με τίτλο «Σκόνη», είναι ένα γουέστερν που ξεκινά από τη Νέα Υόρκη για να καταλήξει να διαδραματίζεται στην ΠΓΔΜ του μακεδονικού αγώνα των αρχών του 20ου αιώνα αλλά με πρωταγωνιστή έναν Αμερικάνο πιστολέρο. Πρόκειται για άλλη μια υπέροχη ταινία στην οποία μπλέκονται οι Αμερικάνοι του τότε και του σήμερα, η οποία μας δείχνει ότι τον μακεδονικό αγώνα τον έκαναν βουλγαρόφωνοι και ελληνόφωνοι, αλλά και ποια είναι η εικόνα της Μακεδονίας που έχουν σχηματίσει οι σλαβόφωνοι μετανάστες. «Που πάνε οι φωνές όταν πεθαίνουμε;» αναρωτιέται η μετανάστρια καθώς διηγείται την ιστορία με το δικό της υποκειμενικό τρόπο. Φωνές από το παρελθόν που μπλέκονται με τα συμφέροντα των συγχρόνων, οι οποίοι δεν διστάζουν να αλλάξουν τις φωτογραφίες για να γίνουν κι αυτοί, αν και ξένοι, μέρος της ιστορίας.

Τέλος η τρίτη ταινία είναι περσινή, έχει τίτλο «Σκιές» και έχει, πολύ αδικαιολόγητα κατά τη γνώμη μου, προκαλέσει αρθρογραφία από ανθρώπους που μάλλον δεν την έχουν δεί (κι εγώ την κατέβασα από το διαδίκτυο γιατί δεν υπάρχει ακόμη σε DVD). Δεν θα προσπαθήσω να αντικρούσω ούτε το άρθρο του κ. Κούτροβικ στα ΝΕΑ, ούτε το πρόσφατο
άρθρο της κ. Βενάρδου στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ. Ούτε και θα ασχοληθώ με τη ρετσινιά της «άθλιας σκοπιανής προπαγάνδας» που της κόλλησαν αβασάνιστα τα ελληνικά ΜΜΕ. Είναι μάλλον προφανές πως όλοι έχουν δεί μόνο σκηνές από την ταινία και ως τυφλοί οδηγούν και τους υπόλοιπους ανάλογα.

Το έργο είναι ένα ποιήμα και το κεντρικό του μήνυμα είναι ότι όσο διατηρούμε στη ζωή τα φαντάσματα του παρελθόντος κινδυνεύουμε να μας καταπιεί κι εμάς το παρελθον, να μας συμπαρασύρει στον τάφο. Ο κεντρικός ήρωας ελευθερώνεται μόνον όταν προχωρεί στο θάψιμο των οστών των φαντασμάτων (των αποκαλούμενων Μακεδόνων του Αιγαίου) που τον συνοδεύουν έχοντας προηγουμένως συγκρουστεί με την (εκπρόσωπο του κατεστημένου) μητέρα του η οποία τα έχει ξεθάψει και θέλει να τα «μελετήσει». Βέβαια, το παρελθόν δεν διαγράφεται. «Πως θα μπορέσεις να ζήσεις χωρίς εμένα;» ρωτά τον πρωταγωνιστή το φάντασμα της όμορφης κοπέλας από το παρελθόν. Όμως αν θέλει κάποιος να ζήσει και να μην τον παρασύρει η λάμια μαζί της στον τάφο, πρέπει να κρατήσει μεν την ανάμνηση αλλά να κοιτάξει μπροστά, θάβοντας τα κόκκαλα του παρελθόντος. «Τρανοί κι αν είναι οι τάφοι, τάφοι θάναι» λέει στα Σατιρικά Γυμνάσματα ο Παλαμάς.

Αν κάποιος θέλει πράγματι να καταλάβει την άλλη πλευρά ας δεί αυτές τις ταινίες, καθώς και μια παλαιότερη υπέροχη ταινία (συμπαραγωγή Βουλγαρίας και ΠΓΔΜ) με τίτλο «Ξαναζεσταίνοντας το χτεσινό φαγητό», που περιγράφει το δράμα των απλών ανθρώπων στην ΠΓΔΜ από την εποχή της Σέρβικης κατοχής μέχρι και την ανεξαρτησία. Κάτι αντίστοιχο με αυτό που πέρασαν και οι σλαβόφωνοι στην Ελλάδα.

FR-Catharsis

Certainement. Je devrais me baisser devant l’un en caressant voluptueusement sa cheviotte – paf, paf, paf, paf – et dire «Vous avez un peu de poussière Monsieur A.». Ensuite je devrais attendre au coin, et quand je serais en face de la bedaine de l’autre, après avoir observé pendant tant d’années ses sentiments et sa pulsation, me baisser de nouveau et chuchoter à titre confidentiel «Ah ! Monsieur B., ce A. …» Il faudrait que j’épie derrière les lunettes de G. son regard désopilant. S’il me l’offrait, déployer mon meilleur sourire et de l’accepter comme un bébé royal dans la robe d’un chevalier. Et, si ce regard s’attardait, me baisser pour une troisième fois et, plein de contrition, articuler «Votre serviteur, mon maître».

Mais tout d’abord je devrais rester dans la bande de D. Là, le vol qualifié s’exerçait sous des auspices internationaux brillants, dans des bureaux luxueux. Au début je n’existerais pas. Caché derrière mon chef de division courtaud je reniflerais. J’aurais eu des manières délicates, éthérées. J’apprendrais leur langage codé. Toucher la partie gauche de la raie signifierait «cinq cent mille». Une secousse constante de la cendre du cigare signifierait «d’accord». Je gagnerais la confiance de tout le monde. Et, un jour, en m’appuyant sur le cristal de ma table j’écrirais moi-même la réponse : «notre institution indépendante Monsieur le Procureur …»

Je devrais me baisser, me pencher, me prosterner. À tel point que mon nez irait se joindre à mon talon. Et ainsi commodément courbé, je roulerais pour arriver.

Canailles !

Le pain de l’exil me nourrit. Aux vitres de ma chambre viennent frapper des corbeaux. Et je vois dans les poitrines souffrantes des paysans se lever le souffle puissant qui vous balayera.

Aujourd’hui j’ai emprunté les clefs et je suis monté au château vénitien. J’ai traversé trois portails, trois murailles jaunâtres très hautes, avec des remparts en ruines. À l’intérieur, dans le troisième cycle, j’ai perdu vos traces. En regardant par les mâchicoulis, en bas, la mer, la plaine, les montagnes, je me suis senti en sécurité. Je suis rentré dans des casernes en ruines, dans des cryptes où avaient poussé des figuiers et des grenadiers. Je hurlais dans la solitude. J’ai marché pendant de longues heures en cassant des herbes grandes et sèches. Sur mes vêtements s’attachaient des ronces et un vent fort. La nuit m’a surpris …
Traduit du Grec. Je remercie mon ami Laurent Dersy pour ses corrections.

Texte du poète Kostas Karyotakis (1896-1928), publié après son suicide (texte grec disponible sur http://karyotakis.awardspace.com/ et http://el.wikisource.org)

GR-Γράμμα από Βρυξέλλες

Πολλές φορές ακούγοντας στο βέλγικο ραδιόφωνο κάποια είδηση, τη συνδέω αυτόματα με κάτι που διάβασα σε κάποια ελληνική εφημερίδα, σε ένα ελληνόφωνο ιστολόγιο ή που άκουσα στις διαδικτυακές ειδήσεις από την Ελλάδα. «Τι κρίμα που στην Ελλάδα δεν γνωρίζουν τι κάνουν οι Βέλγοι για το ίδιο πρόβλημα» σκέπτομαι.

Από αυτή τη σκέψη δημιουργήθηκε το νέο ιστολόγιο «Γράμμα από Βρυξέλλες». Έγραψα ήδη το πρώτο άρθρο για το μάθημα των θρησκευτικών. Και θα συνεχίσω κάθε φορά που θα έχω κάτι ενδιαφέρον. Χωρίς να κάνω ανταγωνισμό στον φίλο κ. Παντελή Παντελή της Ελευθεροτυπίας που γράφει κάθε Δευτέρα την ωραία του στήλη «Γεύση από Βρυξέλλες».

EN-Zhang Yimou's real China

We all admired the grandiose openning ceremony directed by the acclaimed Chinese filmmaker and cinematographer Zhang Yimou. A great power able to coordinate thousands of actors, musicians and dancers to provide a unique spectacle.

However, China is not the illusion Zhang Yimou created to impress the world. The real China is the one he portayed in his less-known (but nevertheless acclaimed) films «Not one less» and «Happy times hotel».

«Not one less» is a story about the persistence of a 13-year old girl who is called upon to replace a primary school teacher in a remote chinese village. She must keep the students from going away, as is very often the case with young boys and girls in poor villages, who must go off and work to help sustain their families. When one of her pupils does not show up for lessons she will try everything to find him and bring him back. A view of rural and urban China light years away from Beijing and the Olympics. It won the 1999 Golden Lion Award at the Venice film festival, as well almost a dozen other awards in China and abroad. It shows the faith China puts in education and in its youth and it helps explain why so many children were given a prominent role at the openning ceremony of the Beijing Olympics. A great power is made first of all in the classroom, not in the battlefields.

The «Happy times hotel», tells the story of a blind girl who finds herself under the supervision of an unemployed bachelor. With the help of his friends he creates an illusion for the girl. She is led to believe that he works in a rich hotel where she gets engaged as a masseuse. A view of urban China with its unemployment and its human side, its solidarity and its sentimentalism. Some of these traspired through the songs performed at the openning ceremony but again the image projected in Beijing is nothing compared with the image projected in the film which won three prizes at the Valladolid international film festival, one for «its powerful appeal to preserve the human hopes for happiness, made in a humorous-drama style».

Of course Zhang Yimou has also given us several other masterpieces, including «Raise the Red Lantern», the «House of Flying Daggers» and «Hero». But I find the two films I mentioned above as real masterpieces for the everyday China we will not be seeing through the polished up images of the Beijing Olympics. And the China which will dominate the future.

P.S. I used the word «illusion» a couple of times in this post. Before the ink was dry, we learned that the little girl in the red dress who sang during the openning ceremony was just miming - the real singer's face was not as charming as to be shown on the TV sceens of billions of viewers. And the 29 firework "footprints" which travelled across Beijing's sky during the opening ceremony were also fake as they came from previously recorded footage.

GR-Συγκρίσεις

Στην τρέχουσα συνεργασία του με τους υπουργούς ο κ. Σημίτης είναι σχεδόν μονότονος. Ολοι οι πολιτικοί συλλογισμοί του κινούνται σε δυο τεμνόμενους άξονες. Ο ένας είναι η επιθυμία του να επέλθει ηρεμία στην περιοχή. Ο άλλος είναι η σύγκλιση και η ελληνική συμμετοχή στην ΟΝΕ. «Θεωρεί αδιανόητο να μείνουμε έξω». Εκ παραλλήλου τον διακρίνει η έμμονη στην αντιμετώπιση των μικρών και καθημερινών προβλημάτων. Π.χ. προ καιρού «χάλασε τον κόσμο» για την κυκλοφορία των φορτηγών στους δρόμους και για τους συνωστισμούς στα λιμάνια, ενώ «είναι ικανός να ζητήσει εξηγήσεις για ένα φανάρι». Ολα καταγράφονται στο περίφημο «μπλοκάκι» και το έχει πάντα μπροστά του όταν τηλεφωνεί ή στέλνει σημειώματα. Μερικές φορές οι υπουργοί έχουν ξεχάσει τις υποχρεώσεις που ανέλαβαν. Ο ίδιος τις θυμάται. «Με είχε ρωτήσει πότε θα τελειώσει ένα έργο» λέει υφυπουργός σε παραγωγικό υπουργείο. «Του απάντησα τυχαία: "στα μέσα Ιουλίου, πρόεδρε". Το ξέχασα ως τις αρχές Ιουλίου που μου τηλεφώνησε και με ρώτησε: πού βρισκόμαστε;». Μπορεί να ρωτήσει με το ίδιο ενδιαφέρον για ένα κρίσιμο νομοσχέδιο και για μια απόφαση ρουτίνας. «Είναι υπουργός των υπουργών του» έλεγε κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος. Αποτέλεσμα; «Υπουργοί αγωνιούν μήπως χτυπήσει το τηλέφωνο και δεν έχουν έτοιμη απάντηση». Δεν ήταν από την αρχή έτσι. Υπουργός δυσαρεστήθηκε κάποτε γιατί του ζήτησε να συνεννοηθεί μαζί του προτού να τοποθετήσει μια διοίκηση και του είπε: «Κώστα, σε ψήφισα αλλά δεν είμαι οπαδός σου». Σήμερα δεν θα το αποτολμούσε κανείς.
Από άρθρο του Γ. Λακόπουλου, Το ΒΗΜΑ, 21/09/1997 , Σελ.: A06.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός εξακολουθεί να είναι δημοφιλής επειδή αποτελεί την ενσάρκωση του μέσου Έλληνα - και μάλιστα δημοσίου υπαλλήλου. Τη δουλειά τη βρήκε από τον θείο. Είναι φανερό ότι δεν τρελαίνεται με το αντικείμενο της εργασίας του, αλλά κατά βάθος ξέρει ότι δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι καλύτερο. Το ωράριο είναι απαραβίαστο. Ύστερα αποσύρεται στη Ραφήνα και δεν θέλει να τον ενοχλεί κανένας, έστω κι αν καίγεται η μισή χώρα. Από βαρεμάρα οι δημόσιες εμφανίσεις έχουν περιορισθεί στις εντελώς απαραίτητες, αλλά για ένα ποτηράκι κρασί μοιάζει πάντα διαθέσιμος. Ακόμη και με το τσιγάρο, ο πρωθυπουργός συμπεριφέρεται όπως πολλοί Έλληνες στη δουλειά που καπνίζουν -σχεδόν- στη ζούλα: συνομιλητές του μου είπαν ότι χρησιμοποιεί ένα τασάκι το οποίο μισοκρύβει στο ανοιγμένο συρτάρι του γραφείου του στο Μέγαρο Μαξίμου, μιας και τελευταίως δεν είναι πολιτικά ορθό να καπνίζεις μπροστά στους επισκέπτες. Στον κ. Καραμανλή βλέπουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Αλλιώς δεν εξηγείται πώς εξακολουθεί να θεωρείται «καταλληλότερος πρωθυπουργός» ενώ η χώρα καταρρέει.
Από άρθρο του Στέλιου Κούλουγλου στο LiFO, Τεύχος 114, 5.6.2008.

GR-Μετάνοια

Πριν από λίγο καιρό στη γειτονιά μου στη Φλάνδρα ξεφύτρωσε μια πινακίδα που με ξάφνιασε. Metanoia. «Θάναι καμμιά νέα αίρεση», σκέφτηκα. Ο υπότιτλος βέβαια ήταν εξίσου παράξενος «Performance boosting». Ώθηση απόδοσης. Και το κτήριο έξω από το οποίο ξεφύτρωσε η πινακίδα έμοιαζε μάλλον με κτήριο γραφείων παρά με εκκλησία.

Μια μέρα γυρίζοντας σπίτι έψαξα στο διαδίκτυο για την «αίρεση». Κι έπεσα πάνω σε μια μικρή εταιρεία εκπαίδευσης προσωπικού σε τεχνικές επικοινωνίας, σε τεχνικές διοίκησης και ανάπτυξης ομαδικού πνέυματος, σε τεχνικές πωλήσεων.

Όμως γιατί δυό κοπέλες από τη Φλάνδρα αποφάσισαν να ονομάσουν την εταιρεία τους «Μετάνοια»; Διαβάζοντας λίγο τις ιστοσελίδες τους κατάλαβα περισσότερα. Αν μια εταιρεία, ένας οργανισμός, μια χώρα, θέλει να προκόψει, να ανέβει, να μεγαλουργήσει δεν πρέπει άραγε να μετανοήσει, να αλλάξει νοοτροπία, να βάλει νέους στόχους, να καθιερώσει νέες διαδικασίες, να επιβραβεύσει νέες αξίες; Αν θέλει να βγει από το τέλμα του παρόντος δεν πρέπει άραγε να ακολουθήσει την συμβουλή του Παλάμα «... έμπα σ' άλλη στράτα, τον νου μας πρώτα στύλωσε και χτίσε, ... δάσκαλος γίνε, αλήθεια αν ήρωας είσαι ...».

Ευτυχώς που οι πρόσφατες εμπειρίες μου στην Κρήτη μου είχαν δείξει ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα και για μας. Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η μετάνοια δεν μένει κενό γράμμα αλλά συνοδεύεται και από την απαραίτητη σκληρή δουλειά.

GR-Η κεραία

«Μας πήραν τη φωνή αλλά μας έμειναν οι λέξεις» αναφωνεί άφωνα ο πρωταγωνιστής στο έργο «Η κεραία» (La antena και στα γαλλικα Telepolis) του αργεντινού Esteban Sapir. Το είδαμε με την κόρη μου χτες στο 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Φαντασίας Βρυξελλών.

Σ'έναν κόσμο στον οποίο τα ΜΜΕ κατευθύνονται από την πολιτική, η τηλεόραση επέμπει συνεχώς προγράμματα για τις μάζες με στόχο να ελέγξει την κοινή γνώμη και να κατευθύνει τον κόσμο. Κατακλυσμένος από τις καταναλωτικές εκπομπές ο λαός παύει να ενδιαφέρεαι για την πολιτική. Ο κ. Τελέ, διευθυντής προγραμμάτων και παντοδύναμος δικτάτορας, οραματίζεται την τελική λύση να υπτωτίσει τους πολίτες και να εξασφαλίσει την πλήρη αφοσίωσή τους. Αλλά μέσα σ'αυτόν τον κόσμο της απογοήτευσης στον οποίο οι άνθρωποι έχουν χάσει τη λαλιά τους και έχουν πάψει πλέον να επικοινωνούν μεταξύ τους, υπάρχει ακόμη Η ΦΩΝΗ. Είναι ο μόνος άνθρωπος, που έχοντας ξεφύγει από την δικτατορία διαθέτει ακόμη φωνή και είναι η τελευταία ελπίδα για την ανατροπή του καθεστώτος. Αυτή και ο τυφλός της γυιός.

Η ταινία είναι ασπρόμαυρη, θυμίζει βωβό κινηματογράφο με πολύ ωραία μουσική και υπότιτλους που είναι από μόνοι τους έργο τέχνης και με σκηνικό μια καταθλιπτική πόλη που θυμίζει προπολεμική Νέα Υόρκη. Δεν ξέρω αν και πότε η ταινία αυτή θα προβληθεί στην Ελλάδα, αλλά μην τη χάσετε.

GR-Σκέψεις για την Εθνική γιορτή

Το 1998, όταν τα παιδιά μου ήταν ακόμη στο σχολείο και ασχολιόμουνα στο σύλλογο ελλήνων γονέων του Ευρωπαϊκού Σχολείου Βρυξελών στο Uccle, είχαμε προσκαλέσει τον Νίκο Δήμου να εκφωνήσει τον πανηγυρικό σε μιαν εκδήλωση για την 25η Μαρτίου. Το θέμα που του είχαμε προτείνει να αναπτύξει είχε τίτλο «Από το '21 στον 21º, οι προοπτικές της Ελλάδας στον 21º αιώνα» και το κείμενο της ομιλίας είναι δημοσιευμένο στη συλλογή του με τίτλο «Δοκίμια ΙΙΙ: Από την Πορνογραφία στα Κόμικς». Είχα τότε φτιάξει και την αφίσα της εκδήλωσης. Ήταν βέβαια μια εκδήλωση περισυλογής και δεν είχε ούτε σημαιούλες, ούτε εθνικές στολές, ούτε πανηγυρικούς από περισπούδαστους
θεολόγους ή φιλόλογους. Μια εκδήλωση για την πατρίδα και τα ανθρώπινα δικαιώματα και όχι για λυγερά και κοπτερά σπαθιά και εθνικιστικά προσκλητήρια.

Στο ίδιο πνεύμα και μαθαίνοντας τον πρόσφατο θάνατο του Arthur C. Clarke, του γνωστου συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας, κάθησα και μετέφρασα στα Ελληνικά ένα μικρό του διήγημα με τίτλο Ξανασμίξιμο (Reunion). Κι επειδή το θέμα του διηγήματος είναι ο ρατσισμός θυμήθηκα πως πριν από μερικά χρόνια είχα μεταφράσει ένα παραπλήσιο διήγημα το άλλου μεγάλου της επιστημονικής φαντασίας, του Isaac Assimov με τίτλο Έθνη στο Διάστημα.

Τα θεωρώ ως την καλύτερη συμβολή για τη ημέρα που ως Έλληνες γιορτάζουμε την εξέγερση του 1821 η οποία οδήγησε στην ελεύθερη Ελλάδα που όλοι μας απολαμβάνουμε σήμερα. Αλλά και για τη ημέρα που ως Ευρωπαίοι (πρέπει να) θυμόμαστε την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης το 1957 οι οποίες οδήγησαν στη σημερινή Ενωμένη Ευρώπη.

GR-Αγαπητέ Νίκο, ...

... διάβασα το σημερινό σου άρθρο στα Επίκαιρα και κατάλαβα την πίκρα σου.

Προσωπικά σε παρακαλώ πάνω απ'όλα να μη στεναχωριέσαι. Οι νουνεχείς σε αγαπούμε και σε εκτιμούμε και σε αναπολούμε. Δυστυχώς, οι συμπατριώτες μας δεν έχουν καταλάβει μερικά πράγματα, αν και οι προσπάθειές σου δεν έχουν πάει χαμένες γιατί μερικοί έχουν (έχουμε) καταλάβει.

Επαναλαμβάνω, πάνω απ'όλα εσύ μη στεναχωριέσαι. Όσοι σε διαβάζουν, όσοι συμφωνούν μαζί σου, όσοι σε τιμούν (δεν θέλω να πω όσοι σε πιστεύουν γιατί πάμε αλλού), είναι περισσότεροι. Απλώς με τις βρωμιές που κυκλοφορούν στα ΜΜΕ, στην εξουσία και στο διαδίκτυο, οι συνεχείς συζητήσεις είναι μερικές φορές ανώφελες. Βέβαια δεν πρέπει να μένει κανείς σιωπηλός, αλλά από ένα σημείο και πέρα ο φανατισμένος, αμόρφωτος όχλος δεν καταλαβαίνει από λόγια. Μόνο, δυστυχώς όταν σπάσει τα μούτρα του πάνω στον τοίχο προς τον οποίο τρέχει τυφλωμένος, υπάρχει περίπτωση να ξυπνήσει. Τότε θα είναι βέβαια αργά και πολλά θα έχουν χαθεί. Αλλά θα είναι μια νέα μέρα που θα ξεκινά από την αρχή - ίσως τότε οι ιδεες σου, ο τρόπος αντιμετώπισης της ζωής που δείχνεις να μην είναι ανώφελα.

Καλη σου μέρα,

Φιλικά

Τάκης Αλεβαντής

Προς:
Νίκο Δήμου,
Συγγραφέα
Διαδίκτυο
Ενταύθα

GR-Το λαδάκι της χρονιάς

Την περασμένη εβδομάδα είχα κατέβει στην Κρήτη, όπου έχω ένα μικρό εξοχικό με καμιά 40αριά ελαιόδεντρα. Τα μισά ήταν γεμάτα καρπό και τα ξαδέλφια της γυναίκας μου από το Ρέθυμνο προσφέρθηκαν να έλθουν να βοηθήσουν να τον μαζέψουμε. Ο Γιώργος κατέφθασε με τον φίλο του τον Κώστα και ταυτόχρονα ήλθε και ο Ηλίας. Εξοπλισμένοι με ελαιόδιχτα και ηλεκτρικά ραβδιστικά ρίχτηκαν στη δουλειά και μέχρι νωρίς το απόγευμα είχαμε μαζέψει 344 κιλά εληές. Στην προσπάθεια συμμετείχε και η κουνιάδα μου η Φιλιώ και βέβαια η Κατερίνα. Ταυτόχρονα ρίξαμε και το λίπασμα αφού προβλεπόταν να βρέξει.

Μετά από ένα καλό γεύμα και αρκετό κρασί (η βροχή είχει ήδη αρχίσει), μεταφέραμε τα σακιά στο ελαιοτριβείο Καλαμαρίδη στο Καμπάνι Ακρωτηρίου και γυρίσαμε σπίτι ψόφιοι στην κούραση. Την επομένη πήγαμε επί τόπου και παρακολουθήσαμε όλη τη διαδικασία παραγωγής του λαδιού (από όπου και η φωτό) μέχρι που παραλάβαμε 60 κιλά λάδι και αφήσαμε και καμιά δεκαριά κιλά στο ελαιουργείο ως αμοιβή.

Πριν να φύγουμε για Βρυξέλλες κλαδεψα και τα μισά ελαιόδενδρα, αυτά που προβλέπεται να έχουν λάδι την επόμενη χρονιά. Συνολικά, παρόλο που κουραστήκαμε ιδιαίτερα η εμπειρία ήταν παραπάνω από ευχάριστη, ιδίως όταν βλέπαμε το λάδι να συγκεντρώνεται στα δοχεία.

Βέβαια, μια τέτοια προσπάθεια μόνον ως χόμπυ μπορεί να ειδωθεί αφού η τιμή του λαδιού την εποχή αυτή για τον παραγωγό είναι 2,80 ευρώ το κιλό, γεγονός που κάνει την όλη διαδικασία ασύμφορη ακόμη και για μεσαίες εκμεταλλεύσεις. Αν συνυπολογίσει κανείς τα εργατικά για κλαδέματα, σκαψίματα, μαζέματα, την απόσβεση των εργαλείων, τα λιπάσματα, τα ποτίσματα και τα (ενδεχόμενα) ραντίσματα, η διαδικασία σίγουρα δεν συμφέρει. Αλλά τότε ούτε και ένα καλό εστιατόριο αξίζει (ας μαγειρέψουμε σπίτι), ούτε οι καλοκαιρινές διακοπές (ας κάνουμε ένα μπάνιο και ας ανοιξουμε τον κλιματισμό) ούτε καν ο κινηματογράφος (ας ανοίξουμε την τηλεόραση, όλο και κάποιο καλό έργο θα έχει). Ήδη οργανώνουμε την ελαιοσυγκομιδή της επόμενης χρονιάς ...