Για να γίνουν τα «Χανιά άκαπνη πόλη»

Στόχος της εκστρατείας «Καπνίζω αλλά σέβομαι – Χανιά άκαπνη πόλη» που θα παρουσιαστεί σήμερα είναι πάνω απ’ όλα ο Σεβασμός!
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 12 Μαρτίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-367)

Σύμφωνα με τις στατιστικές οι περισσότεροι έλληνες και ελληνίδες δεν καπνίζουν. Επιπλέον, ο καπνός του τσιγάρου ενοχλεί τους περισσότερους μη καπνιστές και απειλεί ιδιαίτερα μερικούς από αυτούς. Οι ευάλωτες ομάδες περιλαμβάνουν τις έγκυες, τους ανήλικους, τους αλλεργικούς, τους ασθματικούς, τα άτομα με σοβαρές και χρόνιες καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις, καθώς και όσους και όσες είναι ευάλωτοι σε λοιμώξεις ή έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Από το 2010 ισχύει ο αντικαπνιστικός νόμος που απαγορεύει το κάπνισμα σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και χώρους εργασίας. Στα δημόσια μέσα μεταφοράς και στους κλειστούς χώρους αναμονής των σταθμών. Στα αεροδρόμια, στα εστιατόρια, τα καφενεία, τα κυλικεία και γενικά σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Ιδιαίτερα αυστηρή είναι η απαγόρευση για τα νοσηλευτικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα (όπου το κάπνισμα απαγορεύεται ακόμη και περιμετρικά), καθώς και τους χώρους αθλητικών εγκαταστάσεων.

Αν και ο νόμος εφαρμόστηκε σε ορισμένους από τους παραπάνω χώρους (π.χ. αεροπλάνα, αεροδρόμια, μετρό της Αθήνας, θέατρα και κινηματογράφους), η εφαρμογή του σε πολλούς άλλους χώρους ατόνησε γρήγορα. Αφενός λόγω της έκτασης της ανομίας σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν προβλέφθηκαν επαρκείς και αποτελεσματικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί.

Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε καταστήματα εστίασης, καθώς και σε πολλά γραφεία δημόσιων υπηρεσιών και ιδιωτικών επιχειρήσεων. Αλλά και σε νοσοκομεία ακόμη και σε σχολεία. Η κρατική αδιαφορία οδήγησε μερικούς δραστήριους πολίτες να δημιουργήσουν ομάδες εθελοντικής ενημέρωσης για τους λίγους χώρους που αποφάσισαν να εφαρμόσουν το νόμο και να παραμείνουν άκαπνοι.

Παράλληλα, σε μερικές πόλεις δημιουργήθηκε έντονο κίνημα υπέρ της εφαρμογής του νόμου. Στα Τρίκαλα πρωτοστάτησε ο Δήμαρχος. Ακολούθησε η Κοζάνη, η Καστοριά (με πρωτοβουλία των καταστηματαρχών εστίασης) η Λάρισα, η Πάτρα. Σε πολλές πόλεις δραστηριοποιήθηκαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και εντατικοποιήθηκαν οι έλεγχοι και τα πρόστιμα. Συνήθως, μετά από καταγγελίες πολιτών, ακόμη και μηνύσεις κατά των υπευθύνων, όπως έγινε στη Δράμα. Δυστυχώς, αργά το βράδυ οι έλεγχοι ατονούν και σε πολλά μαγαζιά εμφανίζονται οι θεριακλήδες ...

Στα Χανιά, μια ομάδα εθελοντών ξεκίνησε από τις αρχές του 2017 να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο. Με ενημερωτικές εκδηλώσεις, με παρεμβάσεις στα ΜΜΕ, με ομιλίες σε σχολεία, με μαντινάδες. Η ομάδα μετεξελίχθηκε στον Σύλλογο «Ακαπνίστας» και οργάνωσε τον περασμένο Ιούλιο διαγωνισμό μαντινάδας και συναυλία με τον Σύλλογο παραδοσιακής μουσικής του Αποκόρωνα «Ο Χαρίλαος». Όχι μόνο για το παθητικό κάπνισμα αλλά και για τις άλλες μεγάλες πληγές της Κρήτης – τα τροχαία, την κατανάλωση οινοπνευματωδών από παιδιά και εφήβους και τις μπαλωθιές.

Παρόμοια εκδήλωση προγραμματίζεται και για φέτος. Έχει ήδη προκηρυχθεί ο σχετικός διαγωνισμός μαντινάδας για τα τέσσερα παραπάνω θέματα. Οι μαντινάδες πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 20 Μαΐου (περισσότερες πληροφορίες στη διεύθυνση akapnistas.blogspot.com).

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας ευαισθητοποίησης οργανώνεται και η εκστρατεία «Καπνίζω αλλά σέβομαι-Χανιά άκαπνη πόλη». Η οποία παρουσιάζεται σήμερα το απόγευμα στις 6:00 στο Λεκτόριο (Μίνωος 31). Θα μιλήσει ο Μιλτιάδης Μαρκάτος, πρόεδρος του Συλλόγου Ιατρών Πνευμονολόγων Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και θα παρουσιαστούν οι αφίσες, τα βίντεο και τα ηχητικά μηνύματα της εκστρατείας. Τα οποία έχουν λάβει την έγκριση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και υποστηρίζονται από το ΚΕΕΛΠΝΟ!

«Μα τώρα ανοίγει ο καιρός και όλοι, καπνιστές και μη θα κάθονται έξω!» θα πουν μερικοί. Πράγματι, η παρουσίαση θα γινόταν πριν ένα μήνα. Η καθυστέρηση οφείλεται στην προσπάθεια των «Ακαπνίστας» να την συνδιοργανώσει με το Σωματείο Επιχειρηματιών Εστίασης Νομού Χανίων, το οποίο τελικά ενημέρωσε ότι δεν ενδιαφέρεται.

Ο πρόεδρος των «Ακαπνίστας», Δημήτρης Κοτζαμπασάκης μας δήλωσε σχετικά: «Λυπούμαστε που δεν θα είναι μαζί μας σε αυτή τη δράση για ποιοτικότερες εξόδους, που εκτός από την υγεία θα βελτιώσει και το επίπεδο παροχής υπηρεσιών του κλάδου. Εμείς θα συνεχίσουμε με αμείωτη προσπάθεια να προσανατολιζόμαστε σε δράσεις που αποβλέπουν μόνο στο κοινό καλό. Το κάλεσμα μας προς τους καταστηματάρχες είναι διαρκείας. Τους περιμένουμε στις επόμενες δράσεις μας …».

Βέβαια, αυτή δεν είναι η άποψη όλων των καταστηματαρχών εστίασης. Πολλοί από αυτούς σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στα Χανιά, έχουν επιλέξει συνειδητά να μην επιτρέπουν το κάπνισμα στα μαγαζιά τους. Και έχουν συμπεριληφθεί στην εφαρμογή akapnos.gr που διατίθεται στο διαδίκτυο αλλά και ως εφαρμογίδιο (app) για κινητά iOS και Android. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα δηλώνουν ότι δεν έχουν χάσει πελατεία και ότι δεν έχουν δει τα έσοδά τους να μειώνονται – αφού τους προτιμούν πελάτες που είχαν κόψει τις εξόδους λόγω καπνού …

Το ζητούμενο τελικά είναι να μπορούν όλοι να εργαστούν σε ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από τον καπνό. Και να μπορούν να απολαύσουν το φαγητό τους, το ποτό ή τον καφέ τους χωρίς να τους φλομώνει ο καπνός από τα κλασσικά τσιγάρα ή ο ατμός από τα νέα καπνικά προϊόντα. Αυτό δεν είναι δύσκολο αν καπνιστές και ατμιστές αποφασίσουν να σεβαστούν τους «πλησίον» τους. Βγαίνοντας έξω να καπνίσουν ή να ατμίσουν.

Όσο για τους ελέγχους, ας θυμηθούμε τα λόγια του Βρετανού φιλόσοφου Τζον Στιούαρτ Μιλ (βλ. Χ.Ν. 1/1/2019). «Ο μόνος λόγος για τον οποίο η ανθρωπότητα δικαιούται, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, να επέμβει στην ελευθερία δράσης του ατόμου είναι η αυτοπροστασία. Ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορεί να ασκηθεί δικαιωματικά εξουσία επί οιουδήποτε μέλους μιας πολιτισμένης κοινωνίας ενάντια στη θέλησή του είναι για να αποτραπεί η ζημιά στους άλλους».

Είμαι σίγουρος ότι οι φιλότιμοι καπνιστές και ατμιστές θα αποφασίσουν να δώσουν το καλό παράδειγμα εφαρμόζοντας στην πράξη το σύνθημα της εκστρατείας «Καπνίζω αλλά σέβομαι». Για να γίνουν και τα «Χανιά άκαπνη πόλη».