Αντί για γράμμα στον Άγιο Βασίλη μερικές ευχές για πράγματα που είναι στο χέρι μας να πετύχουμε …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 31 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-404)
Ξεκίνησα να γράφω ένα γράμμα στον Άγιο Βασίλη, αλλά μετά σκέφτηκα ότι τα περισσότερα από αυτά που θα του ζητούσα ήταν στο χέρι μας να τα κάνουμε πραγματικότητα. Έτσι αποφάσισα να τα γράψω ως ευχές για το 2020, ελπίζοντας ότι θα υλοποιηθούν χάρις στο φιλότιμο και την κοινή λογική των συμπολιτών και όχι εξαιτίας μιας εξ άνωθεν θεϊκής παρέμβασης …
Στους οδηγούς, εύχομαι να κατανοήσουν τη σημασία που έχει για τη δική τους ζωή και τη ζωή των συνανθρώπων τους η προσεκτική οδήγηση. Χωρίς υπερβάσεις των ορίων ταχύτητας ούτε προσπεράσματα σε σημεία χωρίς ορατότητα. Κυρίως, χωρίς αλκοόλ στο τιμόνι, αλλά ούτε και χρήση του κινητού κατά την οδήγηση.
Πάντα με τη χρήση κράνους και ζώνης, με ιδιαίτερη προσοχή στο σωστό δέσιμο των παιδιών. Μέχρι προχτές στην Κρήτη είχαμε θρηνήσει 60 νεκρούς από τροχαία. Ένα τραγικό νούμερο που μας καθιστά πρωταθλητές Ευρώπης στα τροχαία! Στο χέρι μας είναι τα μειώσουμε στο ελάχιστο ή ακόμη και να τα μηδενίσουμε …
Στους καπνιστές, εύχομαι να καταλάβουν ότι η εξάρτησή τους από τη νικοτίνη τους οδηγεί σε μελλοντικές περιπέτειες υγείας. Στις οποίες κυριαρχούν η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, τα άσθμα, οι καρκίνοι κάθε μορφής, οι καρδιοπάθειες και τα εγκεφαλικά. Ακόμη κι αν έχουν επιλέξει όλα αυτά για τους ίδιους, δεν έχουν κανένα δικαίωμα να τα επιβάλουν με το ζόρι στους γύρω τους, στα παιδιά τους, στους συντρόφους, στις εγκύους και τους φίλους τους. Τους εύχομαι να κατανοήσουν πως δεν χρειάζονται το νόμο για να δείξουν σεβασμό στην υγεία των άλλων …
Στους πιστολάδες, εύχομαι να καταλάβουν ότι οι σφαίρες από το όπλο τους μπορεί να σκοτώσουν φίλους, συγγενείς και αθώους ανθρώπους. Γιατί η σφαίρα, ακόμη κι αν πυροβολήσει κάποιος στον αέρα, επιστρέφει στη γη με την ίδια ταχύτητα που βγήκε από την κάνη του όπλου. Σφαίρα, η οποία αφού εξοστρακιστεί πάνω σε τοίχους, κολώνες, οχήματα, μπορεί πάντα να σκοτώσει ή να τραυματίσει. Τους εύχομαι να αφήνουν τα όπλα στο σπίτι όταν πηγαίνουν στο γλέντι και να δείχνουν την αντρειοσύνη τους μόνο στο χορό και το τραγούδι …
Στους γονείς, εύχομαι να καταλάβουν ότι κερνώντας κούπες και ρακές στα ανήλικα παιδιά τους, τους οδηγούν από νωρίς στο δρόμο του αλκοολισμού και ενδεχομένως στο θάνατο. Ιδίως όταν μεγαλώνοντας αρχίσουν να οδηγούν. Τους εύχομαι να κατανοήσουν ότι έχουν ευθύνη να επιτηρούν τα παιδικά και εφηβικά πάρτι και τις νυχτερινές εξόδους των παιδιών τους ώστε να εμποδίζουν την κατανάλωση οινοπνευματωδών αλλά και άλλων επικίνδυνων εξαρτησιογόνων ουσιών. Για να μην ζήσουν δράματα και κατεστραμμένες ζωές στη συνέχεια …
Στους αυτοδιοικητικούς, εύχομαι να κατανοήσουν ότι έχουν ευθύνη να εξασφαλίσουν στους δημότες όσα προεκλογικά υποσχέθηκαν. Για καθαριότητα, κυκλοφοριακό, χώρους πρασίνου, ασφάλεια και προστασία. Δεν αρκούν οι καλές προθέσεις και τα χαμόγελα. Χρειάζεται δουλειά για να αποκατασταθούν οι ζημιές από τις πρόσφατες καταστροφές.
Όπως χρειάζονται σχεδιασμός και προγραμματισμός για να αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση που ήδη μας επηρεάζει. Και για ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών μας …
Στους συμπολίτες μας, εύχομαι να κατανοήσουν ότι δεν μπορούν να τα περιμένουν όλα από το δήμαρχο, τον περιφερειάρχη και τον πρωθυπουργό. Ας βάλουμε όλοι μας τα σκουπίδια μας μέσα στον κάδο, ας τηλεφωνήσουμε στην υπηρεσία καθαριότητας του δήμου πριν αφήσουμε κάποια ογκώδη αντικείμενα στη μέση του δρόμου. Ας φροντίσουμε να κάνουμε σωστή διαλογή των σκουπιδιών που ανακυκλώνονται, αξιοποιώντας τους μπλε, κίτρινους, κόκκινους και άλλους κάδους.
Ας μην χρησιμοποιούμε πια πλαστικές σακούλες, πλαστικά ποτηράκια και καλαμάκια. Και οι καπνιστές ας μην πετούν αποτσίγαρα στο δρόμο, στα πάρκα, στις παιδικές χαρές, στις παραλίες κι όπου αλλού τους … καπνίσει … Όπως και τα τσιγάρα έτσι και τα αποτσίγαρα περιέχουν χιλιάδες τοξικές ουσίες που σκοτώνουν ψάρια, πουλιά, ζώα ακόμη και βρέφη ή νήπια …
Εύχομαι σε όλες και όλους ένα Καλό και Ευτυχισμένο 2020, με Υγεία (η οποία εξαρτάται εν πολλοίς από τις δικές μας συνήθειες) και Όμορφα Αισθήματα (που και αυτά εξαρτώνται από τη δική μας εσωτερική διάθεση, για την οποία επίσης την ευθύνη έχουμε κατά το μεγαλύτερο μέρος εμείς οι ίδιοι) …
31 Δεκεμβρίου 2019
24 Δεκεμβρίου 2019
Για γιορτές χωρίς δάκρυα
Ας μην αφήσουμε τα μικρά ή και τα μεγαλύτερα ατυχήματα να χαλάσουν τις όμορφες στιγμές μας …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 24 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-403)
Από τότε που άρχισα να γράφω αυτήν εδώ τη στήλη, συνηθίζω σχεδόν κάθε χρόνο, να δίνω μερικές συμβουλές για να αποφύγουμε μικρά και μεγάλα ατυχήματα αυτές τις εορταστικές μέρες. Χωρίς να γίνω κουραστικός θα τα επαναλάβω για άλλη μια φορά, πιστός στο αρχαίο ρητό ότι «επανάληψις μήτηρ (πάσης) μαθήσεως» ή όπως το έλεγαν οι Ρωμαίοι «repetitio mater studiorum».
Τροχαία. Πάντα στις γιορτές έχουμε περισσότερα τροχαία ατυχήματα. Πολλά θανατηφόρα. Οι αιτίες γνωστές. Κατανάλωση οινοπνευματωδών ή και άλλων ψυχοτρόπων ουσιών. Υπερβολική ταχύτητα. Αφηρημάδα, κυρίως λόγω της χρήσης κινητών κατά την οδήγηση. Παράλειψη χρήσης κράνους και ζώνης ασφαλείας – αλλά και κατάλληλου παιδικού καθίσματος.
Μερικές πρακτικές συμβουλές για να μην γίνουμε «στατιστικές». Ορίζουμε έναν «νηφάλιο οδηγό» της παρέας ή παίρνουμε ταξί για να γυρίσουμε με ασφάλεια σπίτι μας μετά από το γλέντι. Τηρούμε τα όρια ταχύτητας και οδηγούμε αμυντικά προσέχοντας τους άλλους οδηγούς. Φορούμε κράνος και βάζουμε ζώνη – ιδίως στα παιδιά. Και ΔΕΝ μιλάμε στο κινητό!
Καρδιακά. Οι γιορτές σημαίνουν καλό φαγητό και ποτό. Για όσους έχουν ανθεκτικούς οργανισμούς, η επιπλέον καταπόνηση αντιμετωπίζεται με έναν καλό ύπνο, μερικούς περίπατους ή κάποιες επιπλέον ασκήσεις στο γυμναστήριο. Τι γίνεται όμως με όσους έχουν ήδη βουλωμένες αρτηρίες επειδή όλο το χρόνο δεν πρόσεξαν τη διατροφή τους ή συνέχισαν να καπνίζουν; Επειδή έχουν κάποια κληρονομική προδιάθεση ή τέλος επειδή ποτέ δεν σκέφτηκαν να επισκεφτούν τον γιατρό για να εξετάσουν πού οφείλεται αυτό το λαχάνιασμα ή εκείνος ο έντονος πόνος στο στήθος;
Μερικοί συμπολίτες μας θα πάνε από το γιορτινό τραπέζι στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου με οξύ έμφραγμα ή και με εγκεφαλικό. Ενώ κάποιοι θα εγκαταλείψουν τα εγκόσμια ενώ θα κοιμούνται ευτυχισμένοι μετά το φαγοπότι! Πριν από πέντε χρόνια τέτοιες μέρες χάσαμε έναν καλό φίλο που ανέβαλε τις καρδιολογικές εξετάσεις τις οποίες του είχε συστήσει ο γιατρός «για να γιορτάσει την Πρωτοχρονιά με τα παιδιά και τα εγγόνια του». Κοιμήθηκε και δεν ξύπνησε ποτέ …
Πυρκαγιές. Γράψαμε για τις πυρκαγιές την περασμένη εβδομάδα (ΧΝ 18/12/2019). Να υπενθυμίσουμε ότι δεν αφήνουμε αναμμένα κεριά μετά το τέλος της γιορτής. Σβήνουμε τα φωτάκια του χριστουγεννιάτικου δένδρου πριν πάμε για ύπνο. Δεν υπερφορτώνουμε τις πρίζες με ηλεκτρικές συσκευές – ιδίως ηλεκτρικές θερμάστρες, τις οποίες φροντίζουμε να μην καλύπτουμε με ρούχα ή άλλα σκεπάσματα. Και πάνω απ’ όλα προσέχουμε στην κουζίνα, το πιο επικίνδυνο μέρος του σπιτιού!
Πυροτεχνήματα. Αν και τα πυροτεχνήματα έχουν την τιμητική τους το Πάσχα, χρησιμοποιούνται επίσης όλο και περισσότερο αμέσως μετά την αλλαγή του χρόνου. Φροντίζουμε να τα χειρίζονται ενήλικες και λαμβάνουμε μέτρα ασφαλείας για τα παιδιά. Τα οποία μπορούν να παρακολουθούν την εκτόξευση από απόσταση ασφαλείας.
Ανάβοντας τα πυροτεχνήματα φροντίζουμε να μην πλησιάσουμε το πρόσωπό μας και απομακρυνόμαστε σε απόσταση ασφαλείας. Φροντίζουμε επίσης να τα εκτοξεύουμε σε κατεύθυνση αντίθετη από τους θεατές και προς την κατεύθυνση που φυσάει ο άνεμος. Τέλος, αποφεύγουμε οπωσδήποτε και τις μπαλωθιές! Ακόμη κι όταν πυροβολούμε στον αέρα, η σφαίρα ξαναπέφτει στη γη με την ίδια σχεδόν ταχύτητα που είχε όταν έφυγε από την κάνη του όπλου – γι’ αυτό και μπορεί να σκοτώσει …
Παιχνίδια. Φροντίζουμε να ακολουθήσουμε τις 6 πολύ χρήσιμες συμβουλές για την αγορά παιχνιδιών της Ένωσης Προστασίας Καταναλωτών Κρήτης (ΧΝ 21/12/2019). Προφυλάσσουμε τα πολύ μικρά παιδιά που κινδυνεύουν να πνιγούν αν καταπιούν μικροαντικείμενα (π.χ. εξαρτήματα παιχνιδιών, μικρές μπαταρίες, ξεφούσκωτα μπαλόνια, πλαστικές σακούλες) ή και τρόφιμα (π.χ. ξηρούς καρπούς).
Τα στολίδια του χριστουγεννιάτικου δέντρου δεν είναι παιχνίδια αν και μοιάζουν με τέτοια, γι’ αυτό και δεν υπόκεινται στους κανονισμούς που διέπουν την ασφάλεια των παιχνιδιών. Φροντίζουμε να τα τοποθετήσουμε σε ικανό ύψος για να μην τα φτάνουν τα νήπια που έχουν την τάση να βάζουν τα πάντα στο στόμα τους.
Κάπνισμα. Ακόμη κι ένας καπνιστής να υπάρχει στο δωμάτιο τα ρούχα και τα μαλλιά όλων των παρευρισκόμενων θα μυρίζουν τσιγαρίλα. Αυτή η μυρωδιά προέρχεται από τις δηλητηριώδεις ουσίες που περιέχει ο καπνός του τσιγάρου πολλές από τις οποίες είναι καρκινογόνες και διαποτίζουν τοίχους, έπιπλα, χαλιά και φυσικά τα ρούχα.
Είναι ουσίες ιδιαίτερα επικίνδυνες για τα παιδιά, τα οποία αφού ακουμπήσουν αυτές τις επιφάνειες βάζουν τα χέρια στο στόμα τους. Αλλά και για τα κατοικίδια (σκυλάκια, γατάκια, πουλάκια, ακόμη και ψαράκια), τα οποία έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο ή αναπνευστικά προβλήματα. Καρκινογόνες ουσίες και βαρέα μέταλλα περιέχει και ο ατμός των ηλεκτρονικών τσιγάρων.
Είναι τόσο απλό, οι καπνιστές και οι ατμιστές να καπνίσουν έξω. Σεβόμενοι την υγεία των μη καπνιστών, οι οποίοι αναπνέοντας τον καπνό του τσιγάρου κινδυνεύουν όσο και οι ίδιοι οι καπνιστές. Προσέχουμε τέλος τα παιδιά να μη βάλουν τσιγάρα, αποτσίγαρα ή υγρά πλήρωσης ηλεκτρονικών τσιγάρων στο στόμα. Είναι δηλητήρια και το παιδί κινδυνεύει ακόμη και με θάνατο – γι’ αυτό πρέπει να πάμε αμέσως στα επείγοντα.
Ηλικιωμένοι. Οι ηλικιωμένοι, όπως εξάλλου και τα παιδιά, χρειάζονται ασφαλή χώρο. Για να αποφύγουν πτώσεις από σκουντούφλημα ή γλίστρημα. Όμως, οι παππούδες κι οι γιαγιάδες διψούν πάνω απ’ όλα για ενδιαφέρον και στοργή, για λίγα καλά λόγια, για μερικά όμορφα αισθήματα. Οι γιορτές δεν είναι μόνο για καλό φαγητό, για κρασί και χαρτοπαιξία. Είναι για να έλθουν πιο κοντά οι άνθρωποι και να νοιώσουν όμορφα.
Εύχομαι σε όλους και όλες Καλές Γιορτές, με Υγεία και Όμορφα Αισθήματα!
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 24 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-403)
Από τότε που άρχισα να γράφω αυτήν εδώ τη στήλη, συνηθίζω σχεδόν κάθε χρόνο, να δίνω μερικές συμβουλές για να αποφύγουμε μικρά και μεγάλα ατυχήματα αυτές τις εορταστικές μέρες. Χωρίς να γίνω κουραστικός θα τα επαναλάβω για άλλη μια φορά, πιστός στο αρχαίο ρητό ότι «επανάληψις μήτηρ (πάσης) μαθήσεως» ή όπως το έλεγαν οι Ρωμαίοι «repetitio mater studiorum».
Τροχαία. Πάντα στις γιορτές έχουμε περισσότερα τροχαία ατυχήματα. Πολλά θανατηφόρα. Οι αιτίες γνωστές. Κατανάλωση οινοπνευματωδών ή και άλλων ψυχοτρόπων ουσιών. Υπερβολική ταχύτητα. Αφηρημάδα, κυρίως λόγω της χρήσης κινητών κατά την οδήγηση. Παράλειψη χρήσης κράνους και ζώνης ασφαλείας – αλλά και κατάλληλου παιδικού καθίσματος.
Μερικές πρακτικές συμβουλές για να μην γίνουμε «στατιστικές». Ορίζουμε έναν «νηφάλιο οδηγό» της παρέας ή παίρνουμε ταξί για να γυρίσουμε με ασφάλεια σπίτι μας μετά από το γλέντι. Τηρούμε τα όρια ταχύτητας και οδηγούμε αμυντικά προσέχοντας τους άλλους οδηγούς. Φορούμε κράνος και βάζουμε ζώνη – ιδίως στα παιδιά. Και ΔΕΝ μιλάμε στο κινητό!
Καρδιακά. Οι γιορτές σημαίνουν καλό φαγητό και ποτό. Για όσους έχουν ανθεκτικούς οργανισμούς, η επιπλέον καταπόνηση αντιμετωπίζεται με έναν καλό ύπνο, μερικούς περίπατους ή κάποιες επιπλέον ασκήσεις στο γυμναστήριο. Τι γίνεται όμως με όσους έχουν ήδη βουλωμένες αρτηρίες επειδή όλο το χρόνο δεν πρόσεξαν τη διατροφή τους ή συνέχισαν να καπνίζουν; Επειδή έχουν κάποια κληρονομική προδιάθεση ή τέλος επειδή ποτέ δεν σκέφτηκαν να επισκεφτούν τον γιατρό για να εξετάσουν πού οφείλεται αυτό το λαχάνιασμα ή εκείνος ο έντονος πόνος στο στήθος;
Μερικοί συμπολίτες μας θα πάνε από το γιορτινό τραπέζι στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου με οξύ έμφραγμα ή και με εγκεφαλικό. Ενώ κάποιοι θα εγκαταλείψουν τα εγκόσμια ενώ θα κοιμούνται ευτυχισμένοι μετά το φαγοπότι! Πριν από πέντε χρόνια τέτοιες μέρες χάσαμε έναν καλό φίλο που ανέβαλε τις καρδιολογικές εξετάσεις τις οποίες του είχε συστήσει ο γιατρός «για να γιορτάσει την Πρωτοχρονιά με τα παιδιά και τα εγγόνια του». Κοιμήθηκε και δεν ξύπνησε ποτέ …
Πυρκαγιές. Γράψαμε για τις πυρκαγιές την περασμένη εβδομάδα (ΧΝ 18/12/2019). Να υπενθυμίσουμε ότι δεν αφήνουμε αναμμένα κεριά μετά το τέλος της γιορτής. Σβήνουμε τα φωτάκια του χριστουγεννιάτικου δένδρου πριν πάμε για ύπνο. Δεν υπερφορτώνουμε τις πρίζες με ηλεκτρικές συσκευές – ιδίως ηλεκτρικές θερμάστρες, τις οποίες φροντίζουμε να μην καλύπτουμε με ρούχα ή άλλα σκεπάσματα. Και πάνω απ’ όλα προσέχουμε στην κουζίνα, το πιο επικίνδυνο μέρος του σπιτιού!
Πυροτεχνήματα. Αν και τα πυροτεχνήματα έχουν την τιμητική τους το Πάσχα, χρησιμοποιούνται επίσης όλο και περισσότερο αμέσως μετά την αλλαγή του χρόνου. Φροντίζουμε να τα χειρίζονται ενήλικες και λαμβάνουμε μέτρα ασφαλείας για τα παιδιά. Τα οποία μπορούν να παρακολουθούν την εκτόξευση από απόσταση ασφαλείας.
Ανάβοντας τα πυροτεχνήματα φροντίζουμε να μην πλησιάσουμε το πρόσωπό μας και απομακρυνόμαστε σε απόσταση ασφαλείας. Φροντίζουμε επίσης να τα εκτοξεύουμε σε κατεύθυνση αντίθετη από τους θεατές και προς την κατεύθυνση που φυσάει ο άνεμος. Τέλος, αποφεύγουμε οπωσδήποτε και τις μπαλωθιές! Ακόμη κι όταν πυροβολούμε στον αέρα, η σφαίρα ξαναπέφτει στη γη με την ίδια σχεδόν ταχύτητα που είχε όταν έφυγε από την κάνη του όπλου – γι’ αυτό και μπορεί να σκοτώσει …
Παιχνίδια. Φροντίζουμε να ακολουθήσουμε τις 6 πολύ χρήσιμες συμβουλές για την αγορά παιχνιδιών της Ένωσης Προστασίας Καταναλωτών Κρήτης (ΧΝ 21/12/2019). Προφυλάσσουμε τα πολύ μικρά παιδιά που κινδυνεύουν να πνιγούν αν καταπιούν μικροαντικείμενα (π.χ. εξαρτήματα παιχνιδιών, μικρές μπαταρίες, ξεφούσκωτα μπαλόνια, πλαστικές σακούλες) ή και τρόφιμα (π.χ. ξηρούς καρπούς).
Τα στολίδια του χριστουγεννιάτικου δέντρου δεν είναι παιχνίδια αν και μοιάζουν με τέτοια, γι’ αυτό και δεν υπόκεινται στους κανονισμούς που διέπουν την ασφάλεια των παιχνιδιών. Φροντίζουμε να τα τοποθετήσουμε σε ικανό ύψος για να μην τα φτάνουν τα νήπια που έχουν την τάση να βάζουν τα πάντα στο στόμα τους.
Κάπνισμα. Ακόμη κι ένας καπνιστής να υπάρχει στο δωμάτιο τα ρούχα και τα μαλλιά όλων των παρευρισκόμενων θα μυρίζουν τσιγαρίλα. Αυτή η μυρωδιά προέρχεται από τις δηλητηριώδεις ουσίες που περιέχει ο καπνός του τσιγάρου πολλές από τις οποίες είναι καρκινογόνες και διαποτίζουν τοίχους, έπιπλα, χαλιά και φυσικά τα ρούχα.
Είναι ουσίες ιδιαίτερα επικίνδυνες για τα παιδιά, τα οποία αφού ακουμπήσουν αυτές τις επιφάνειες βάζουν τα χέρια στο στόμα τους. Αλλά και για τα κατοικίδια (σκυλάκια, γατάκια, πουλάκια, ακόμη και ψαράκια), τα οποία έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο ή αναπνευστικά προβλήματα. Καρκινογόνες ουσίες και βαρέα μέταλλα περιέχει και ο ατμός των ηλεκτρονικών τσιγάρων.
Είναι τόσο απλό, οι καπνιστές και οι ατμιστές να καπνίσουν έξω. Σεβόμενοι την υγεία των μη καπνιστών, οι οποίοι αναπνέοντας τον καπνό του τσιγάρου κινδυνεύουν όσο και οι ίδιοι οι καπνιστές. Προσέχουμε τέλος τα παιδιά να μη βάλουν τσιγάρα, αποτσίγαρα ή υγρά πλήρωσης ηλεκτρονικών τσιγάρων στο στόμα. Είναι δηλητήρια και το παιδί κινδυνεύει ακόμη και με θάνατο – γι’ αυτό πρέπει να πάμε αμέσως στα επείγοντα.
Ηλικιωμένοι. Οι ηλικιωμένοι, όπως εξάλλου και τα παιδιά, χρειάζονται ασφαλή χώρο. Για να αποφύγουν πτώσεις από σκουντούφλημα ή γλίστρημα. Όμως, οι παππούδες κι οι γιαγιάδες διψούν πάνω απ’ όλα για ενδιαφέρον και στοργή, για λίγα καλά λόγια, για μερικά όμορφα αισθήματα. Οι γιορτές δεν είναι μόνο για καλό φαγητό, για κρασί και χαρτοπαιξία. Είναι για να έλθουν πιο κοντά οι άνθρωποι και να νοιώσουν όμορφα.
Εύχομαι σε όλους και όλες Καλές Γιορτές, με Υγεία και Όμορφα Αισθήματα!
19 Δεκεμβρίου 2019
Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για το κλίμα
Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2019. 2ο ένθετο για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την καθημερινότητα των πολιτών στην εκπομπή «Αποδράστε» με την Ευτυχία Πενταράκη, μια πρόσχαρη, ευγενική και με χαμογελαστή φωνή, επαγγελματία δημοσιογράφο. Η εκπομπή μεταδίδεται από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή από τις 12 μέχρι τις 2 (το μεσημέρι ...) στον χανιώτικο σταθμό Γαύδος 88.8.
Ακούστε το απόσπασμα της εκπομπής στην οποία αναφερθήκαμε στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την προτεινόμενη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για το κλίμα.
Ακούστε το απόσπασμα της εκπομπής στην οποία αναφερθήκαμε στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την προτεινόμενη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για το κλίμα.
- Ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια της 25ης Διάσκεψης των Μερών (COP25) της σύμβασης-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή.
- Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το περιεχόμενο της συμφωνίας προβλέπει:
- κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 (αντί για ουδέτερο ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα) με ενίσχυση της μείωσης του CO2 κατά 50-55% μέχρι το 2030 (αντί για 40%) και πρόβλεψη για να μην μεταφερθούν οι εκπομπές σε τρίτες, λιγότερο φιλόδοξες κλιματικά, χώρες.
- καθαρότερη ενέργεια (σήμερα εκπέμπει το 75% των αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ) με ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών και της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων. Ενίσχυση των καταναλωτών για αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχιας και χρήση έξυπνων υποδομών.
- μετασχηματισμό της βιομηχανίας για ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας (ανακύκλωση, βιώσιμα προϊόντα με επίκεντρο υφάσματα, κατασκευές, ηλεκτρονικά και πλαστικά) και απανθρακοποίηση ενεργοβόρων βιομηχανιών (χαλυβουργία, χημική βιομηχανία, τσιμεντοβιομηχανία). Τυποποίηση των οικολογικών ισχυρισμών για τα προϊόντα, μείωση αποβλήτων, επαναχρησιμοποίηση πόρων και χρήση ψηφιακών τεχνολογιών.
- κύμα ανακαίνισης κτηρίων για ενίσχυση ενεργειακής απόδοσης.
- περισσότερη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα με ενίσχυση των αυτοματοποιημένων πολυτροπικών μεταφορών, την εγκατάσταση δικτύων διανομής βιώσιμων εναλλακτικών καυσίμων (σταθμοί φόρτισης), βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών στις πόλεις.
- νέα στρατηγική «από το αγρόκτημα στο πιάτο» με μείωση χημικών φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και αντιβιοτικών, κυκλική οικονομία, ενίσχυση της βιώσιμης κατανάλωσης τροφίμων και μείωση της εισαγωγής υποδεέστερων ποιοτικά τροφίμων.
- διατήρηση και αποκατάσταση οικοσυστημάτων και βιοποικιλότητας – δάση, θάλασσες.
- μηδενική ρύπανση αέρα, υδάτων και εδάφους ιδίως από βιομηχανίες – με επίκεντρο ενδοκρινικούς διαταράκτες, εισαγωγές προϊόντων με επικίνδυνες χημικές ουσίες, συνδυαστικές επιπτώσεις χημικών ουσιών και πολύ ανθεκτικές χημικές ουσίες.
- επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη και κινητοποίηση όλων των χρηματοδοτικών μηχανισμών της Ένωσης (προϋπολογισμός, InvestEU, ειδικό ταμείο, μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων)
- Επίσης προτείνεται όλες οι πρωτοβουλίες της ΕΕ να τηρούν έναν «πράσινο» όρκο σχετικά με το «μη βλάπτειν»
- έλεγχος εθνικών προϋπολογισμών (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο) με επίκεντρο τις φορολογικές πολιτικές και τις κρατικές ενισχύσεις
- κινητοποίηση της έρευνας, της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης
- αξιοποίηση διπλωματικών και χρηματοδοτικών εργαλείων καθώς και του διεθνούς εμπορίου για ενίσχυση της οικολογικής μετάβασης σε διεθνές επίπεδο
- Με βάση εκτίμηση των επιπτώσεων, η Επιτροπή θα προτείνει το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα μέχρι το Μάρτιο του 2020 και τα περισσότερα συνοδευτικά μέτρα εντός του επόμενου έτους (με βάση τον χάρτη πορείας που συνοδεύει την Ανακοίνωση).
18 Δεκεμβρίου 2019
Προστασία από πυρκαγιές
Η καλύτερη προφύλαξη από τη φωτιά στο σπίτι είναι η προσοχή και η ετοιμότητα αλλά πάνω απ’ όλα η πρόληψη …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 17 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-402)
Ακούμε συχνά, ιδίως το καλοκαίρι, πως πρέπει να προσέχουμε τις φωτιές για να μην προκαλέσουμε πυρκαγιές στα δάση. Μια δασική πυρκαγιά μπορεί να καταστρέψει δάση, σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις, ενώ μπορεί να προκαλέσει και τον θάνατο πολλών ανθρώπων. Όπως στην Ηλεία το 2007 και στο Μάτι το 2018. Ωστόσο, μεγάλες καταστροφές προκαλούν και οι αστικές λεγόμενες πυρκαγιές που είναι και περισσότερες. Έτσι το 2018 είχαμε στο νομό Χανίων 262 αστικές και 143 δασικές πυρκαγιές.
Πρόληψη. Η φωτιά είναι στην πραγματικότητα μια χημική αντίδραση. Το υλικό που καίγεται αντιδρά με το οξυγόνο του αέρα για να παραχθεί κάποια αέριο (π.χ. διοξείδιο του άνθρακα αν το υλικό αποτελείται κυρίως από άνθρακα), νερό και κάποιες επιβλαβείς χημικές ουσίες – συνήθως διοξίνες. Φωτιά υπάρχει όταν, εκτός από την καύσιμη ύλη και το οξυγόνο υπάρχει και κάποια πηγή θερμότητας που ανεβάζει τη θερμοκρασία της καύσιμης ύλης και επιτρέπει την έναρξη της καύσης. Πρόκειται για το περίφημο «τρίγωνο της φωτιάς» - καύσιμο, οξειδωτικό, θερμότητα.
Πολλές πυρκαγιές ξεκινούν στην κουζίνα. Το λάδι στο τηγάνι θα αρπάξει όταν ζεσταθεί τόσο πολύ ώστε να ανάψουν οι ατμοί. Δεν αφήνουμε λοιπόν ποτέ το τηγάνι για το τηλέφωνο, για το επεισόδιο στην τηλεόραση, για τη γειτόνισσα που φωνάζει, για τους επισκέπτες που φλυαρούν. Δεν ξεχνούμε την κατσαρόλα με το φαΐ πάνω στο αναμμένο μάτι. Άλλες πυρκαγιές ξεκινούν από ηλεκτρικές συσκευές – ιδίως παλιότερες – που έχουν αφεθεί να λειτουργούν χωρίς επιτήρηση. Πλυντήρια πιάτων και ρούχων, στεγνωτήρια, ηλεκτρικές ψηστιέρες, μπάρμπεκιου με αέριο, θερμαντικά σώματα, κλιματιστικά.
Άλλη αιτία πυρκαγιάς αποτελούν οι υπερφορτωμένες πρίζες στις οποίες έχουμε συνδέσει πολλές συσκευές. Οι γραμμές του ηλεκτρικού ρεύματος ζεσταίνονται όταν υπερφορτωθούν και το πλαστικό από τις ίδιες τις πρίζες και τα καλώδια μπορεί να αναφλεγούν και να μεταδώσουν τη φωτιά στα γύρω εύφλεκτα αντικείμενα.
Λίγοι γνωρίζουν ότι τώρα τα Χριστούγεννα οι πιθανότητες θανάτου από πυρκαγιά είναι 50% μεγαλύτερες σε σχέση με τον υπόλοιπο χρόνο. Αφενός λόγω του συνδυασμού καπνίσματος και κατανάλωσης οινοπνευματωδών και αφετέρου επειδή συχνά χρησιμοποιούμε κεριά χωρίς να έχουμε λάβει τις απαραίτητες προφυλάξεις. Ας φυλάξουμε σπίρτα, αναπτήρες και κεριά μακριά από τα παιδιά.
Επίσης, προσέχουμε που βάζουμε αναμμένα κεριά (ποτέ κοντά στο χριστουγεννιάτικο δένδρο, κάτω από ράφια, και πάντα μακριά από άλλα εύφλεκτα υλικά όπως κουρτίνες, διακοσμήσεις, ευχετήριες κάρτες κλπ.). Τα τοποθετούμε πάντα σε κηροπήγια με σταθερή βάση ενώ τα κεράκια με μεταλλική βάση τα τοποθετούμε σε επιφάνεια που να αντέχει τη θερμότητα (ποτέ πάνω σε τηλεοράσεις ή πλαστικές επιφάνειες). Δεν αφήνουμε αναμμένα κεριά αλλά τα σβήνουμε πλήρως. Σβήνουμε τα φωτάκια του δένδρου το βράδυ ή όταν απουσιάζουμε.
Τέλος, στις νέες κατασκευές και στις ανακαινίσεις χρησιμοποιούμε άκαυστα ή βραδύκαυστα υλικά για τις επενδύσεις, πόρτες που αντέχουν στις υψηλές θερμοκρασίες, άκαυστα ή βραδύκαυστα μονωτικά ή ακόμη και πυρίμαχες βαφές. Στοιχίζουν περισσότερο αλλά μπορεί να κάνουν τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου όταν κάποια απροσεξία οδηγήσει στην καταστροφή …
Επέμβαση. Τι κάνουμε αν αντιληφθούμε τα πρώτα στάδια μιας φωτιάς; Αν τα πράγματα δεν έχουν προχωρήσει τόσο που να έχουμε καπνούς και υψηλές θερμοκρασίες θα πρέπει να ενεργήσουμε ώστε να σπάσουμε το τρίγωνο της φωτιάς. Κλείνουμε αμέσως το μάτι της κουζίνας για να μην ζεσταίνεται το λάδι. Προσοχή! ΔΕΝ ρίχνουμε ΠΟΤΕ νερό πάνω στο τηγάνι. Το νερό θα εξατμιστεί και θα συμπαρασύρει το αναμμένο λάδι στα ύψη με αποτέλεσμα δεκαπλάσια φλόγα και τεράστιες ζημιές – εγκαύματα και μετάδοση της πυρκαγιάς.
Με ένα καπάκι σκεπάζουμε το τηγάνι αμέσως, προσέχοντας να μην καούμε. Στην ανάγκη χρησιμοποιούμε μια βρεγμένη (αλλά στυμμένη) πετσέτα για να σκεπάσουμε το τηγάνι προστατεύοντας πρόσωπο και χέρια για να μην καούμε. Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικές κουβέρτες πυρόσβεσης που μπορείτε να έχετε στην κουζίνα σας για κάθε ενδεχόμενο. Φυσικά, δεν αντικαθιστούν την επαγρύπνηση …
Αν η πυρκαγιά οφείλεται σε βραχυκύκλωμα ή αφορά ηλεκτρική συσκευή κλείνουμε αμέσως τον γενικό διακόπτη. ΔΕΝ ρίχνουμε ΠΟΤΕ νερό γιατί κινδυνεύουμε από ηλεκτροπληξία. Σε κάθε περίπτωση, ιδίως για να προφυλαχτούμε από πυρκαγιές που μπορεί να ξεκινήσουν απροειδοποίητα τη νύχτα, χρήσιμο είναι να υπάρχουν στο σπίτι ανιχνευτές καπνού. Στοιχίζουν ελάχιστα και μόλις αντιληφθούν τον ελάχιστο καπνό, ξεσηκώνουν με τη σειρήνα τους τον κόσμο σώζοντας ζωές. Σε πολλές χώρες μάλιστα η εγκατάστασή τους είναι υποχρεωτική.
Χρήσιμοι μπορούν να αποδειχτούν και οι φορητοί πυροσβεστήρες. Αρκεί να γνωρίζουμε πώς να τους χρησιμοποιούμε και να τους έχουμε συντηρήσει κατάλληλα πριν από την ημερομηνία λήξης τους. Με τους πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα μπορούμε να σβήσουμε μικρές φωτιές ηλεκτρικών συσκευών όπως υπολογιστών. Οι πυροσβεστήρες σκόνης κάνουν για όλες σχεδόν τις φωτιές αλλά η σκόνη μπορεί να καταστρέψει υπολογιστές, κινητά και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές επειδή καταστρέφει τα κυκλώματα. Οι πυροσβεστήρες αφρού είναι επίσης χρήσιμοι για πυρκαγιές με υγρά όπως το πετρέλαιο. Το νερό χρησιμοποιείται μόνο για χαρτιά, ξύλα, και υφάσματα.
Πάντως, αν δεν μπορέσουμε να επέμβουμε στα πρώτα 2-3 λεπτά δεν προσπαθούμε άλλο. Απομακρυνόμαστε αποφεύγοντας την εισπνοή των θανατηφόρων καπνών και καλούμε την πυροσβεστική στο 199 (ή στο 112). Η ζωή και η υγεία μας αξίζει πολύ περισσότερο από την περιουσία μας …
Αποκατάσταση. Για τα σπίτια που έχουν αγοραστεί με ενυπόθηκο δάνειο είναι υποχρεωτική η ασφάλιση. Γενικά πάντως, στο πλαίσιο της πρόληψης είναι εξαιρετικά χρήσιμη μια ασφάλεια πυρός που να συνδυάζεται ενδεχομένως και με ασφάλεια κατά των ζημιών που προέρχονται και από διάφορα φυσικά φαινόμενα (πλημμύρες, σεισμοί, καταιγίδες).
Να θυμόμαστε πάντα ότι με την πρόληψη, την επαγρύπνηση και την ετοιμότητα είναι σίγουρο πως δεν θα πιάσουν πότε φωτιά τα μπατζάκια σας …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 17 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-402)
Ακούμε συχνά, ιδίως το καλοκαίρι, πως πρέπει να προσέχουμε τις φωτιές για να μην προκαλέσουμε πυρκαγιές στα δάση. Μια δασική πυρκαγιά μπορεί να καταστρέψει δάση, σπίτια και άλλες εγκαταστάσεις, ενώ μπορεί να προκαλέσει και τον θάνατο πολλών ανθρώπων. Όπως στην Ηλεία το 2007 και στο Μάτι το 2018. Ωστόσο, μεγάλες καταστροφές προκαλούν και οι αστικές λεγόμενες πυρκαγιές που είναι και περισσότερες. Έτσι το 2018 είχαμε στο νομό Χανίων 262 αστικές και 143 δασικές πυρκαγιές.
Πρόληψη. Η φωτιά είναι στην πραγματικότητα μια χημική αντίδραση. Το υλικό που καίγεται αντιδρά με το οξυγόνο του αέρα για να παραχθεί κάποια αέριο (π.χ. διοξείδιο του άνθρακα αν το υλικό αποτελείται κυρίως από άνθρακα), νερό και κάποιες επιβλαβείς χημικές ουσίες – συνήθως διοξίνες. Φωτιά υπάρχει όταν, εκτός από την καύσιμη ύλη και το οξυγόνο υπάρχει και κάποια πηγή θερμότητας που ανεβάζει τη θερμοκρασία της καύσιμης ύλης και επιτρέπει την έναρξη της καύσης. Πρόκειται για το περίφημο «τρίγωνο της φωτιάς» - καύσιμο, οξειδωτικό, θερμότητα.
Πολλές πυρκαγιές ξεκινούν στην κουζίνα. Το λάδι στο τηγάνι θα αρπάξει όταν ζεσταθεί τόσο πολύ ώστε να ανάψουν οι ατμοί. Δεν αφήνουμε λοιπόν ποτέ το τηγάνι για το τηλέφωνο, για το επεισόδιο στην τηλεόραση, για τη γειτόνισσα που φωνάζει, για τους επισκέπτες που φλυαρούν. Δεν ξεχνούμε την κατσαρόλα με το φαΐ πάνω στο αναμμένο μάτι. Άλλες πυρκαγιές ξεκινούν από ηλεκτρικές συσκευές – ιδίως παλιότερες – που έχουν αφεθεί να λειτουργούν χωρίς επιτήρηση. Πλυντήρια πιάτων και ρούχων, στεγνωτήρια, ηλεκτρικές ψηστιέρες, μπάρμπεκιου με αέριο, θερμαντικά σώματα, κλιματιστικά.
Άλλη αιτία πυρκαγιάς αποτελούν οι υπερφορτωμένες πρίζες στις οποίες έχουμε συνδέσει πολλές συσκευές. Οι γραμμές του ηλεκτρικού ρεύματος ζεσταίνονται όταν υπερφορτωθούν και το πλαστικό από τις ίδιες τις πρίζες και τα καλώδια μπορεί να αναφλεγούν και να μεταδώσουν τη φωτιά στα γύρω εύφλεκτα αντικείμενα.
Λίγοι γνωρίζουν ότι τώρα τα Χριστούγεννα οι πιθανότητες θανάτου από πυρκαγιά είναι 50% μεγαλύτερες σε σχέση με τον υπόλοιπο χρόνο. Αφενός λόγω του συνδυασμού καπνίσματος και κατανάλωσης οινοπνευματωδών και αφετέρου επειδή συχνά χρησιμοποιούμε κεριά χωρίς να έχουμε λάβει τις απαραίτητες προφυλάξεις. Ας φυλάξουμε σπίρτα, αναπτήρες και κεριά μακριά από τα παιδιά.
Επίσης, προσέχουμε που βάζουμε αναμμένα κεριά (ποτέ κοντά στο χριστουγεννιάτικο δένδρο, κάτω από ράφια, και πάντα μακριά από άλλα εύφλεκτα υλικά όπως κουρτίνες, διακοσμήσεις, ευχετήριες κάρτες κλπ.). Τα τοποθετούμε πάντα σε κηροπήγια με σταθερή βάση ενώ τα κεράκια με μεταλλική βάση τα τοποθετούμε σε επιφάνεια που να αντέχει τη θερμότητα (ποτέ πάνω σε τηλεοράσεις ή πλαστικές επιφάνειες). Δεν αφήνουμε αναμμένα κεριά αλλά τα σβήνουμε πλήρως. Σβήνουμε τα φωτάκια του δένδρου το βράδυ ή όταν απουσιάζουμε.
Τέλος, στις νέες κατασκευές και στις ανακαινίσεις χρησιμοποιούμε άκαυστα ή βραδύκαυστα υλικά για τις επενδύσεις, πόρτες που αντέχουν στις υψηλές θερμοκρασίες, άκαυστα ή βραδύκαυστα μονωτικά ή ακόμη και πυρίμαχες βαφές. Στοιχίζουν περισσότερο αλλά μπορεί να κάνουν τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου όταν κάποια απροσεξία οδηγήσει στην καταστροφή …
Επέμβαση. Τι κάνουμε αν αντιληφθούμε τα πρώτα στάδια μιας φωτιάς; Αν τα πράγματα δεν έχουν προχωρήσει τόσο που να έχουμε καπνούς και υψηλές θερμοκρασίες θα πρέπει να ενεργήσουμε ώστε να σπάσουμε το τρίγωνο της φωτιάς. Κλείνουμε αμέσως το μάτι της κουζίνας για να μην ζεσταίνεται το λάδι. Προσοχή! ΔΕΝ ρίχνουμε ΠΟΤΕ νερό πάνω στο τηγάνι. Το νερό θα εξατμιστεί και θα συμπαρασύρει το αναμμένο λάδι στα ύψη με αποτέλεσμα δεκαπλάσια φλόγα και τεράστιες ζημιές – εγκαύματα και μετάδοση της πυρκαγιάς.
Με ένα καπάκι σκεπάζουμε το τηγάνι αμέσως, προσέχοντας να μην καούμε. Στην ανάγκη χρησιμοποιούμε μια βρεγμένη (αλλά στυμμένη) πετσέτα για να σκεπάσουμε το τηγάνι προστατεύοντας πρόσωπο και χέρια για να μην καούμε. Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικές κουβέρτες πυρόσβεσης που μπορείτε να έχετε στην κουζίνα σας για κάθε ενδεχόμενο. Φυσικά, δεν αντικαθιστούν την επαγρύπνηση …
Αν η πυρκαγιά οφείλεται σε βραχυκύκλωμα ή αφορά ηλεκτρική συσκευή κλείνουμε αμέσως τον γενικό διακόπτη. ΔΕΝ ρίχνουμε ΠΟΤΕ νερό γιατί κινδυνεύουμε από ηλεκτροπληξία. Σε κάθε περίπτωση, ιδίως για να προφυλαχτούμε από πυρκαγιές που μπορεί να ξεκινήσουν απροειδοποίητα τη νύχτα, χρήσιμο είναι να υπάρχουν στο σπίτι ανιχνευτές καπνού. Στοιχίζουν ελάχιστα και μόλις αντιληφθούν τον ελάχιστο καπνό, ξεσηκώνουν με τη σειρήνα τους τον κόσμο σώζοντας ζωές. Σε πολλές χώρες μάλιστα η εγκατάστασή τους είναι υποχρεωτική.
Χρήσιμοι μπορούν να αποδειχτούν και οι φορητοί πυροσβεστήρες. Αρκεί να γνωρίζουμε πώς να τους χρησιμοποιούμε και να τους έχουμε συντηρήσει κατάλληλα πριν από την ημερομηνία λήξης τους. Με τους πυροσβεστήρες διοξειδίου του άνθρακα μπορούμε να σβήσουμε μικρές φωτιές ηλεκτρικών συσκευών όπως υπολογιστών. Οι πυροσβεστήρες σκόνης κάνουν για όλες σχεδόν τις φωτιές αλλά η σκόνη μπορεί να καταστρέψει υπολογιστές, κινητά και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές επειδή καταστρέφει τα κυκλώματα. Οι πυροσβεστήρες αφρού είναι επίσης χρήσιμοι για πυρκαγιές με υγρά όπως το πετρέλαιο. Το νερό χρησιμοποιείται μόνο για χαρτιά, ξύλα, και υφάσματα.
Πάντως, αν δεν μπορέσουμε να επέμβουμε στα πρώτα 2-3 λεπτά δεν προσπαθούμε άλλο. Απομακρυνόμαστε αποφεύγοντας την εισπνοή των θανατηφόρων καπνών και καλούμε την πυροσβεστική στο 199 (ή στο 112). Η ζωή και η υγεία μας αξίζει πολύ περισσότερο από την περιουσία μας …
Αποκατάσταση. Για τα σπίτια που έχουν αγοραστεί με ενυπόθηκο δάνειο είναι υποχρεωτική η ασφάλιση. Γενικά πάντως, στο πλαίσιο της πρόληψης είναι εξαιρετικά χρήσιμη μια ασφάλεια πυρός που να συνδυάζεται ενδεχομένως και με ασφάλεια κατά των ζημιών που προέρχονται και από διάφορα φυσικά φαινόμενα (πλημμύρες, σεισμοί, καταιγίδες).
Να θυμόμαστε πάντα ότι με την πρόληψη, την επαγρύπνηση και την ετοιμότητα είναι σίγουρο πως δεν θα πιάσουν πότε φωτιά τα μπατζάκια σας …
12 Δεκεμβρίου 2019
Περιαγωγή κινητής τηλεφωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2019. 1ο ένθετο για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την καθημερινότητα των πολιτών στην εκπομπή «Αποδράστε» με την Ευτυχία Πενταράκη, μια πρόσχαρη, ευγενική και με χαμογελαστή φωνή, επαγγελματία δημοσιογράφο. Η εκπομπή μεταδίδεται από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή από τις 12 μέχρι τις 2 (το μεσημέρι ...) στον χανιώτικο σταθμό Γαύδος 88.8.
Ακούστε το απόσπασμα της εκπομπής στην οποία αναφερθήκαμε στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή του σχετικού κανονιστικού πλαισίου αναφορικά με την περιαγωγή.
Ακούστε το απόσπασμα της εκπομπής στην οποία αναφερθήκαμε στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή του σχετικού κανονιστικού πλαισίου αναφορικά με την περιαγωγή.
- Η περιαγωγή με χρέωση εσωτερικού θεσπίστηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2016 και εφαρμόστηκε από τις 15 Ιουνίου 2017. Οι κλήσεις, τα SMS και τα δεδομένα χρεώνονται με τις ίδιες τιμές όταν ο χρήστης ταξιδεύει εντός της ΕΕ. Προβλέπονται μέσα για την αποφυγή καταχρήσεων.
- Τέλος Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε έκθεση στην οποία εξέταζε όλες τις πτυχές της εφαρμογής του σχετικού κανονιστικού πλαισίου:
- σημειώθηκε ραγδαία αύξηση της χρήσης κινητών στο εξωτερικό (9x περισσότερα δεδομένα και 2,2x περισσότερες κλήσεις το πρώτο τρίμηνο του 2019 σε σχέση με ίδια περίοδο πριν την εφαρμογή – το καλοκαίρι 12x και 3x περισσότερα αντίστοιχα).
- καλή ποιότητα υπηρεσίας (να βελτιωθεί για τα δεδομένα) και ικανοποίηση των καταναλωτών,
- οι τιμές συνεχίζουν να πέφτουν αν και ο ανταγωνισμός δεν έχει αλλάξει και δεν θα αλλάξει αν καταργηθεί το κανονιστικό πλαίσιο – μετά από εκτίμηση των επιπτώσεων ενδεχόμενη παράταση της ισχύος και μετά τον Ιούνιο του 2022 (όταν λήγει η ισχύς του κανονισμού).
- Η απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών από το 1995, ήταν μια από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς. Ωστόσο, απαιτείται προσοχή από τους καταναλωτές σχετικά με τα πακέτα που προσφέρουν οι εταιρείες. Κυρίως, επειδή τα πακέτα ισχύουν για περιορισμένο χρόνο (1-2 χρόνια) – μετά ισχύουν γενικά υψηλότερα τιμολόγια.
- Άλλες προβλέψεις του κανονιστικού πλαισίου τηλεπικοινωνιών
- το Μητρώο του άρθρου 11 για την αποφυγή των κλήσεων από διαφημιστικές εταιρείες. Οι αριθμοί στους οποίους μπορούν οι συνδρομητές να ζητήσουν να ενταχθούν στο εν λόγω Μητρώο - COSMOTE 13888, VODAPHONE 13830 (1399), WIND 13800 (1260 κινητά) και Forthnet 13831 (οικιακοί) 13832 (επιχειρήσεις)
- ο κοινός ευρωπαϊκός αριθμός κλήσεων έκτακτης ανάγκης (112) και (σύντομα) το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για επικείμενες ή εξελισσόμενες καταστροφές.
- υποχρεώσεις για την πρόσβαση των Ατόμων με Αναπηρία.
- ζητήματα προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
10 Δεκεμβρίου 2019
Προστασία από πλημμύρες
Μερικά απλά μέτρα για να προστατευθούμε από τις πλημμύρες
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 10 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-401)
Μάνδρα, Χανιά, Κινέτα, Ιόνια νησιά, Χαλκιδική … Οι καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα, από πλημμύρες και από τις προκαλούμενες κατολισθήσεις βρίσκονται όλο και συχνότερα στην επικαιρότητα. Μάλιστα, τα φαινόμενα αυτά θα πολλαπλασιάζονται και θα γίνονται εντονότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ας δούμε τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε ΠΡΙΝ από τα φαινόμενα αυτά για να ελαχιστοποιήσουμε, όσο είναι δυνατόν, τις δυσμενείς τους επιπτώσεις και να προστατεύσουμε τη ζωή και την περιουσία μας.
Η τοποθεσία. Το νερό της βροχής ακολουθεί το νόμο της βαρύτητας και κινείται από τα ψηλά στα χαμηλά. Αν βρει διέξοδο μέσα από ρυάκια, ρέματα ή ποτάμια καταλήγει τελικά σε κάποια λίμνη ή στη θάλασσα. Αν ωστόσο η διαδρομή του είναι φραγμένη από σκουπίδια, μπάζα ή κατασκευές, το νερό έχει δύο δυνατότητες. Να πλημμυρίσει την περιοχή πριν από τα εμπόδια. Ή να τα παρασύρει σε χαμηλότερα επίπεδα.
Συνεπώς, η πρώτη μέριμνά μας θα πρέπει να είναι να μην βρεθούμε στον δρόμο του νερού. Είτε επειδή έχουμε κτίσει μέσα στην κοίτη κάποιου ρέματος ή ποταμού. Είτε επειδή κάποια γειτονική κοίτη είναι γεμάτη, με αποτέλεσμα το νερό να υπερχειλίσει και να «επιτεθεί» στο σπίτι μας, στο χωράφι μας, ή σε κάποιαν άλλη κατασκευή. Είτε τέλος γιατί δεν έχουμε φροντίσει η κατασκευή να είναι κάπως υπερυψωμένη σε περίπτωση που βρίσκεται σε πεδιάδα που απειλείται συχνά από πλημμύρες.
Αντιπλημμυρικά έργα. Δεν είναι δύσκολο να αξιολογήσουμε τον κίνδυνο πλημμύρας στην περιοχή μας. Μπορούμε να εκτιμήσουμε αν η περιουσία μας βρίσκεται σε κοίτη ποταμού ή κινδυνεύει δυνητικά από πλημμύρα. Μπορούμε να συλλέξουμε ιστορικά στοιχεία από τους παλαιότερους.
Και φυσικά μπορούμε να συμβουλευτούμε τους χάρτες που έχει καταρτίσει η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τις περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες. Στις σχετικές ιστοσελίδες υπάρχουν και λεπτομερείς χάρτες των μέγιστων δυνητικών επιπτώσεων από πλημμύρα (δημοσιευμένοι από τον Ιανουάριο του 2017).
Σε επίπεδο γειτονιάς, οικισμού ή πόλης η ευθύνη για την αντιπλημμυρική προστασία ανήκει φυσικά στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ωστόσο, στο δικό μας επίπεδο μπορούμε επίσης να κάνουμε πολλά. Κατ’ αρχάς χρήσιμο σε κάθε περίπτωση είναι να έχουμε ασφαλίσει το σπίτι μας κατά της πλημμύρας (μαζί με την ασφάλεια κατά της πυρκαγιάς).
Ας βεβαιωθούμε επίσης ότι τα φρεάτια έξω από το σπίτι μας δεν είναι φραγμένα και ότι οι υδρορροές λειτουργούν κανονικά. Αν ζούμε σε πλημμυροπαθή περιοχή φροντίζουμε ο ηλεκτρικός πίνακας και ο καυστήρας θέρμανσης να είναι υπερυψωμένοι για να μην πληγούν από το νερό. Φροντίζουμε να εγκαταστήσουμε βαλβίδες αντεπιστροφής στις αποχετεύσεις ώστε τα νερά να μην γυρίζουν πίσω.
Αν βρισκόμαστε στο τέρμα ενός ασφαλτοστρωμένου δρόμου φροντίζουμε να κατασκευάσουμε ένα αυλάκι με σχάρα πριν από την είσοδο του σπιτιού. Το οποίο να αποχετεύει τα νερά με τρόπο ώστε να μην πλημμυρίσουμε. Φυσικά φροντίζουμε να είναι πάντα καθαρό από φύλλα, κλαδιά, λάσπες και χώματα. Ανάλογα με τις συγκεκριμένη διαμόρφωση του σπιτιού ίσως αξίζει να προβλέψουμε και κάποια σακιά με άμμο ή άλλα τεχνητά «φράγματα» μπροστά από πόρτες και μπαλκονόπορτες …
Όταν έλθει η πλημμύρα. Παρακολουθούμε τα δελτία καιρού σε ραδιόφωνο και τηλεόραση για να είμαστε προετοιμασμένοι … Εγκαταλείπουμε τα υπόγεια και μετακινούμεθα σε ασφαλές υψηλό σημείο. Περιορίζουμε στο ελάχιστο τις μετακινήσεις μας. Αν υποχρεωθούμε να μετακινηθούμε, αποφεύγουμε να διασχίζουμε χείμαρρους πεζοί ή με αυτοκίνητο. Αν ακινητοποιηθεί το αυτοκίνητό μας το εγκαταλείπουμε και ανεβαίνουμε σε υψηλότερο σημείο.
Να θυμηθούμε ότι νερό ύψους 15 πόντων ακουμπά στο κάτω μέρος των περισσότερων αυτοκινήτων με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε τον έλεγχο ή να σβήσει η μηχανή. Αν βαδίσουμε σε κινούμενο νερό ύψους 15 πόντων κινδυνεύουμε να παρασυρθούμε. Περπατούμε σε νερό που δεν κινείται χρησιμοποιώντας ένα ραβδί για να ελέγχουμε το βάθος του νερού μπροστά μας.
Όταν το νερό φτάσει στους 30 πόντους τα περισσότερα αυτοκίνητα αρχίζουν να επιπλέουν. Μισό μέτρο νερό θα παρασύρει τα περισσότερα αυτοκίνητα και τα μικρά φορτηγά. Δεν επιχειρούμε να διασχίσουμε πλημμυρισμένους δρόμους, πολύ περισσότερο που το οδόστρωμα μπορεί να έχει υποχωρήσει. Αποφεύγουμε επίσης τις «κονταρίδες» και δεν επιχειρούμε να οδηγήσουμε νύχτα αφού πολλά χαρακτηριστικά, ακόμη και γνώριμων περιοχών, ενδέχεται να έχουν μεταβληθεί.
Προσέχουμε να μην πλησιάζουμε ηλεκτροφόρα καλώδια και αποφεύγουμε περιοχές όπου έχουν σημειωθεί κατολισθήσεις. Τα νερά της πλημμύρας ενδέχεται επίσης να έχουν μολυνθεί από σκουπίδια, νεκρά ζώα ή και διάφορα αντικείμενα. Και φυσικά διευκολύνουμε με κάθε τρόπο το έργο των υπηρεσιών διάσωσης και ακολουθούμε τις οδηγίες των εντεταλμένων οργάνων διατήρησης της τάξης. Σε περίπτωση που πρέπει να εκκενώσουμε την περιοχή φροντίζουμε να ασφαλίσουμε το σπίτι μας, να κλείσουμε τους διακόπτες ρεύματος και νερού.
Μετά την πλημμύρα. Αν η περιοχή έχει εκκενωθεί, επιστρέφουμε στο σπίτι μόνο μετά από ειδοποίηση των αρχών, αποφεύγοντας τις περιοχές με ρέοντα ή και λιμνάζοντα νερά. Ελέγχουμε τοίχους, πόρτες, σκάλες και παράθυρα αλλά και τα δίκτυα ηλεκτρικού ρεύματος, νερού, αποχέτευσης και τις ηλεκτρικές συσκευές.
Τα νερά μπορεί να κρύβουν κοφτερά αντικείμενα ή ανωμαλίες του εδάφους γι' αυτό χρησιμοποιούμε γαλότσες και προχωρούμε προσεκτικά. Επισκευάζουμε κατά προτεραιότητα βόθρους και συστήματα αποχέτευσης που αποτελούν σημαντικές απειλές για την υγεία. Οι αρχές θα μας ενημερώσουν από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση αν το δίκτυο ύδρευσης έχει μολυνθεί.
Πλένουμε και απολυμαίνουμε κάθε τι που έχει βραχεί από την πλημμύρα – τα νερά της πλημμύρας μπορεί να είναι μολυσμένα από αποχετεύσεις ή χημικά. Τέλος, φροντίζουμε για την ασφάλεια μας και κάνουμε πρόγραμμα των εργασιών προβλέποντας τακτική ανάπαυση έτσι ώστε να αποφύγουμε την υπερκόπωση.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 10 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-401)
Μάνδρα, Χανιά, Κινέτα, Ιόνια νησιά, Χαλκιδική … Οι καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα, από πλημμύρες και από τις προκαλούμενες κατολισθήσεις βρίσκονται όλο και συχνότερα στην επικαιρότητα. Μάλιστα, τα φαινόμενα αυτά θα πολλαπλασιάζονται και θα γίνονται εντονότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ας δούμε τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε ΠΡΙΝ από τα φαινόμενα αυτά για να ελαχιστοποιήσουμε, όσο είναι δυνατόν, τις δυσμενείς τους επιπτώσεις και να προστατεύσουμε τη ζωή και την περιουσία μας.
Η τοποθεσία. Το νερό της βροχής ακολουθεί το νόμο της βαρύτητας και κινείται από τα ψηλά στα χαμηλά. Αν βρει διέξοδο μέσα από ρυάκια, ρέματα ή ποτάμια καταλήγει τελικά σε κάποια λίμνη ή στη θάλασσα. Αν ωστόσο η διαδρομή του είναι φραγμένη από σκουπίδια, μπάζα ή κατασκευές, το νερό έχει δύο δυνατότητες. Να πλημμυρίσει την περιοχή πριν από τα εμπόδια. Ή να τα παρασύρει σε χαμηλότερα επίπεδα.
Συνεπώς, η πρώτη μέριμνά μας θα πρέπει να είναι να μην βρεθούμε στον δρόμο του νερού. Είτε επειδή έχουμε κτίσει μέσα στην κοίτη κάποιου ρέματος ή ποταμού. Είτε επειδή κάποια γειτονική κοίτη είναι γεμάτη, με αποτέλεσμα το νερό να υπερχειλίσει και να «επιτεθεί» στο σπίτι μας, στο χωράφι μας, ή σε κάποιαν άλλη κατασκευή. Είτε τέλος γιατί δεν έχουμε φροντίσει η κατασκευή να είναι κάπως υπερυψωμένη σε περίπτωση που βρίσκεται σε πεδιάδα που απειλείται συχνά από πλημμύρες.
Αντιπλημμυρικά έργα. Δεν είναι δύσκολο να αξιολογήσουμε τον κίνδυνο πλημμύρας στην περιοχή μας. Μπορούμε να εκτιμήσουμε αν η περιουσία μας βρίσκεται σε κοίτη ποταμού ή κινδυνεύει δυνητικά από πλημμύρα. Μπορούμε να συλλέξουμε ιστορικά στοιχεία από τους παλαιότερους.
Και φυσικά μπορούμε να συμβουλευτούμε τους χάρτες που έχει καταρτίσει η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τις περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες. Στις σχετικές ιστοσελίδες υπάρχουν και λεπτομερείς χάρτες των μέγιστων δυνητικών επιπτώσεων από πλημμύρα (δημοσιευμένοι από τον Ιανουάριο του 2017).
Σε επίπεδο γειτονιάς, οικισμού ή πόλης η ευθύνη για την αντιπλημμυρική προστασία ανήκει φυσικά στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ωστόσο, στο δικό μας επίπεδο μπορούμε επίσης να κάνουμε πολλά. Κατ’ αρχάς χρήσιμο σε κάθε περίπτωση είναι να έχουμε ασφαλίσει το σπίτι μας κατά της πλημμύρας (μαζί με την ασφάλεια κατά της πυρκαγιάς).
Ας βεβαιωθούμε επίσης ότι τα φρεάτια έξω από το σπίτι μας δεν είναι φραγμένα και ότι οι υδρορροές λειτουργούν κανονικά. Αν ζούμε σε πλημμυροπαθή περιοχή φροντίζουμε ο ηλεκτρικός πίνακας και ο καυστήρας θέρμανσης να είναι υπερυψωμένοι για να μην πληγούν από το νερό. Φροντίζουμε να εγκαταστήσουμε βαλβίδες αντεπιστροφής στις αποχετεύσεις ώστε τα νερά να μην γυρίζουν πίσω.
Αν βρισκόμαστε στο τέρμα ενός ασφαλτοστρωμένου δρόμου φροντίζουμε να κατασκευάσουμε ένα αυλάκι με σχάρα πριν από την είσοδο του σπιτιού. Το οποίο να αποχετεύει τα νερά με τρόπο ώστε να μην πλημμυρίσουμε. Φυσικά φροντίζουμε να είναι πάντα καθαρό από φύλλα, κλαδιά, λάσπες και χώματα. Ανάλογα με τις συγκεκριμένη διαμόρφωση του σπιτιού ίσως αξίζει να προβλέψουμε και κάποια σακιά με άμμο ή άλλα τεχνητά «φράγματα» μπροστά από πόρτες και μπαλκονόπορτες …
Όταν έλθει η πλημμύρα. Παρακολουθούμε τα δελτία καιρού σε ραδιόφωνο και τηλεόραση για να είμαστε προετοιμασμένοι … Εγκαταλείπουμε τα υπόγεια και μετακινούμεθα σε ασφαλές υψηλό σημείο. Περιορίζουμε στο ελάχιστο τις μετακινήσεις μας. Αν υποχρεωθούμε να μετακινηθούμε, αποφεύγουμε να διασχίζουμε χείμαρρους πεζοί ή με αυτοκίνητο. Αν ακινητοποιηθεί το αυτοκίνητό μας το εγκαταλείπουμε και ανεβαίνουμε σε υψηλότερο σημείο.
Να θυμηθούμε ότι νερό ύψους 15 πόντων ακουμπά στο κάτω μέρος των περισσότερων αυτοκινήτων με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε τον έλεγχο ή να σβήσει η μηχανή. Αν βαδίσουμε σε κινούμενο νερό ύψους 15 πόντων κινδυνεύουμε να παρασυρθούμε. Περπατούμε σε νερό που δεν κινείται χρησιμοποιώντας ένα ραβδί για να ελέγχουμε το βάθος του νερού μπροστά μας.
Όταν το νερό φτάσει στους 30 πόντους τα περισσότερα αυτοκίνητα αρχίζουν να επιπλέουν. Μισό μέτρο νερό θα παρασύρει τα περισσότερα αυτοκίνητα και τα μικρά φορτηγά. Δεν επιχειρούμε να διασχίσουμε πλημμυρισμένους δρόμους, πολύ περισσότερο που το οδόστρωμα μπορεί να έχει υποχωρήσει. Αποφεύγουμε επίσης τις «κονταρίδες» και δεν επιχειρούμε να οδηγήσουμε νύχτα αφού πολλά χαρακτηριστικά, ακόμη και γνώριμων περιοχών, ενδέχεται να έχουν μεταβληθεί.
Προσέχουμε να μην πλησιάζουμε ηλεκτροφόρα καλώδια και αποφεύγουμε περιοχές όπου έχουν σημειωθεί κατολισθήσεις. Τα νερά της πλημμύρας ενδέχεται επίσης να έχουν μολυνθεί από σκουπίδια, νεκρά ζώα ή και διάφορα αντικείμενα. Και φυσικά διευκολύνουμε με κάθε τρόπο το έργο των υπηρεσιών διάσωσης και ακολουθούμε τις οδηγίες των εντεταλμένων οργάνων διατήρησης της τάξης. Σε περίπτωση που πρέπει να εκκενώσουμε την περιοχή φροντίζουμε να ασφαλίσουμε το σπίτι μας, να κλείσουμε τους διακόπτες ρεύματος και νερού.
Μετά την πλημμύρα. Αν η περιοχή έχει εκκενωθεί, επιστρέφουμε στο σπίτι μόνο μετά από ειδοποίηση των αρχών, αποφεύγοντας τις περιοχές με ρέοντα ή και λιμνάζοντα νερά. Ελέγχουμε τοίχους, πόρτες, σκάλες και παράθυρα αλλά και τα δίκτυα ηλεκτρικού ρεύματος, νερού, αποχέτευσης και τις ηλεκτρικές συσκευές.
Τα νερά μπορεί να κρύβουν κοφτερά αντικείμενα ή ανωμαλίες του εδάφους γι' αυτό χρησιμοποιούμε γαλότσες και προχωρούμε προσεκτικά. Επισκευάζουμε κατά προτεραιότητα βόθρους και συστήματα αποχέτευσης που αποτελούν σημαντικές απειλές για την υγεία. Οι αρχές θα μας ενημερώσουν από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση αν το δίκτυο ύδρευσης έχει μολυνθεί.
Πλένουμε και απολυμαίνουμε κάθε τι που έχει βραχεί από την πλημμύρα – τα νερά της πλημμύρας μπορεί να είναι μολυσμένα από αποχετεύσεις ή χημικά. Τέλος, φροντίζουμε για την ασφάλεια μας και κάνουμε πρόγραμμα των εργασιών προβλέποντας τακτική ανάπαυση έτσι ώστε να αποφύγουμε την υπερκόπωση.
03 Δεκεμβρίου 2019
Προστασία από σεισμούς!
Λαμβάνουμε τα μέτρα μας πολύ ΠΡΙΝ κτυπήσει ο Εγκέλαδος …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 3 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-400)
Κουνηθήκαμε τις προάλλες, άλλοι λίγο κι άλλοι πολύ από τον σεισμό στα Αντικύθηρα. Παράλληλα, πολλές περιοχές της χώρας μας πλημμύρισαν, ενώ το περασμένο καλοκαίρι δεν έλλειψαν κι οι πυρκαγιές που απείλησαν κατοικημένες περιοχές. Στα επόμενα άρθρα θα αναφερθούμε στα μέτρα που πρέπει να παίρνουμε ΠΡΙΝ από τέτοιες καταστροφές, ελαχιστοποιώντας, όσο είναι δυνατόν, τις δυσμενείς τους επιπτώσεις ώστε να προστατεύουμε τη ζωή και την περιουσία μας.
Τι είναι ο σεισμός. Το έδαφος στο οποίο πατούμε δεν είναι σταθερό αλλά μετακινείται. Κι αυτό παρόλο που έχουμε την εντύπωση ότι τα βουνά μένουν στη θέση τους και οι πεδιάδες είναι αιώνιες. Στην πραγματικότητα, ο στερεός φλοιός της Γης αποτελείται από πλάκες που μετακινούνται επιπλέοντας πάνω στον ρευστό και καυτό γήινο πυρήνα. Για παράδειγμα, η Κρήτη μετακινείται προς την Αφρική με ταχύτητα τεσσεράμισι έως πέντε εκατοστόμετρα το χρόνο και προβλέπεται ότι θα ενωθεί μαζί της σε 5 με 6 εκατομμύρια χρόνια.
Οι «τεκτονικές», όπως τις λέμε, πλάκες είτε μετακινούνται οριζόντια είτε βυθίζονται η μια κάτω από την άλλη. Έτσι, νότια της Κρήτης η αφρικανική πλάκα καταβυθίζεται κάτω από την ευρασιατική. Όμως, αυτές οι μετατοπίσεις των πετρωμάτων προκαλούν συσσώρευση πίεσης. Αυτή όταν ξεπεράσει μια κρίσιμη τιμή φθάνει στο όριο θραύσης του πετρώματος, με αποτέλεσμα μια βίαιη ταλάντωση των πετρωμάτων και την απελευθέρωση της συσσωρευμένης ενέργειας με τη μορφή κυμάτων. Αυτό το φαινόμενο είναι ο σεισμός.
Αντισεισμικά κτήρια. Σε όλους τους σεισμούς παρατηρούμε ότι ορισμένα κτήρια καταστρέφονται πλήρως ή υφίστανται ζημιές ενώ άλλα μένουν αλώβητα. Είναι γνωστοί οι παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά των κτηρίων όταν γίνεται σεισμός. Κατ’ αρχήν η ποιότητα του εδάφους. Οι οικοδομές που κτίζονται σε χαλαρά εδάφη (άμμο, φερτά υλικά, μπάζα) κινδυνεύουν ιδιαίτερα, αφού ο σεισμός «ρευστοποιεί» αυτά τα εδάφη. Με αποτέλεσμα οι οικοδομές να μην πατούν πιά σε στερεό έδαφος.
Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και η αντοχή του κτηρίου στις δυνάμεις από τα σεισμικά κύματα. Γι’ αυτό κατά τη μελέτη και την κατασκευή του κτηρίου θα πρέπει να έχει τηρηθεί πιστά ο αντισεισμικός κανονισμός. Ο οποίος με τη σειρά του στηρίζεται στα δεδομένα που συλλέγουν οι επιταχυνσιογράφοι, ειδικές συσκευές που μετρούν τις δυνάμεις οι οποίες αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια των σεισμών. Αν θέλουμε ισχυρότερη αντισεισμική προστασία θα πρέπει το δίκτυο των επιταχυνσιογράφων να είναι το ίδιο πυκνό, αν όχι πυκνότερο, με το δίκτυο των σεισμογράφων που καταγράφουν την ένταση των σεισμών.
Εκτός από τον αντισεισμικό κανονισμό, οι μηχανικοί έχουν στη διάθεσή τους και ένα καταπληκτικό αντισεισμικό εργαλείο. Το οπλισμένο σκυρόδεμα. Όμως, θα πρέπει τα σχέδια κατασκευής να εφαρμόζονται πιστότατα αφού κάθε απόκλιση από αυτά μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες σε περίπτωση σεισμού. Αν μειώσουμε τα σίδερα στον οπλισμό. Αν χρησιμοποιήσουμε μπετόν εκτός προδιαγραφών. Αν αλλάξουμε τα σχέδια χωρίς την έγκριση του μηχανικού (π.χ. αφαιρώντας κάποιες κολώνες, μετατοπίζοντας ένα φέροντα τοίχο, δημιουργώντας ένα άνοιγμα εκεί που δεν προβλέπεται) υπογράφουμε την καταστροφή της οικοδομής μας ακόμη και τον θάνατο ανθρώπων.
Σύμφωνα με τους πολιτικούς μηχανικούς, όσα κτήρια έχουν κατασκευαστεί με βάση τον αντισεισμικό κανονισμό του 1985 κινδυνεύουν λιγότερο από ζημιές σε περίπτωση σεισμού. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι σύγχρονες οικοδομές είναι ασφαλείς – υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ο κανονισμός έχει εφαρμοστεί σωστά.
Για τις παλαιότερες οικοδομές μπορεί να γίνει ένας προσεισμικός έλεγχος από μηχανικό, ο οποίος θα υποδείξει ενισχύσεις και βελτιώσεις για την θωράκιση του κτηρίου. Σήμερα, υπάρχουν καταπληκτικά υλικά και μέθοδοι ενίσχυσης που μπορούν να εξασφαλίσουν βέλτιστη ασφάλεια ακόμη και σε οικοδομές που έχουν πληγεί από προηγούμενους σεισμούς.
Εσωτερική διακόσμηση. Ωστόσο, μπορεί το σπίτι ή το διαμέρισμα που μένουμε να έχει κατασκευαστεί σωστά αλλά εμείς να τραυματιστούμε σοβαρά αν δεν πάρουμε ορισμένα επιπλέον μέτρα. Τα οποία αφορούν τη διαμόρφωση της εσωτερικής διακόσμησης της κατοικίας μας. Κι αυτό επειδή ο σεισμός προκαλεί μετατοπίσεις επίπλων και άλλων αντικειμένων μέσα στο σπίτι.
Οι ντουλάπες, οι βιβλιοθήκες, τα φωτιστικά και οι πίνακες ζωγραφικής που δεν έχουν στερεωθεί καλά ίσως πέσουν και μας πλακώσουν. Αλλά και τα βαριά αντικείμενα (βιβλία, κύπελλα, αγαλματίδια, βάζα) θα πρέπει να τοποθετούνται χαμηλά για να μην μπορούν να μας τραυματίσουν πέφτοντας.
Μπορεί επίσης να πέσουν και οι σοβάδες από το ταβάνι και γι' αυτό οι κλασσικές οδηγίες προστασίας από τους σεισμούς προβλέπουν ότι πρέπει να καλυφθούμε μέχρι να τελειώσουν οι δονήσεις κάτω από ένα γερό τραπέζι, ένα θρανίο ή ακόμη και μέσα σε ένα ντουλάπι. Ένας πλήρης προσεισμικός έλεγχος του σπιτιού θα πρέπει να λάβει υπόψη και αυτόν τον παράγοντα και να προτείνει αντίστοιχα μέτρα ενίσχυσης.
Άλλα μέτρα. Πέρα από όλα τα παραπάνω μέτρα πρόληψης, χρήσιμη επίσης είναι και η ασφάλιση ασφάλεια της κατοικίας σας για την περίπτωση φυσικών καταστροφών που να περιλαμβάνουν και την περίπτωση του σεισμού. Γι’ αυτό θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον ασφαλιστή σας.
Τέλος, οι ιστοσελίδες του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) περιέχουν πλούσιο υλικό σχετικά με τα μέτρα ετοιμότητας και αντιμετώπισης των σεισμών. Μπορείτε να καταστρώσετε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, να εντοπίσετε τον πλησιέστερο χώρο συγκέντρωσης και – γιατί όχι – να οργανώσετε μιάν οικογενειακή άσκηση προφύλαξης και εκκένωσης. Ώστε να είστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο!
Συμπερασματικά, αν δεν θέλετε να φοβάστε τους σεισμούς, φροντίστε να πάρετε μέτρα ΠΡΙΝ το σεισμό. Όταν κτίζετε το σπίτι σας, όταν το επιπλώνετε και όταν το διακοσμείτε. Αν μένετε σε παλιότερο σπίτι φροντίστε να το ενισχύσετε με βάση τα πορίσματα ενός σωστού προσεισμικού ελέγχου. Τέλος, ενημερωθείτε για τη συμπεριφορά που πρέπει να υιοθετήσετε σε περίπτωση σεισμού με βάση τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών.
Όσο μένουμε σε αυτό τον τόπο, πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς, αφού στην Ελλάδα απελευθερώνεται η μισή από την σεισμική ενέργεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 3 Δεκεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-400)
Κουνηθήκαμε τις προάλλες, άλλοι λίγο κι άλλοι πολύ από τον σεισμό στα Αντικύθηρα. Παράλληλα, πολλές περιοχές της χώρας μας πλημμύρισαν, ενώ το περασμένο καλοκαίρι δεν έλλειψαν κι οι πυρκαγιές που απείλησαν κατοικημένες περιοχές. Στα επόμενα άρθρα θα αναφερθούμε στα μέτρα που πρέπει να παίρνουμε ΠΡΙΝ από τέτοιες καταστροφές, ελαχιστοποιώντας, όσο είναι δυνατόν, τις δυσμενείς τους επιπτώσεις ώστε να προστατεύουμε τη ζωή και την περιουσία μας.
Τι είναι ο σεισμός. Το έδαφος στο οποίο πατούμε δεν είναι σταθερό αλλά μετακινείται. Κι αυτό παρόλο που έχουμε την εντύπωση ότι τα βουνά μένουν στη θέση τους και οι πεδιάδες είναι αιώνιες. Στην πραγματικότητα, ο στερεός φλοιός της Γης αποτελείται από πλάκες που μετακινούνται επιπλέοντας πάνω στον ρευστό και καυτό γήινο πυρήνα. Για παράδειγμα, η Κρήτη μετακινείται προς την Αφρική με ταχύτητα τεσσεράμισι έως πέντε εκατοστόμετρα το χρόνο και προβλέπεται ότι θα ενωθεί μαζί της σε 5 με 6 εκατομμύρια χρόνια.
Οι «τεκτονικές», όπως τις λέμε, πλάκες είτε μετακινούνται οριζόντια είτε βυθίζονται η μια κάτω από την άλλη. Έτσι, νότια της Κρήτης η αφρικανική πλάκα καταβυθίζεται κάτω από την ευρασιατική. Όμως, αυτές οι μετατοπίσεις των πετρωμάτων προκαλούν συσσώρευση πίεσης. Αυτή όταν ξεπεράσει μια κρίσιμη τιμή φθάνει στο όριο θραύσης του πετρώματος, με αποτέλεσμα μια βίαιη ταλάντωση των πετρωμάτων και την απελευθέρωση της συσσωρευμένης ενέργειας με τη μορφή κυμάτων. Αυτό το φαινόμενο είναι ο σεισμός.
Αντισεισμικά κτήρια. Σε όλους τους σεισμούς παρατηρούμε ότι ορισμένα κτήρια καταστρέφονται πλήρως ή υφίστανται ζημιές ενώ άλλα μένουν αλώβητα. Είναι γνωστοί οι παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά των κτηρίων όταν γίνεται σεισμός. Κατ’ αρχήν η ποιότητα του εδάφους. Οι οικοδομές που κτίζονται σε χαλαρά εδάφη (άμμο, φερτά υλικά, μπάζα) κινδυνεύουν ιδιαίτερα, αφού ο σεισμός «ρευστοποιεί» αυτά τα εδάφη. Με αποτέλεσμα οι οικοδομές να μην πατούν πιά σε στερεό έδαφος.
Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και η αντοχή του κτηρίου στις δυνάμεις από τα σεισμικά κύματα. Γι’ αυτό κατά τη μελέτη και την κατασκευή του κτηρίου θα πρέπει να έχει τηρηθεί πιστά ο αντισεισμικός κανονισμός. Ο οποίος με τη σειρά του στηρίζεται στα δεδομένα που συλλέγουν οι επιταχυνσιογράφοι, ειδικές συσκευές που μετρούν τις δυνάμεις οι οποίες αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια των σεισμών. Αν θέλουμε ισχυρότερη αντισεισμική προστασία θα πρέπει το δίκτυο των επιταχυνσιογράφων να είναι το ίδιο πυκνό, αν όχι πυκνότερο, με το δίκτυο των σεισμογράφων που καταγράφουν την ένταση των σεισμών.
Εκτός από τον αντισεισμικό κανονισμό, οι μηχανικοί έχουν στη διάθεσή τους και ένα καταπληκτικό αντισεισμικό εργαλείο. Το οπλισμένο σκυρόδεμα. Όμως, θα πρέπει τα σχέδια κατασκευής να εφαρμόζονται πιστότατα αφού κάθε απόκλιση από αυτά μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες σε περίπτωση σεισμού. Αν μειώσουμε τα σίδερα στον οπλισμό. Αν χρησιμοποιήσουμε μπετόν εκτός προδιαγραφών. Αν αλλάξουμε τα σχέδια χωρίς την έγκριση του μηχανικού (π.χ. αφαιρώντας κάποιες κολώνες, μετατοπίζοντας ένα φέροντα τοίχο, δημιουργώντας ένα άνοιγμα εκεί που δεν προβλέπεται) υπογράφουμε την καταστροφή της οικοδομής μας ακόμη και τον θάνατο ανθρώπων.
Σύμφωνα με τους πολιτικούς μηχανικούς, όσα κτήρια έχουν κατασκευαστεί με βάση τον αντισεισμικό κανονισμό του 1985 κινδυνεύουν λιγότερο από ζημιές σε περίπτωση σεισμού. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι σύγχρονες οικοδομές είναι ασφαλείς – υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ο κανονισμός έχει εφαρμοστεί σωστά.
Για τις παλαιότερες οικοδομές μπορεί να γίνει ένας προσεισμικός έλεγχος από μηχανικό, ο οποίος θα υποδείξει ενισχύσεις και βελτιώσεις για την θωράκιση του κτηρίου. Σήμερα, υπάρχουν καταπληκτικά υλικά και μέθοδοι ενίσχυσης που μπορούν να εξασφαλίσουν βέλτιστη ασφάλεια ακόμη και σε οικοδομές που έχουν πληγεί από προηγούμενους σεισμούς.
Εσωτερική διακόσμηση. Ωστόσο, μπορεί το σπίτι ή το διαμέρισμα που μένουμε να έχει κατασκευαστεί σωστά αλλά εμείς να τραυματιστούμε σοβαρά αν δεν πάρουμε ορισμένα επιπλέον μέτρα. Τα οποία αφορούν τη διαμόρφωση της εσωτερικής διακόσμησης της κατοικίας μας. Κι αυτό επειδή ο σεισμός προκαλεί μετατοπίσεις επίπλων και άλλων αντικειμένων μέσα στο σπίτι.
Οι ντουλάπες, οι βιβλιοθήκες, τα φωτιστικά και οι πίνακες ζωγραφικής που δεν έχουν στερεωθεί καλά ίσως πέσουν και μας πλακώσουν. Αλλά και τα βαριά αντικείμενα (βιβλία, κύπελλα, αγαλματίδια, βάζα) θα πρέπει να τοποθετούνται χαμηλά για να μην μπορούν να μας τραυματίσουν πέφτοντας.
Μπορεί επίσης να πέσουν και οι σοβάδες από το ταβάνι και γι' αυτό οι κλασσικές οδηγίες προστασίας από τους σεισμούς προβλέπουν ότι πρέπει να καλυφθούμε μέχρι να τελειώσουν οι δονήσεις κάτω από ένα γερό τραπέζι, ένα θρανίο ή ακόμη και μέσα σε ένα ντουλάπι. Ένας πλήρης προσεισμικός έλεγχος του σπιτιού θα πρέπει να λάβει υπόψη και αυτόν τον παράγοντα και να προτείνει αντίστοιχα μέτρα ενίσχυσης.
Άλλα μέτρα. Πέρα από όλα τα παραπάνω μέτρα πρόληψης, χρήσιμη επίσης είναι και η ασφάλιση ασφάλεια της κατοικίας σας για την περίπτωση φυσικών καταστροφών που να περιλαμβάνουν και την περίπτωση του σεισμού. Γι’ αυτό θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον ασφαλιστή σας.
Τέλος, οι ιστοσελίδες του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) περιέχουν πλούσιο υλικό σχετικά με τα μέτρα ετοιμότητας και αντιμετώπισης των σεισμών. Μπορείτε να καταστρώσετε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, να εντοπίσετε τον πλησιέστερο χώρο συγκέντρωσης και – γιατί όχι – να οργανώσετε μιάν οικογενειακή άσκηση προφύλαξης και εκκένωσης. Ώστε να είστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο!
Συμπερασματικά, αν δεν θέλετε να φοβάστε τους σεισμούς, φροντίστε να πάρετε μέτρα ΠΡΙΝ το σεισμό. Όταν κτίζετε το σπίτι σας, όταν το επιπλώνετε και όταν το διακοσμείτε. Αν μένετε σε παλιότερο σπίτι φροντίστε να το ενισχύσετε με βάση τα πορίσματα ενός σωστού προσεισμικού ελέγχου. Τέλος, ενημερωθείτε για τη συμπεριφορά που πρέπει να υιοθετήσετε σε περίπτωση σεισμού με βάση τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών.
Όσο μένουμε σε αυτό τον τόπο, πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς, αφού στην Ελλάδα απελευθερώνεται η μισή από την σεισμική ενέργεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης …
26 Νοεμβρίου 2019
Οι ελλείψεις του αντικαπνιστικού
Η αστυνόμευση και η επιβολή προστίμων θα πρέπει να συνοδευτεί και από άλλα σημαντικά μέτρα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 26 Νοεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-399)
Την περασμένη εβδομάδα (ΧΝ 19.11.2019) έγραφα για τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) αναφορικά με την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου ότι «έχοντας ασχοληθεί τα τελευταία 2½ χρόνια με το θέμα, τολμώ να πω ότι πρόκειται για ένα σαφώς βελτιωμένο κείμενο σε σχέση με την προηγούμενη απόφαση του 2010». Ωστόσο, με βάση λεπτομερέστερη ανάγνωση της ΚΥΑ, σε συνδυασμό με τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στις 20.11 για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά του Καπνίσματος, οφείλω να διατυπώσω μερικές σοβαρές επιφυλάξεις.
Το προηγούμενο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Κάπνισμα αφορούσε την περίοδο 2008 – 2012 και αριθμούσε 90 σελίδες με σαφείς στόχους, κοστολόγηση και πρόβλεψη για χρηματοδότηση. Είχε συνταχθεί από 18μελή επιστημονική επιτροπή και είχε συμπληρωθεί από σχόλια εκπροσώπων της Κοινωνίας των Πολιτών. Οι πρόσφατες ανακοινώσεις Πρωθυπουργού και του Υπουργού Υγείας δεν συνοδεύονται από κάποιο δημοσιευμένο κείμενο ούτε φυσικά από προϋπολογισμό υλοποίησης …
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, το νέο σχέδιο δράσης περιλαμβάνει τέσσερεις άξονες. Ο πρώτος, προβλέπει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις προαγωγής υγείας και πρόληψης το μεγαλύτερο μέρος των οποίων υπάρχει ήδη χάρις στις φιλότιμες προσπάθειες ιδιωτικών κυρίως φορέων. Όμως δεν προβλέπεται να καταστούν υποχρεωτικές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Μάλιστα, η ετήσια διαδικασία έγκρισης από το Υπουργείο Παιδείας των σχετικών προγραμμάτων για τα σχολεία δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, αφού είναι εξαιρετικά χρονοβόρα.
Ο δεύτερος άξονας αφορά την προστασία από το παθητικό κάπνισμα με κύριο μέσο την επιβολή προστίμων όπως αναλύσαμε στο προηγούμενο άρθρο. Ωστόσο στην αντίστοιχη ΚΥΑ του 2010 υπήρχε πρόβλεψη για δύο ακόμη κατηγορίες προστίμων. Η μία αφορούσε πρόστιμα «στους υπευθύνους των καταστημάτων, των περιπτέρων κτλ. για παραβάσεις που αφορούν την πώληση προϊόντων καπνού και αλκοόλ σε ανηλίκους». Και η άλλη «πρόστιμα στους διαφημιστές και διαφημιζόμενους για παράβαση των διατάξεων του Ν 3868/2010 περί απαγόρευσης της διαφήμισης προϊόντων καπνού».
Τέτοια πρόστιμα δεν προβλέπονται στη νέα ΚΥΑ! Επιπλέον, δεν υπάρχουν προβλέψεις για ελέγχους σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Οι χώροι αυτοί αποτελούν βέβαια χώρους εργασίας αλλά δεν μπορούν να ελεγχθούν από τις αστυνομικές και υγειονομικές αρχές. Κατά τη διαβούλευση είχε προταθεί να συμπεριληφθούν στις αρμόδιες αρχές ελέγχου η Στρατονομία, η Ναυτονομία και η Αερονομία, αλλά το Υπουργείο δεν έλαβε υπόψη καμία από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν … Προβληματικός προβλέπεται και ο έλεγχος στους χώρους των δικαστηρίων.
Θετική χαρακτηρίζεται ωστόσο η λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής 1142. Εκεί μπορούν να γίνουν καταγγελίες για παραβάσεις της αντικαπνιστικής νομοθεσίας δυστυχώς μόνο τηλεφωνικά και όχι με SMS ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Στο 1142 παρέχονται επίσης βοήθεια και πληροφορίες σχετικά με τη διακοπή του καπνίσματος, η οποία αποτελεί αντικείμενο του τρίτου άξονα δράσεων.
Προβλέπεται να δημιουργηθεί Χάρτης των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος αφού ο υφιστάμενος κατάλογος με τα αντίστοιχα ιατρεία στα δημόσια νοσοκομεία προφανώς δεν επαρκεί. Ωστόσο, και εδώ το βήμα είναι μετέωρο … Αν και υπάρχουν συμβεβλημένοι πνευμονολόγοι στον ΕΟΠΥΥ, δεν αποζημιώνονται τα φάρμακα υποστήριξης των καπνιστών που προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα. Αυτό αποτελεί σαφώς αντικίνητρο για να ξεκινήσει κάποιος την προσπάθεια διακοπής με επίσκεψη στο ειδικό ιατρείο διακοπής καπνίσματος.
Το πραγματικό κίνητρο βεβαίως θα ήταν μια δραστική αύξηση της τιμής του πακέτου. Οι περισσότερες χώρες που το τόλμησαν, σε συνδυασμό βέβαια και με μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και υποστήριξης της διακοπής, διαπίστωσαν θεαματική μείωση του αριθμού των καπνιστών. Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην ΕΕ σε ποσοστό καπνιστών (37%) ενώ το κράτος εισπράττει κάθε χρόνο γύρω στα 3 δισ. ευρώ από την φορολογία των καπνικών προϊόντων. Συνεπώς, η αύξηση της τιμής θεωρείται ότι ίσως μειώσει τα έσοδα, ενώ είναι σίγουρο ότι θα μειώσει τα έξοδα της δημόσιας υγείας.
Παράλληλα βέβαια, η καπνοβιομηχανία έχει διακομματική υποστήριξη … χάρις στις επενδύσεις που κάνει για την παραγωγή των νέων καπνικών προϊόντων. Για τα οποία, παρά το γεγονός ότι κυκλοφορούν λίγα μόλις χρόνια, έχουν αρχίσει να αποκαλύπτονται σταδιακά οι βλαβερές – ακόμη και θανατηφόρες – επιπτώσεις τους στην υγεία, ιδίως σε χώρες με προηγμένα συστήματα επιδημιολογικής παρακολούθησης (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία).
Μήπως γι’ αυτό ανακοινώθηκε ότι ο τέταρτος άξονας θα καλύψει τη «σωστή και αντικειμενική αξιολόγηση νέων καπνικών προϊόντων και την ρύθμιση της κυκλοφορίας τους στην αγορά»; Οι σχετικές δράσεις θα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ενός νέου ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου ελέγχου και παρακολούθησης. Παρόλο που τέτοιο σύστημα υπάρχει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει μεταφερθεί και στην ελληνική νομοθεσία. Άραγε, τι επιπλέον θα προβλεφθεί με μια νέα νομοθεσία;
Αμφιβολίες και ενοχές. Από τη δεκαετία του 1950 και μέχρι πρόσφατα, διάφοροι «εμπειρογνώμονες» αμφισβητούσαν τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία δημιουργώντας αμφιβολίες (πλήρης τεκμηρίωση στο βιβλίο των Naomi Oreskes και Erik Conway «Merchants of doubt» - Έμποροι αμφιβολίας). Τώρα έχει ξεκινήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και σε μερίδα του τύπου, μια εκστρατεία ενοχοποίησης ως «ρουφιάνων» όσων τολμήσουν να καταγγείλουν τους καπνιστές, που αποδεδειγμένα επιβαρύνουν την υγεία των παρευρισκόμενων μη καπνιστών.
Άλλοι διαμαρτύρονται πως η κλήση στο 1142 χρεώνεται υπερβολικά, αν και κανονικά το τηλεφώνημα πρέπει να χρεώνεται όσο μια αστική κλήση (από 0,12 έως 0,3465 € το λεπτό ανάλογα με τον πάροχο και το πακέτο). Και μερικοί επικαλούμενοι παρωχημένα ή ελλιπή στοιχεία αναφέρουν εσφαλμένα ότι το κάπνισμα επιτρέπεται δήθεν στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες …
Ωστόσο, παρά τις σοβαρές ελλείψεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, η αστυνόμευση των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων αποτελεί ένα σωστό και απαραίτητο βήμα προς την σωστή κατεύθυνση. Το οποίο όμως θα πρέπει να συμπληρωθεί και με πολλά άλλα μέτρα. Όπως για παράδειγμα η σαφέστατη σήμανση της απαγόρευσης του καπνίσματος στις παιδικές χαρές προκειμένου να μην εξαναγκαστούν οι Δημοτικές Αρχές να πληρώσουν τα σχετικά πρόστιμα ως επίσημοι διαχειριστές των εν λόγω χώρων …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 26 Νοεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-399)
Την περασμένη εβδομάδα (ΧΝ 19.11.2019) έγραφα για τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) αναφορικά με την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου ότι «έχοντας ασχοληθεί τα τελευταία 2½ χρόνια με το θέμα, τολμώ να πω ότι πρόκειται για ένα σαφώς βελτιωμένο κείμενο σε σχέση με την προηγούμενη απόφαση του 2010». Ωστόσο, με βάση λεπτομερέστερη ανάγνωση της ΚΥΑ, σε συνδυασμό με τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στις 20.11 για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά του Καπνίσματος, οφείλω να διατυπώσω μερικές σοβαρές επιφυλάξεις.
Το προηγούμενο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Κάπνισμα αφορούσε την περίοδο 2008 – 2012 και αριθμούσε 90 σελίδες με σαφείς στόχους, κοστολόγηση και πρόβλεψη για χρηματοδότηση. Είχε συνταχθεί από 18μελή επιστημονική επιτροπή και είχε συμπληρωθεί από σχόλια εκπροσώπων της Κοινωνίας των Πολιτών. Οι πρόσφατες ανακοινώσεις Πρωθυπουργού και του Υπουργού Υγείας δεν συνοδεύονται από κάποιο δημοσιευμένο κείμενο ούτε φυσικά από προϋπολογισμό υλοποίησης …
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, το νέο σχέδιο δράσης περιλαμβάνει τέσσερεις άξονες. Ο πρώτος, προβλέπει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις προαγωγής υγείας και πρόληψης το μεγαλύτερο μέρος των οποίων υπάρχει ήδη χάρις στις φιλότιμες προσπάθειες ιδιωτικών κυρίως φορέων. Όμως δεν προβλέπεται να καταστούν υποχρεωτικές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Μάλιστα, η ετήσια διαδικασία έγκρισης από το Υπουργείο Παιδείας των σχετικών προγραμμάτων για τα σχολεία δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, αφού είναι εξαιρετικά χρονοβόρα.
Ο δεύτερος άξονας αφορά την προστασία από το παθητικό κάπνισμα με κύριο μέσο την επιβολή προστίμων όπως αναλύσαμε στο προηγούμενο άρθρο. Ωστόσο στην αντίστοιχη ΚΥΑ του 2010 υπήρχε πρόβλεψη για δύο ακόμη κατηγορίες προστίμων. Η μία αφορούσε πρόστιμα «στους υπευθύνους των καταστημάτων, των περιπτέρων κτλ. για παραβάσεις που αφορούν την πώληση προϊόντων καπνού και αλκοόλ σε ανηλίκους». Και η άλλη «πρόστιμα στους διαφημιστές και διαφημιζόμενους για παράβαση των διατάξεων του Ν 3868/2010 περί απαγόρευσης της διαφήμισης προϊόντων καπνού».
Τέτοια πρόστιμα δεν προβλέπονται στη νέα ΚΥΑ! Επιπλέον, δεν υπάρχουν προβλέψεις για ελέγχους σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Οι χώροι αυτοί αποτελούν βέβαια χώρους εργασίας αλλά δεν μπορούν να ελεγχθούν από τις αστυνομικές και υγειονομικές αρχές. Κατά τη διαβούλευση είχε προταθεί να συμπεριληφθούν στις αρμόδιες αρχές ελέγχου η Στρατονομία, η Ναυτονομία και η Αερονομία, αλλά το Υπουργείο δεν έλαβε υπόψη καμία από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν … Προβληματικός προβλέπεται και ο έλεγχος στους χώρους των δικαστηρίων.
Θετική χαρακτηρίζεται ωστόσο η λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής 1142. Εκεί μπορούν να γίνουν καταγγελίες για παραβάσεις της αντικαπνιστικής νομοθεσίας δυστυχώς μόνο τηλεφωνικά και όχι με SMS ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Στο 1142 παρέχονται επίσης βοήθεια και πληροφορίες σχετικά με τη διακοπή του καπνίσματος, η οποία αποτελεί αντικείμενο του τρίτου άξονα δράσεων.
Προβλέπεται να δημιουργηθεί Χάρτης των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος αφού ο υφιστάμενος κατάλογος με τα αντίστοιχα ιατρεία στα δημόσια νοσοκομεία προφανώς δεν επαρκεί. Ωστόσο, και εδώ το βήμα είναι μετέωρο … Αν και υπάρχουν συμβεβλημένοι πνευμονολόγοι στον ΕΟΠΥΥ, δεν αποζημιώνονται τα φάρμακα υποστήριξης των καπνιστών που προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα. Αυτό αποτελεί σαφώς αντικίνητρο για να ξεκινήσει κάποιος την προσπάθεια διακοπής με επίσκεψη στο ειδικό ιατρείο διακοπής καπνίσματος.
Το πραγματικό κίνητρο βεβαίως θα ήταν μια δραστική αύξηση της τιμής του πακέτου. Οι περισσότερες χώρες που το τόλμησαν, σε συνδυασμό βέβαια και με μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και υποστήριξης της διακοπής, διαπίστωσαν θεαματική μείωση του αριθμού των καπνιστών. Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην ΕΕ σε ποσοστό καπνιστών (37%) ενώ το κράτος εισπράττει κάθε χρόνο γύρω στα 3 δισ. ευρώ από την φορολογία των καπνικών προϊόντων. Συνεπώς, η αύξηση της τιμής θεωρείται ότι ίσως μειώσει τα έσοδα, ενώ είναι σίγουρο ότι θα μειώσει τα έξοδα της δημόσιας υγείας.
Παράλληλα βέβαια, η καπνοβιομηχανία έχει διακομματική υποστήριξη … χάρις στις επενδύσεις που κάνει για την παραγωγή των νέων καπνικών προϊόντων. Για τα οποία, παρά το γεγονός ότι κυκλοφορούν λίγα μόλις χρόνια, έχουν αρχίσει να αποκαλύπτονται σταδιακά οι βλαβερές – ακόμη και θανατηφόρες – επιπτώσεις τους στην υγεία, ιδίως σε χώρες με προηγμένα συστήματα επιδημιολογικής παρακολούθησης (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία).
Μήπως γι’ αυτό ανακοινώθηκε ότι ο τέταρτος άξονας θα καλύψει τη «σωστή και αντικειμενική αξιολόγηση νέων καπνικών προϊόντων και την ρύθμιση της κυκλοφορίας τους στην αγορά»; Οι σχετικές δράσεις θα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ενός νέου ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου ελέγχου και παρακολούθησης. Παρόλο που τέτοιο σύστημα υπάρχει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει μεταφερθεί και στην ελληνική νομοθεσία. Άραγε, τι επιπλέον θα προβλεφθεί με μια νέα νομοθεσία;
Αμφιβολίες και ενοχές. Από τη δεκαετία του 1950 και μέχρι πρόσφατα, διάφοροι «εμπειρογνώμονες» αμφισβητούσαν τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία δημιουργώντας αμφιβολίες (πλήρης τεκμηρίωση στο βιβλίο των Naomi Oreskes και Erik Conway «Merchants of doubt» - Έμποροι αμφιβολίας). Τώρα έχει ξεκινήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και σε μερίδα του τύπου, μια εκστρατεία ενοχοποίησης ως «ρουφιάνων» όσων τολμήσουν να καταγγείλουν τους καπνιστές, που αποδεδειγμένα επιβαρύνουν την υγεία των παρευρισκόμενων μη καπνιστών.
Άλλοι διαμαρτύρονται πως η κλήση στο 1142 χρεώνεται υπερβολικά, αν και κανονικά το τηλεφώνημα πρέπει να χρεώνεται όσο μια αστική κλήση (από 0,12 έως 0,3465 € το λεπτό ανάλογα με τον πάροχο και το πακέτο). Και μερικοί επικαλούμενοι παρωχημένα ή ελλιπή στοιχεία αναφέρουν εσφαλμένα ότι το κάπνισμα επιτρέπεται δήθεν στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες …
Ωστόσο, παρά τις σοβαρές ελλείψεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, η αστυνόμευση των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων αποτελεί ένα σωστό και απαραίτητο βήμα προς την σωστή κατεύθυνση. Το οποίο όμως θα πρέπει να συμπληρωθεί και με πολλά άλλα μέτρα. Όπως για παράδειγμα η σαφέστατη σήμανση της απαγόρευσης του καπνίσματος στις παιδικές χαρές προκειμένου να μην εξαναγκαστούν οι Δημοτικές Αρχές να πληρώσουν τα σχετικά πρόστιμα ως επίσημοι διαχειριστές των εν λόγω χώρων …
19 Νοεμβρίου 2019
Ας σοβαρευτούμε …
Τα νέα πρόστιμα που προβλέπονται για το κάπνισμα σε δημόσιους κλειστούς και υπαίθριους χώρους
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 19 Νοεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-398)
Δημοσιεύτηκε την περασμένη Παρασκευή η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με τις λεπτομέρειες της εφαρμογής του νόμου για την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους. Έχοντας ασχοληθεί τα τελευταία 2½ χρόνια με το θέμα, τολμώ να πω ότι πρόκειται για ένα σαφώς βελτιωμένο κείμενο σε σχέση με την προηγούμενη απόφαση του 2010. Κείμενο το οποίο θα κριθεί βέβαια από την εφαρμογή. Ή όπως λένε και στο χωριό μου «Αν είν’ παππάς και λειτουργά, η αυγή θα μας το δείξει».
Τα νέα πρόστιμα. Η πρώτη βελτίωση αφορά τα πρόστιμα για τους καπνιστές. Από 50€ για την πρώτη παράβαση το πρόστιμο έχει τώρα ανέβει στα 100€! Δηλαδή για ένα τσιγαράκι σε κλειστό δημόσιο χώρο το κόστος για τον παραβάτη καπνιστή αντιστοιχεί με το κόστος 22 πακέτων … Αν μάλιστα καπνίζει σε κλειστούς ή υπαίθριους χώρους «παρουσία ανηλίκων», το πρόστιμο θα είναι 200€.
Υψηλότερο είναι το πρόστιμο για καπνιστές οδηγούς ή επιβάτες σε αυτοκίνητα με παιδιά (1.500€). Αν μάλιστα το όχημα είναι δημόσιας χρήσεως το πρόστιμο για τον οδηγό είναι 3.000€. Σε κάθε περίπτωση, από τον καπνιστή οδηγό (ακόμη κι αν δεν κάπνιζε αυτός αλλά κάποιος συνεπιβάτης) αφαιρείται το δίπλωμα για έναν μήνα.
Εκτός από τα τσουχτερά πρόστιμα στους καπνιστές, πρόστιμο 500€ προβλέπεται και για τους υπεύθυνους διαχείρισης συγκεκριμένων κλειστών χώρων – χώροι παροχής υπηρεσιών υγείας, δημόσιοι και ιδιωτικοί χώροι εργασίας, μέσα μαζικής μεταφοράς, σταθμοί αναμονής επιβατών και δημόσιων υπηρεσιών. Το πρόστιμο επιβάλλεται αν δείχνουν ανοχή ή δεν επεμβαίνουν σε περίπτωση που κάποιος καπνίζει. Αν δεν παίρνουν μέτρα αποτροπής (π.χ. δεν έχουν βάλει σήματα, δεν απομακρύνουν τα τασάκια). Αν δεν ανταποκριθούν σε διαμαρτυρία, αν δεν καλέσουν τις αρχές ελέγχου ή αν αρνηθούν να συνεργαστούν μαζί τους.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις το πρόστιμο διπλασιάζεται σε περίπτωση υποτροπής, τόσο για τους καπνιστές όσο και για τους υπεύθυνους διαχειριστές των δημόσιων ή ιδιωτικών χώρων όπου διαπιστώνεται η παράβαση. Ιδιαίτερη αντιμετώπιση προβλέπεται για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Εδώ τα πρόστιμα διαφοροποιούνται ανάλογα με το εμβαδόν του καταστήματος. Μέχρι 100 τετραγωνικά μέτρα (m²) το πρόστιμο είναι 500€. Για εμβαδόν από 100 μέχρι 300 m² το πρόστιμο είναι 2.000€. Και για εμβαδόν άνω των 300 m² οι παραβάτες θα πληρώνουν 6.000€. Κι αυτό την πρώτη φορά που θα διαπιστώνεται παράβαση. Σε περιπτώσεις υποτροπής τα πρόστιμα αυξάνονται και συνοδεύονται ακόμη και με προσωρινή ή και οριστική αναστολή της λειτουργίας του καταστήματος.
Καταγραφή των παραβάσεων. Μια άλλη σημαντική βελτίωση αφορά την πρόβλεψη της παρακολούθησης των υποτροπών που μέχρι σήμερα ήταν προβληματική. Με βάση την ΚΥΑ, το Υπουργείο Υγείας οφείλει μέσα σε τρεις μήνες να δημοσιεύσει το χρονοδιάγραμμα και τις λεπτομέρειες διαχείρισης και λειτουργίας ενός μηχανογραφημένου συστήματος καταγραφής των παραβάσεων που θα είναι «πλήρες, ενιαίο και ολοκληρωμένο».
Ο προφανής στόχος είναι ότι αν κάποιος καπνιστής συλληφθεί να καπνίζει για πρώτη φορά π.χ. στα Χανιά και για δεύτερη π.χ. στο Ηράκλειο να του επιβληθεί τη δεύτερη φορά το αυξημένο πρόστιμο που προβλέπει η ΚΥΑ (200€). Και αν συλληφθεί και τρίτη φορά π.χ. στην Αθήνα, να υποχρεωθεί να πληρώσει το νέο αυξημένο πρόστιμο (400€).
Τι απομένει να γίνει. Όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα σημαντικό πρώτο βήμα για τον περιορισμό του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και την προστασία των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα. Όμως απομένουν ακόμη να γίνουν πολλά για την αντιμετώπιση της μεγαλύτερης αποτρέψιμης επιδημίας της εποχής μας.
Όπως απέδειξε και η προχτεσινή δράση των «Ακαπνίστας» στα Χανιά, εκτός από τον καπνό οι καπνιστές αφήνουν γύρω τους και επικίνδυνα δηλητηριώδη αποτσίγαρα. Τα τσιγάρα, τα αποτσίγαρα και τα υγρά πλήρωσης των ηλεκτρονικών τσιγάρων αποτελούν την κύρια αιτία δηλητηριάσεων από νικοτίνη σε βρέφη και νήπια. Επιπλέον, τα αποτσίγαρα σκοτώνουν τα πουλιά, τα ψάρια και τα ζώα που θα τα καταπιούν.
Το 2018 στη Ελλάδα καταναλώθηκαν 16,7 δισ. (νόμιμα και λαθραία) τσιγάρα. Με βάση τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας το 90% περίπου των τσιγάρων έχουν φίλτρο και από αυτά, τα 2/3 διασκορπίζονται ανεύθυνα στη φύση. Δηλαδή, το 2018 η ελληνική φύση δέχτηκε 10,2 δισ. αποτσίγαρα!
Οι καπνιστές είναι δίπλα μας αφού είναι φίλοι, αδέρφια, συγγενείς, γονείς, σύντροφοι και συνεργάτες. Δυστυχώς, η εξάρτηση τους βλάπτει ανεπανόρθωτα την υγεία τους αλλά και την υγεία των γύρω τους και το περιβάλλον. Όσοι αποφασίσουν να απεξαρτηθούν μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τους ειδικούς.
Όλοι όμως θα πρέπει να κατανοήσουν ότι θα πρέπει να δείξουν σεβασμό στους γύρω τους και στο περιβάλλον. Καπνίζοντας μόνο σε ανοικτούς χώρους και πετώντας τα αποτσίγαρά τους στα σκουπίδια και όχι στο δρόμο ή στη φύση.
Και οι μη καπνιστές θα πρέπει κάποτε να διεκδικήσουν, ευγενικά και αποφασιστικά, το δικαίωμα τους στην ελεύθερη αναπνοή. Ενδεχομένως, επικαλούμενοι και το νόμο – που είναι με το μέρος τους.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 19 Νοεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-398)
Δημοσιεύτηκε την περασμένη Παρασκευή η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με τις λεπτομέρειες της εφαρμογής του νόμου για την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους. Έχοντας ασχοληθεί τα τελευταία 2½ χρόνια με το θέμα, τολμώ να πω ότι πρόκειται για ένα σαφώς βελτιωμένο κείμενο σε σχέση με την προηγούμενη απόφαση του 2010. Κείμενο το οποίο θα κριθεί βέβαια από την εφαρμογή. Ή όπως λένε και στο χωριό μου «Αν είν’ παππάς και λειτουργά, η αυγή θα μας το δείξει».
Τα νέα πρόστιμα. Η πρώτη βελτίωση αφορά τα πρόστιμα για τους καπνιστές. Από 50€ για την πρώτη παράβαση το πρόστιμο έχει τώρα ανέβει στα 100€! Δηλαδή για ένα τσιγαράκι σε κλειστό δημόσιο χώρο το κόστος για τον παραβάτη καπνιστή αντιστοιχεί με το κόστος 22 πακέτων … Αν μάλιστα καπνίζει σε κλειστούς ή υπαίθριους χώρους «παρουσία ανηλίκων», το πρόστιμο θα είναι 200€.
Υψηλότερο είναι το πρόστιμο για καπνιστές οδηγούς ή επιβάτες σε αυτοκίνητα με παιδιά (1.500€). Αν μάλιστα το όχημα είναι δημόσιας χρήσεως το πρόστιμο για τον οδηγό είναι 3.000€. Σε κάθε περίπτωση, από τον καπνιστή οδηγό (ακόμη κι αν δεν κάπνιζε αυτός αλλά κάποιος συνεπιβάτης) αφαιρείται το δίπλωμα για έναν μήνα.
Εκτός από τα τσουχτερά πρόστιμα στους καπνιστές, πρόστιμο 500€ προβλέπεται και για τους υπεύθυνους διαχείρισης συγκεκριμένων κλειστών χώρων – χώροι παροχής υπηρεσιών υγείας, δημόσιοι και ιδιωτικοί χώροι εργασίας, μέσα μαζικής μεταφοράς, σταθμοί αναμονής επιβατών και δημόσιων υπηρεσιών. Το πρόστιμο επιβάλλεται αν δείχνουν ανοχή ή δεν επεμβαίνουν σε περίπτωση που κάποιος καπνίζει. Αν δεν παίρνουν μέτρα αποτροπής (π.χ. δεν έχουν βάλει σήματα, δεν απομακρύνουν τα τασάκια). Αν δεν ανταποκριθούν σε διαμαρτυρία, αν δεν καλέσουν τις αρχές ελέγχου ή αν αρνηθούν να συνεργαστούν μαζί τους.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις το πρόστιμο διπλασιάζεται σε περίπτωση υποτροπής, τόσο για τους καπνιστές όσο και για τους υπεύθυνους διαχειριστές των δημόσιων ή ιδιωτικών χώρων όπου διαπιστώνεται η παράβαση. Ιδιαίτερη αντιμετώπιση προβλέπεται για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Εδώ τα πρόστιμα διαφοροποιούνται ανάλογα με το εμβαδόν του καταστήματος. Μέχρι 100 τετραγωνικά μέτρα (m²) το πρόστιμο είναι 500€. Για εμβαδόν από 100 μέχρι 300 m² το πρόστιμο είναι 2.000€. Και για εμβαδόν άνω των 300 m² οι παραβάτες θα πληρώνουν 6.000€. Κι αυτό την πρώτη φορά που θα διαπιστώνεται παράβαση. Σε περιπτώσεις υποτροπής τα πρόστιμα αυξάνονται και συνοδεύονται ακόμη και με προσωρινή ή και οριστική αναστολή της λειτουργίας του καταστήματος.
Καταγραφή των παραβάσεων. Μια άλλη σημαντική βελτίωση αφορά την πρόβλεψη της παρακολούθησης των υποτροπών που μέχρι σήμερα ήταν προβληματική. Με βάση την ΚΥΑ, το Υπουργείο Υγείας οφείλει μέσα σε τρεις μήνες να δημοσιεύσει το χρονοδιάγραμμα και τις λεπτομέρειες διαχείρισης και λειτουργίας ενός μηχανογραφημένου συστήματος καταγραφής των παραβάσεων που θα είναι «πλήρες, ενιαίο και ολοκληρωμένο».
Ο προφανής στόχος είναι ότι αν κάποιος καπνιστής συλληφθεί να καπνίζει για πρώτη φορά π.χ. στα Χανιά και για δεύτερη π.χ. στο Ηράκλειο να του επιβληθεί τη δεύτερη φορά το αυξημένο πρόστιμο που προβλέπει η ΚΥΑ (200€). Και αν συλληφθεί και τρίτη φορά π.χ. στην Αθήνα, να υποχρεωθεί να πληρώσει το νέο αυξημένο πρόστιμο (400€).
Τι απομένει να γίνει. Όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα σημαντικό πρώτο βήμα για τον περιορισμό του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και την προστασία των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα. Όμως απομένουν ακόμη να γίνουν πολλά για την αντιμετώπιση της μεγαλύτερης αποτρέψιμης επιδημίας της εποχής μας.
Όπως απέδειξε και η προχτεσινή δράση των «Ακαπνίστας» στα Χανιά, εκτός από τον καπνό οι καπνιστές αφήνουν γύρω τους και επικίνδυνα δηλητηριώδη αποτσίγαρα. Τα τσιγάρα, τα αποτσίγαρα και τα υγρά πλήρωσης των ηλεκτρονικών τσιγάρων αποτελούν την κύρια αιτία δηλητηριάσεων από νικοτίνη σε βρέφη και νήπια. Επιπλέον, τα αποτσίγαρα σκοτώνουν τα πουλιά, τα ψάρια και τα ζώα που θα τα καταπιούν.
Το 2018 στη Ελλάδα καταναλώθηκαν 16,7 δισ. (νόμιμα και λαθραία) τσιγάρα. Με βάση τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας το 90% περίπου των τσιγάρων έχουν φίλτρο και από αυτά, τα 2/3 διασκορπίζονται ανεύθυνα στη φύση. Δηλαδή, το 2018 η ελληνική φύση δέχτηκε 10,2 δισ. αποτσίγαρα!
Οι καπνιστές είναι δίπλα μας αφού είναι φίλοι, αδέρφια, συγγενείς, γονείς, σύντροφοι και συνεργάτες. Δυστυχώς, η εξάρτηση τους βλάπτει ανεπανόρθωτα την υγεία τους αλλά και την υγεία των γύρω τους και το περιβάλλον. Όσοι αποφασίσουν να απεξαρτηθούν μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τους ειδικούς.
Όλοι όμως θα πρέπει να κατανοήσουν ότι θα πρέπει να δείξουν σεβασμό στους γύρω τους και στο περιβάλλον. Καπνίζοντας μόνο σε ανοικτούς χώρους και πετώντας τα αποτσίγαρά τους στα σκουπίδια και όχι στο δρόμο ή στη φύση.
Και οι μη καπνιστές θα πρέπει κάποτε να διεκδικήσουν, ευγενικά και αποφασιστικά, το δικαίωμα τους στην ελεύθερη αναπνοή. Ενδεχομένως, επικαλούμενοι και το νόμο – που είναι με το μέρος τους.
05 Νοεμβρίου 2019
Ασφάλεια στον ελαιώνα
Πως να αποφύγουμε τα δυσάρεστα ατυχήματα σε όλες τις φάσεις της ελαιοσυγκομιδής …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 5 Νοεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-397)
Έχουμε γράψει και παλιότερα σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε κατά την ελαιοσυγκομιδή αλλά και γενικότερα όταν ασχολούμαστε με αγροτικές εργασίες. Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες ατυχήματος που μπορούν να μετατρέψουν μια ευχάριστη, και για πολλούς επικερδή, εργασία σε αιτία στεναχώριας, τραυματισμού ή και μόνιμης αναπηρίας.
Τις ελιές τις μαζεύουμε σήμερα με ελαιοραβδιστικά και ελαιόδιχτα που εξασφαλίζουν ταχεία και σχετικά άνετη συγκομιδή. Όμως οι ελιές και τα φύλλα που υφίστανται το κτύπημα του ραβδιστικού εκτοξεύονται με μεγάλη ταχύτητα και καλόν είναι οι χειριστές αλλά και όσοι βρίσκονται πολύ κοντά τους να φορούν προστατευτικά γυαλιά για να αποφύγουν δυσάρεστα τραύματα στα μάτια.
Παράλληλα, οι μαζωχτές και οι μαζώχτρες θα σκύψουν για να συγκεντρώσουν τον καρπό και να τον καθαρίσουν ενδεχομένως από τα φύλλα και τα κλαδάκια που έχουν πέσει μαζί με τις ελιές. Το σκύψιμο και πολύ περισσότερο το ανασήκωμα των γεμάτων σάκων (και στη συνέχεια των δοχείων με το λάδι) πρέπει να γίνεται με προσοχή προκειμένου να μην δημιουργηθούν προβλήματα στη μέση.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας θεωρεί τα προβλήματα της μέσης ως τη σημαντικότερη από τις μυοσκελετικές παθήσεις. Οι οποίες αποτελούν την κυριότερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως με σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Μάλιστα, σε πολλούς ασθενείς οι πόνοι της μέσης επανεμφανίζονται περιοδικά και σε πολλές περιπτώσεις δεν θεραπεύονται ποτέ.
Ταλαιπωρούν τους άνδρες πιο πολύ από τις γυναίκες και τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους πολύ περισσότερο από τους νέους. Έχει μάλιστα αποδειχτεί ότι η καλύτερη και φθηνότερη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η προληπτική εκπαίδευση στην ανύψωση βαρών.
Μια άλλη εργασία που συνδέεται με την ελαιοσυγκομιδή είναι το κλάδεμα. Είναι κι αυτή μια επικίνδυνη δραστηριότητα για την οποία μπορούμε να πάρουμε τα μέτρα μας. Αν χρειαστεί να ανεβούμε στην ελιά ας προσέξουμε να μην πέσουμε. Δεν χρησιμοποιούμε αλυσοπρίονο αν δεν γνωρίζουμε τον χειρισμό του. Έτσι θα αποφύγουμε άσκοπους τραυματισμούς που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαροί. Ενεργοποιούμε πάντα το φρένο του αλυσοπρίονου μετά από κάθε κόψιμο.
Προσέχουμε επίσης τους τραυματισμούς που μπορεί να προκληθούν από την πτώση μεγάλων κλαδιών. Τα προστατευτικά γυαλιά είναι και εδώ απαραίτητα για να αποφύγουμε τραυματισμούς των ματιών από πριονίδια. Αν χρησιμοποιούμε το αλυσοπρίονο για πολύ ώρα, ή αν χρησιμοποιούμε και άλλα εργαλεία που κάνουν πολύ θόρυβο καλόν θα είναι να φορέσουμε και ωτοασπίδες για την προστασία της ακοής.
Τέλος, οι κραδασμοί από τα αλυσοπρίονα αλλά και από άλλα εργαλεία χειρός μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις αρθρώσεις αλλά και στη λειτουργία της καρδιάς. Όσοι πάσχουν από καρδιακές αρρυθμίες ή άλλα καρδιακά νοσήματα ας συμβουλευτούν τον καρδιολόγο τους πριν χρησιμοποιήσουν τέτοια εργαλεία. Κι αν μετά από την χρήση τέτοιων εργαλείων νοιώσουμε λαχάνιασμα και ταχυκαρδία η επίσκεψη στον καρδιολόγο είναι επιβεβλημένη.
Πολλοί συνηθίζουν να καίνε τα κλαδιά αλλά θα πρέπει να ξέρουμε ότι ο καπνός και το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται επιβαρύνουν την κλιματική αλλαγή. Τα λεπτά κλαδιά μπορούμε να τα τεμαχίσουμε χρησιμοποιώντας έναν θρυμματιστή. Το προϊόν του θρυμματισμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα στον ελαιώνα αφού το σκεπάσουμε με χώμα και το αφήσουμε να κομποστοποιηθεί.
Επόμενο στάδιο η μεταφορά του καρπού στο ελαιουργείο και του λαδιού στο χώρο αποθήκευσης. Ας προσέξουμε να στοιβάξουμε σωστά το φορτίο έτσι ώστε να μην έχουμε μετακινήσεις και ατυχήματα. Φυσικά, δεν πίνουμε οινοπνευματώδη πριν οδηγήσουμε και όταν οδηγούμε τηρούμε τα όρια ταχύτητας και τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Τέλος, ας θυμηθούμε ότι το όχημά μας συμπεριφέρεται διαφορετικά όταν είναι φορτωμένο γι’ αυτό ας φροντίσουμε να οδηγούμε με μεγαλύτερη προσοχή σε σχέση με τις άλλες ημέρες.
Και φτάνουμε στην αποθήκευση του λαδιού. Θα πρέπει να το προφυλάξουμε από το φως, το οξυγόνο και την θερμότητα αποθηκεύοντάς το κατά προτίμηση σε ανοξείδωτα δοχεία. Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι το λάδι είναι εύφλεκτο υλικό και αρπάζει φωτιά τους 225 βαθμούς Κελσίου (σημείο ανάφλεξης).
Μάλιστα, όταν το ελαιόλαδο αρχίσει να καίγεται, η κατάσβεσή του είναι κάπως περίπλοκη αφού η χρήση νερού προκαλεί μεγαλύτερη φλόγα και επιδεινώνει την κατάσταση. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να ρίχνουμε ποτέ νερό σε τηγάνια που έχουν πιάσει φωτιά. Συνεπώς, ας προσέξουμε να μην αποθηκεύσουμε το ελαιόλαδο μαζί με άλλα εύφλεκτα υλικά όπως τσικουδιές, καυσόξυλα κλπ.
Μετά το τέλος της ελαιοσυγκομιδής ακολουθεί η προετοιμασία του ελαιώνα για την επόμενη χρονιά. Εκτός από το κλάδεμα, στο οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, θα πρέπει να φροντίσουμε και για τη λίπανσή του. Τα λιπάσματα υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να εκραγούν με πολύ δυσάρεστες συνέπειες γι’ αυτό πρέπει να αποθηκευτούν με όλες τις προφυλάξεις που προβλέπονται από τον κατασκευαστή.
Επιπλέον, τα λιπάσματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν στις δοσολογίες που συστήνονται από τον γεωπόνο για να αποφευχθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις όχι μόνο στην υγεία αλλά και στο περιβάλλον – ιδίως η ρύπανση του πόσιμου νερού και ο ευτροφισμός των επιφανειακών υδάτων. Μπορούμε φυσικά να χρησιμοποιήσουμε ως λίπασμα και απλή χωνεμένη κοπριά που συχνά αποτελεί την καλύτερη τροφή για τα ελαιόδεντρα.
Με ευχές για ελαιοσυγκομιδή χωρίς ατυχήματα. Με μπόλικο και καλής ποιότητας ελαιόλαδο!
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 5 Νοεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-397)
Έχουμε γράψει και παλιότερα σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε κατά την ελαιοσυγκομιδή αλλά και γενικότερα όταν ασχολούμαστε με αγροτικές εργασίες. Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες ατυχήματος που μπορούν να μετατρέψουν μια ευχάριστη, και για πολλούς επικερδή, εργασία σε αιτία στεναχώριας, τραυματισμού ή και μόνιμης αναπηρίας.
Τις ελιές τις μαζεύουμε σήμερα με ελαιοραβδιστικά και ελαιόδιχτα που εξασφαλίζουν ταχεία και σχετικά άνετη συγκομιδή. Όμως οι ελιές και τα φύλλα που υφίστανται το κτύπημα του ραβδιστικού εκτοξεύονται με μεγάλη ταχύτητα και καλόν είναι οι χειριστές αλλά και όσοι βρίσκονται πολύ κοντά τους να φορούν προστατευτικά γυαλιά για να αποφύγουν δυσάρεστα τραύματα στα μάτια.
Παράλληλα, οι μαζωχτές και οι μαζώχτρες θα σκύψουν για να συγκεντρώσουν τον καρπό και να τον καθαρίσουν ενδεχομένως από τα φύλλα και τα κλαδάκια που έχουν πέσει μαζί με τις ελιές. Το σκύψιμο και πολύ περισσότερο το ανασήκωμα των γεμάτων σάκων (και στη συνέχεια των δοχείων με το λάδι) πρέπει να γίνεται με προσοχή προκειμένου να μην δημιουργηθούν προβλήματα στη μέση.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας θεωρεί τα προβλήματα της μέσης ως τη σημαντικότερη από τις μυοσκελετικές παθήσεις. Οι οποίες αποτελούν την κυριότερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως με σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Μάλιστα, σε πολλούς ασθενείς οι πόνοι της μέσης επανεμφανίζονται περιοδικά και σε πολλές περιπτώσεις δεν θεραπεύονται ποτέ.
Ταλαιπωρούν τους άνδρες πιο πολύ από τις γυναίκες και τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους πολύ περισσότερο από τους νέους. Έχει μάλιστα αποδειχτεί ότι η καλύτερη και φθηνότερη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η προληπτική εκπαίδευση στην ανύψωση βαρών.
Μια άλλη εργασία που συνδέεται με την ελαιοσυγκομιδή είναι το κλάδεμα. Είναι κι αυτή μια επικίνδυνη δραστηριότητα για την οποία μπορούμε να πάρουμε τα μέτρα μας. Αν χρειαστεί να ανεβούμε στην ελιά ας προσέξουμε να μην πέσουμε. Δεν χρησιμοποιούμε αλυσοπρίονο αν δεν γνωρίζουμε τον χειρισμό του. Έτσι θα αποφύγουμε άσκοπους τραυματισμούς που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαροί. Ενεργοποιούμε πάντα το φρένο του αλυσοπρίονου μετά από κάθε κόψιμο.
Προσέχουμε επίσης τους τραυματισμούς που μπορεί να προκληθούν από την πτώση μεγάλων κλαδιών. Τα προστατευτικά γυαλιά είναι και εδώ απαραίτητα για να αποφύγουμε τραυματισμούς των ματιών από πριονίδια. Αν χρησιμοποιούμε το αλυσοπρίονο για πολύ ώρα, ή αν χρησιμοποιούμε και άλλα εργαλεία που κάνουν πολύ θόρυβο καλόν θα είναι να φορέσουμε και ωτοασπίδες για την προστασία της ακοής.
Τέλος, οι κραδασμοί από τα αλυσοπρίονα αλλά και από άλλα εργαλεία χειρός μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις αρθρώσεις αλλά και στη λειτουργία της καρδιάς. Όσοι πάσχουν από καρδιακές αρρυθμίες ή άλλα καρδιακά νοσήματα ας συμβουλευτούν τον καρδιολόγο τους πριν χρησιμοποιήσουν τέτοια εργαλεία. Κι αν μετά από την χρήση τέτοιων εργαλείων νοιώσουμε λαχάνιασμα και ταχυκαρδία η επίσκεψη στον καρδιολόγο είναι επιβεβλημένη.
Πολλοί συνηθίζουν να καίνε τα κλαδιά αλλά θα πρέπει να ξέρουμε ότι ο καπνός και το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται επιβαρύνουν την κλιματική αλλαγή. Τα λεπτά κλαδιά μπορούμε να τα τεμαχίσουμε χρησιμοποιώντας έναν θρυμματιστή. Το προϊόν του θρυμματισμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα στον ελαιώνα αφού το σκεπάσουμε με χώμα και το αφήσουμε να κομποστοποιηθεί.
Επόμενο στάδιο η μεταφορά του καρπού στο ελαιουργείο και του λαδιού στο χώρο αποθήκευσης. Ας προσέξουμε να στοιβάξουμε σωστά το φορτίο έτσι ώστε να μην έχουμε μετακινήσεις και ατυχήματα. Φυσικά, δεν πίνουμε οινοπνευματώδη πριν οδηγήσουμε και όταν οδηγούμε τηρούμε τα όρια ταχύτητας και τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Τέλος, ας θυμηθούμε ότι το όχημά μας συμπεριφέρεται διαφορετικά όταν είναι φορτωμένο γι’ αυτό ας φροντίσουμε να οδηγούμε με μεγαλύτερη προσοχή σε σχέση με τις άλλες ημέρες.
Και φτάνουμε στην αποθήκευση του λαδιού. Θα πρέπει να το προφυλάξουμε από το φως, το οξυγόνο και την θερμότητα αποθηκεύοντάς το κατά προτίμηση σε ανοξείδωτα δοχεία. Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι το λάδι είναι εύφλεκτο υλικό και αρπάζει φωτιά τους 225 βαθμούς Κελσίου (σημείο ανάφλεξης).
Μάλιστα, όταν το ελαιόλαδο αρχίσει να καίγεται, η κατάσβεσή του είναι κάπως περίπλοκη αφού η χρήση νερού προκαλεί μεγαλύτερη φλόγα και επιδεινώνει την κατάσταση. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να ρίχνουμε ποτέ νερό σε τηγάνια που έχουν πιάσει φωτιά. Συνεπώς, ας προσέξουμε να μην αποθηκεύσουμε το ελαιόλαδο μαζί με άλλα εύφλεκτα υλικά όπως τσικουδιές, καυσόξυλα κλπ.
Μετά το τέλος της ελαιοσυγκομιδής ακολουθεί η προετοιμασία του ελαιώνα για την επόμενη χρονιά. Εκτός από το κλάδεμα, στο οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, θα πρέπει να φροντίσουμε και για τη λίπανσή του. Τα λιπάσματα υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να εκραγούν με πολύ δυσάρεστες συνέπειες γι’ αυτό πρέπει να αποθηκευτούν με όλες τις προφυλάξεις που προβλέπονται από τον κατασκευαστή.
Επιπλέον, τα λιπάσματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν στις δοσολογίες που συστήνονται από τον γεωπόνο για να αποφευχθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις όχι μόνο στην υγεία αλλά και στο περιβάλλον – ιδίως η ρύπανση του πόσιμου νερού και ο ευτροφισμός των επιφανειακών υδάτων. Μπορούμε φυσικά να χρησιμοποιήσουμε ως λίπασμα και απλή χωνεμένη κοπριά που συχνά αποτελεί την καλύτερη τροφή για τα ελαιόδεντρα.
Με ευχές για ελαιοσυγκομιδή χωρίς ατυχήματα. Με μπόλικο και καλής ποιότητας ελαιόλαδο!
29 Οκτωβρίου 2019
Σκέψεις για την εθνική μας γιορτή
Σε τι πρέπει να λέμε «το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι» κάθε μέρα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 29 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-396)
Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές την παραμονή της ημέρας του Όχι, αναλογίζομαι τι θα έλεγα στα νέα παιδιά αν μου ανέθεταν να εκφωνήσω τον πανηγυρικό της ημέρας. Όχι απαραίτητα σε κάποια πλατεία κατά την κατάθεση των στεφάνων, όπου ακόμη κι αν λειτουργούν καλά τα μεγάφωνα, λίγοι δίνουν σημασία στον ομιλητή. Αλλά γύρω από μια προσκοπική πυρά, σε μια τάξη με λίγους μαθητές, σε μια παρέα …
Θυμάμαι στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού σχολείου που είχα την τιμή και την ευκαιρία να έχω έναν φωτισμένο δάσκαλο. Ο Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος ήταν έφεδρος ανθυπολοχαγός το 1940 και στην Αλβανία είχε χάσει το πόδι του από κρυοπαγήματα. Κυκλοφορούσε με ξύλινο πόδι και μπαστούνι. Και συμπλήρωνε συχνά το μάθημα με ιστορίες από το μέτωπο. Ιστορίες, που θύμιζαν το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» του Οδυσσέα Ελύτη.
Μετά, γνώρισα τον μακαρίτη τον πεθερό μου, Μανώλη Ι. Σταγάκη. Κι αυτός είχε πολεμήσει στην Αλβανία. Όπου και τραυματίστηκε βαριά από θραύσμα οβίδας. Ευτυχώς δεν σκοτώθηκε επειδή είχε διπλώσει σωστά την κουβέρτα και τα υπόλοιπα πράγματά του στο σακίδιο του. Μάλιστα, ως περήφανος Κρητικός δεν καταδέχτηκε ποτέ να ζητήσει την αναπηρική σύνταξη που δικαιούνταν από την πολιτεία. Γιατί δεν τον απασχολούσε τι θα έκανε η πατρίδα γι’ αυτόν αλλά τι θα έκανε αυτός για την πατρίδα.
Θυμάμαι ακόμη την ιστορία του Κωνσταντινουπολίτη πρώτου ξαδέλφου της μητέρας μου. Ο Νίκος Λεμπεσόπουλος, ήλθε νεότατος στην Ελλάδα, κατατάχτηκε εθελοντής στο στρατό και αφού πολέμησε στην Αλβανία, γύρισε στην Αθήνα με τα πόδια … Όπου έφτασε με μια τεράστια γενειάδα και γεμάτος ψείρες! Πολλοί άλλοι Έλληνες της διασποράς ήλθαν και πολέμησαν ενώ πολλοί θυσιάστηκαν για την πατρίδα αν και γεννημένοι και μεγαλωμένοι στο εξωτερικό.
Τέτοιες ιστορίες θα έλεγα στα παιδιά. Και θα τους ζητούσα να μου διηγηθούν κι αυτά τι θα είχαν ακούσει για τους παππούδες και τους πατεράδες τους. Για τους αφανείς ήρωες που πολέμησαν «δια την Πατρίδα, τας γυναίκας και τα παιδιά τους και τας ιεράς παραδόσεις». Θα τους έλεγα ακόμη ότι όταν επισκέφτηκα το σπίτι του Ιωάννη Μεταξά είδα και την πολυθρόνα στην οποία κάθισε ο Ιταλός πρέσβης που μετέφερε στις 3 το πρωί το ιταμό ιταλικό τελεσίγραφο.
Όμως θα πήγαινα την κουβέντα και λίγο παραπέρα. Τι σημαίνει να είναι κανείς πατριώτης σήμερα; Μήπως να παθιάζεται με την διεκδίκηση της ελληνικότητας της Μακεδονίας ή με την μεγάλη ιδέα της ανακατάληψης της Κωνσταντινούπολης; Μήπως να είναι έτοιμος να βιαιοπραγήσει εναντίον προσφύγων και μεταναστών ζητώντας την απομάκρυνσή τους για να μην αλλοιωθεί η σύσταση του πληθυσμού; Ή μήπως να καταφέρεται εναντίον των Ευρωπαίων πιστεύοντας ότι ευθύνονται για την τελευταία χρεωκοπία της χώρας;
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που γνώρισε από κοντά την εθνική καταστροφή των απελάσεων των Ελλήνων της Πόλης κατά την δεκαετία του 1960. Γι’ αυτό και δακρύζω κάθε φορά που βλέπω την ταινία «Πολίτικη κουζίνα». Μου θυμίζει πραγματικές καταστάσεις και συναισθήματα. Γιατί πατριωτισμός δεν είναι μόνο να παθιάζεσαι με κάποιες φανταστικές μελλοντικές νίκες και κατακτήσεις. Αλλά και να αναλογίζεσαι τις αιτίες κάθε περασμένης ήττας …
Τι ώθησε τους Έλληνες ανεξαρτήτως κόμματος αλλά και τους ομογενείς να πολεμήσουν με αυτοθυσία στον πόλεμο του 1940-41; Τι τους ένωσε έτσι που να καταφέρουν περίτρανες νίκες στο Αλβανικό μέτωπο; Κατέθεσαν τα όπλα μόνον όταν, μετά την κατάρρευση της Σερβίας περικυκλώθηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις! Και μετά από μιάν ομολογουμένως ηρωική Εθνική Αντίσταση, τι τους έσπρωξε σε έναν καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος δυστυχώς υποβόσκει μέχρι σήμερα με άλλη μορφή;
Η απάντηση βρίσκεται στον ίδιο τον Εθνικό μας Ύμνο, τον οποίο λίγοι φαίνεται να έχουν μελετήσει. Η δολερή Διχόνοια. Η έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού με βάση εθνικούς στόχους. Η αχρεία φιλοσοφία του «ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε …», του «ωχαδελφισμού» και «ήσσονος προσπάθειας». Και φυσικά η κομματικοποίηση κάθε πτυχής της δημόσιας ζωής με προσοδοθηριακούς και κερδοσκοπικούς στόχους.
Πάντα η νίκη αν ενωθείτε, πάντα εσάς θ’ ακολουθεί, μας υπενθυμίζει ο Διονύσιος Σολωμός στον Εθνικό μας Ύμνο. Κάτι που έχει αποδειχτεί στην πράξη κατ’ επανάληψη κατά την πολύχρονη ιστορία μας. Όπως έχει αποδειχτεί και το αντίθετο. Αν κινδυνεύουμε λοιπόν, κινδυνεύουμε πρωτίστως από την διχόνοια που μας εμποδίζει να ασχοληθούμε με την προστασία της πατρίδας μας.
Ας σκεφτούμε λοιπόν πόσο πατριώτες είμαστε κάθε φορά που ετοιμαζόμαστε να πετάξουμε τα σκουπίδια μας στη φύση. Όταν βρωμίζουμε τις θάλασσες και τα ποτάμια μας. Όταν οδηγούμε επικίνδυνα χωρίς ζώνη και κράνος αγνοώντας τα όρια ταχύτητας και τα σήματα του ΚΟΚ. Μα και όταν διευκολύνουμε την κατανάλωση οινοπνευματωδών από ανήλικους. Πόσο πατριώτες είμαστε όταν πυροβολούμε άσκοπα στον αέρα βάζοντας σε κίνδυνο τους συμπολίτες μας. Ή όταν βάζουμε φωτιά από αμέλεια στο δάσος.
Είμαστε άραγε πατριώτες όταν δεν σεβόμαστε τα μνημεία που μας άφησαν οι πρόγονοί μας. Όταν δεν φροντίζουμε να μάθουμε σωστά την γλώσσα, την ιστορία και την κληρονομιά μας. Όταν ωθούμε τους νέους μας στην ανεργία και την ξενιτιά. Όταν δεν σεβόμαστε τον ξένο, εμείς οι απόγονοι εκείνων που λάτρευαν τον Ξένιο Δία;
Στο χέρι μας είναι να πούμε «το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι». Όχι «μια μέρα» όπως λέει ο ποιητής. Αλλά κάθε μέρα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 29 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-396)
Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές την παραμονή της ημέρας του Όχι, αναλογίζομαι τι θα έλεγα στα νέα παιδιά αν μου ανέθεταν να εκφωνήσω τον πανηγυρικό της ημέρας. Όχι απαραίτητα σε κάποια πλατεία κατά την κατάθεση των στεφάνων, όπου ακόμη κι αν λειτουργούν καλά τα μεγάφωνα, λίγοι δίνουν σημασία στον ομιλητή. Αλλά γύρω από μια προσκοπική πυρά, σε μια τάξη με λίγους μαθητές, σε μια παρέα …
Θυμάμαι στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού σχολείου που είχα την τιμή και την ευκαιρία να έχω έναν φωτισμένο δάσκαλο. Ο Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος ήταν έφεδρος ανθυπολοχαγός το 1940 και στην Αλβανία είχε χάσει το πόδι του από κρυοπαγήματα. Κυκλοφορούσε με ξύλινο πόδι και μπαστούνι. Και συμπλήρωνε συχνά το μάθημα με ιστορίες από το μέτωπο. Ιστορίες, που θύμιζαν το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» του Οδυσσέα Ελύτη.
Μετά, γνώρισα τον μακαρίτη τον πεθερό μου, Μανώλη Ι. Σταγάκη. Κι αυτός είχε πολεμήσει στην Αλβανία. Όπου και τραυματίστηκε βαριά από θραύσμα οβίδας. Ευτυχώς δεν σκοτώθηκε επειδή είχε διπλώσει σωστά την κουβέρτα και τα υπόλοιπα πράγματά του στο σακίδιο του. Μάλιστα, ως περήφανος Κρητικός δεν καταδέχτηκε ποτέ να ζητήσει την αναπηρική σύνταξη που δικαιούνταν από την πολιτεία. Γιατί δεν τον απασχολούσε τι θα έκανε η πατρίδα γι’ αυτόν αλλά τι θα έκανε αυτός για την πατρίδα.
Θυμάμαι ακόμη την ιστορία του Κωνσταντινουπολίτη πρώτου ξαδέλφου της μητέρας μου. Ο Νίκος Λεμπεσόπουλος, ήλθε νεότατος στην Ελλάδα, κατατάχτηκε εθελοντής στο στρατό και αφού πολέμησε στην Αλβανία, γύρισε στην Αθήνα με τα πόδια … Όπου έφτασε με μια τεράστια γενειάδα και γεμάτος ψείρες! Πολλοί άλλοι Έλληνες της διασποράς ήλθαν και πολέμησαν ενώ πολλοί θυσιάστηκαν για την πατρίδα αν και γεννημένοι και μεγαλωμένοι στο εξωτερικό.
Τέτοιες ιστορίες θα έλεγα στα παιδιά. Και θα τους ζητούσα να μου διηγηθούν κι αυτά τι θα είχαν ακούσει για τους παππούδες και τους πατεράδες τους. Για τους αφανείς ήρωες που πολέμησαν «δια την Πατρίδα, τας γυναίκας και τα παιδιά τους και τας ιεράς παραδόσεις». Θα τους έλεγα ακόμη ότι όταν επισκέφτηκα το σπίτι του Ιωάννη Μεταξά είδα και την πολυθρόνα στην οποία κάθισε ο Ιταλός πρέσβης που μετέφερε στις 3 το πρωί το ιταμό ιταλικό τελεσίγραφο.
Όμως θα πήγαινα την κουβέντα και λίγο παραπέρα. Τι σημαίνει να είναι κανείς πατριώτης σήμερα; Μήπως να παθιάζεται με την διεκδίκηση της ελληνικότητας της Μακεδονίας ή με την μεγάλη ιδέα της ανακατάληψης της Κωνσταντινούπολης; Μήπως να είναι έτοιμος να βιαιοπραγήσει εναντίον προσφύγων και μεταναστών ζητώντας την απομάκρυνσή τους για να μην αλλοιωθεί η σύσταση του πληθυσμού; Ή μήπως να καταφέρεται εναντίον των Ευρωπαίων πιστεύοντας ότι ευθύνονται για την τελευταία χρεωκοπία της χώρας;
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που γνώρισε από κοντά την εθνική καταστροφή των απελάσεων των Ελλήνων της Πόλης κατά την δεκαετία του 1960. Γι’ αυτό και δακρύζω κάθε φορά που βλέπω την ταινία «Πολίτικη κουζίνα». Μου θυμίζει πραγματικές καταστάσεις και συναισθήματα. Γιατί πατριωτισμός δεν είναι μόνο να παθιάζεσαι με κάποιες φανταστικές μελλοντικές νίκες και κατακτήσεις. Αλλά και να αναλογίζεσαι τις αιτίες κάθε περασμένης ήττας …
Τι ώθησε τους Έλληνες ανεξαρτήτως κόμματος αλλά και τους ομογενείς να πολεμήσουν με αυτοθυσία στον πόλεμο του 1940-41; Τι τους ένωσε έτσι που να καταφέρουν περίτρανες νίκες στο Αλβανικό μέτωπο; Κατέθεσαν τα όπλα μόνον όταν, μετά την κατάρρευση της Σερβίας περικυκλώθηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις! Και μετά από μιάν ομολογουμένως ηρωική Εθνική Αντίσταση, τι τους έσπρωξε σε έναν καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος δυστυχώς υποβόσκει μέχρι σήμερα με άλλη μορφή;
Η απάντηση βρίσκεται στον ίδιο τον Εθνικό μας Ύμνο, τον οποίο λίγοι φαίνεται να έχουν μελετήσει. Η δολερή Διχόνοια. Η έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού με βάση εθνικούς στόχους. Η αχρεία φιλοσοφία του «ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε …», του «ωχαδελφισμού» και «ήσσονος προσπάθειας». Και φυσικά η κομματικοποίηση κάθε πτυχής της δημόσιας ζωής με προσοδοθηριακούς και κερδοσκοπικούς στόχους.
Πάντα η νίκη αν ενωθείτε, πάντα εσάς θ’ ακολουθεί, μας υπενθυμίζει ο Διονύσιος Σολωμός στον Εθνικό μας Ύμνο. Κάτι που έχει αποδειχτεί στην πράξη κατ’ επανάληψη κατά την πολύχρονη ιστορία μας. Όπως έχει αποδειχτεί και το αντίθετο. Αν κινδυνεύουμε λοιπόν, κινδυνεύουμε πρωτίστως από την διχόνοια που μας εμποδίζει να ασχοληθούμε με την προστασία της πατρίδας μας.
Ας σκεφτούμε λοιπόν πόσο πατριώτες είμαστε κάθε φορά που ετοιμαζόμαστε να πετάξουμε τα σκουπίδια μας στη φύση. Όταν βρωμίζουμε τις θάλασσες και τα ποτάμια μας. Όταν οδηγούμε επικίνδυνα χωρίς ζώνη και κράνος αγνοώντας τα όρια ταχύτητας και τα σήματα του ΚΟΚ. Μα και όταν διευκολύνουμε την κατανάλωση οινοπνευματωδών από ανήλικους. Πόσο πατριώτες είμαστε όταν πυροβολούμε άσκοπα στον αέρα βάζοντας σε κίνδυνο τους συμπολίτες μας. Ή όταν βάζουμε φωτιά από αμέλεια στο δάσος.
Είμαστε άραγε πατριώτες όταν δεν σεβόμαστε τα μνημεία που μας άφησαν οι πρόγονοί μας. Όταν δεν φροντίζουμε να μάθουμε σωστά την γλώσσα, την ιστορία και την κληρονομιά μας. Όταν ωθούμε τους νέους μας στην ανεργία και την ξενιτιά. Όταν δεν σεβόμαστε τον ξένο, εμείς οι απόγονοι εκείνων που λάτρευαν τον Ξένιο Δία;
Στο χέρι μας είναι να πούμε «το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι». Όχι «μια μέρα» όπως λέει ο ποιητής. Αλλά κάθε μέρα …
22 Οκτωβρίου 2019
Αχ Ευρώπη!
Εικόνες από την Ευρώπη με τα πολλά πρόσωπα …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 22 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-395)
Πρόσφατα επισκέφτηκα, αρχικά το Βέλγιο και μετά την Αγγλία για δουλειές. Παρατήρησα μερικά πράγματα τα οποία νομίζω ότι αξίζει να μοιραστώ μαζί σας.
Αναπηρίες στην εργασία. Στο Βέλγιο ο αριθμός των εργαζόμενων που βρίσκονται εκτός εργασίας για πάνω από έναν χρόνο κατατάσσονται ως ανάπηροι. Ο αριθμός τους μέσα στην τελευταία δεκαετία έχει σχεδόν διπλασιαστεί (από 242.084 το 2007 σε 404.657 το 2017 - στοιχεία για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες αλλά όχι για δημόσιους υπαλλήλους). Όσοι βρίσκονται εκτός εργασίας για λιγότερο από έναν χρόνο θεωρούνται απλώς ασθενείς, ανίκανοι προς εργασία.
Το ένα τρίτο της εν λόγω αύξησης οφείλεται στην αύξηση του πληθυσμού, ενώ τα υπόλοιπα δύο τρίτα σε πραγματική αύξηση των ανάπηρων ως ποσοστό του ενεργού πληθυσμού. Οι αιτίες είναι τριών ειδών: ψυχικές ασθένειες (π.χ. εξουθένωση, κατάθλιψη), μυοσκελετικές διαταραχές (π.χ. τραυματισμοί της μέσης) και σοβαρές ασθένειες (π.χ. καρκίνοι, καρδιαγγειακά, τραυματισμοί).
Σημειώνεται ότι η αναπηρία αφορά περισσότερο τις γυναίκες (10,1%) παρά τους άνδρες (7,0%) αφού στα επαγγέλματα όπου κυριαρχούν οι γυναίκες σημειώθηκε ταχύτερη υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας. Πλέον, ο κρατικός προϋπολογισμός στο Βέλγιο διαθέτει για την ανεργία λιγότερα κονδύλια από όσα διαθέτει για επιδόματα ασθενείας και αναπηρίας (5,925 δισ. € έναντι 7,6 δισ. € το 2017).
Κι αυτό γιατί παράλληλα με την αύξηση ορισμένων σοβαρών προβλημάτων υγείας (μυοσκελετικά, όγκοι, ψυχολογικά), υπάρχουν σήμερα θεραπείες για άλλες ασθένειες (π.χ. καρδιαγγειακά), οι οποίες ήταν θανατηφόρες στο παρελθόν. Αυτό σε συνδυασμό με την αυστηροποίηση των όρων πρόωρης συνταξιοδότησης λόγω υγείας ή πρόσβασης στα επιδόματα ανεργίας εξαναγκάζουν πολλούς εργαζόμενους να υπάγονται στο καθεστώς ανικανότητας προς εργασία ή αναπηρίας.
Απαγόρευση καπνίσματος. «Ποιες υπηρεσίες ελέγχουν την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους;» ρώτησα έναν φίλο καθηγητή του πανεπιστημίου του Μπέρμιχαμ. «Μα δεν χρειάζεται ειδική υπηρεσία» μου απάντησε. Και συμπλήρωσε «αν κάποιος ανάψει τσιγάρο, όλοι οι παρευρισκόμενοι και οι υπεύθυνοι των χώρων του ζητούν αμέσως να το σβήσει ή να βγει έξω!».
Ο νόμος δεν χρειάζεται πολύπλοκους μηχανισμούς επιβολής αλλά συνειδητοποίηση των κινδύνων που συνεπάγεται για το κοινωνικό σύνολο η καταστρατήγησή του. Πόσες φορές έχουμε ακούσει για αντικοινωνικές συμπεριφορές συμπατριωτών μας στο εξωτερικό (μη σεβασμός των πεζών, ρύπανση, κάπνισμα) που αντιμετωπίστηκαν από την γενική κατακραυγή των παριστάμενων; Τελικά, η εφαρμογή των νόμων αποτελεί πρώτα από όλα θέμα κοινωνικής συνείδησης. Το «εμείς» πάνω από το «εγώ»!
Στην είσοδο του πανεπιστημίου, πριν μου δώσουν το καρτελάκι του επισκέπτη, με έβαλαν να υπογράψω ένα κείμενο με τους κανόνες ασφαλείας. Ανάμεσά τους και αυτός: «Το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλα τα κτήρια του Πανεπιστημίου καθώς και 5 μέτρα από όλες τις εισόδους και τους στεγασμένους χώρους. Ο οικοδεσπότης σας ή το προσωπικό επί της υποδοχής θα σας ενημερώσουν για τους χώρους όπου επιτρέπεται το κάπνισμα».
Αποτσίγαρα. Στις Βρυξέλλες, αλλά και αλλού, έχει ξεκινήσει από εθελοντές μια προσπάθεια συλλογής αποτσίγαρων από τους δρόμους, τα πάρκα, τις πλατείες. Προσωπικά ενημερώθηκα από κάποιες πρόχειρες αφισούλες κοντά στο σταθμό του Μετρό που χρησιμοποιούσα καθημερινά. Η δράση δεν κρατά πολλή ώρα αλλά τα αποτελέσματα είναι θεαματικά! 240 εθελοντές μάζεψαν 270.000 γόπες μέσα σε 3 ώρες στις Βρυξέλλες. 45 εθελοντές μάζεψαν 50.000 αποτσίγαρα μέσα σε 2 ώρες στο Άμστερνταμ.
Αναλογιστείτε ότι κάθε δευτερόλεπτο στη Γη πετάγονται 137.000 αποτσίγαρα. Που περιέχουν μη βιοαποδομήσιμο πλαστικό και χιλιάδες χημικές ενώσεις βλαβερές για ανθρώπους και ζώα. Ένα μόνο αποτσίγαρο μπορεί να ρυπάνει μέχρι και 500 λίτρα νερό!
Διανομή προϊόντων. Πως μειώνουν το κόστος διανομής αλλά και τη ρύπανση του περιβάλλοντος οι εταιρείες που πουλάνε τα προϊόντα τους μέσω διαδικτύου; Έξω από ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο στο Λονδίνο η Amazon έχει εγκαταστήσει ένα σύστημα με θυρίδες. Όταν παραγγέλνεις διαδικτυακά δηλώνεις ότι θα παραλάβεις τα προϊόντα από το συγκεκριμένο σημείο.
Η εταιρεία σου στέλνει έναν κωδικό, τον οποίο χρησιμοποιείς για να αποκτήσεις πρόσβαση στη θυρίδα στην οποία έχει τοποθετηθεί η παραγγελία σου. Έτσι, μαζί με τα ψώνια σου παίρνεις και τα προϊόντα που παρήγγειλες. Κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους εργάζονται και δεν μπορούν να είναι στο σπίτι την ώρα της παράδοσης …
Ανεμογεννήτριες. Πολύς λόγος γίνεται για τις ενδεχόμενες οχλήσεις από την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα ελληνικά βουνά. Στο Λονδίνο, στο προάστιο του Ήστχαμ, κοντά σε κατοικίες και εμπορικά καταστήματα έπεσα πάνω σε μια θεαματική ανεμογεννήτρια! Ήταν εγκατεστημένη σε κέντρο επεξεργασίας λυμάτων δίπλα σε πάρκα και έναν τουλάχιστον προστατευόμενο φυσικό βιότοπο. Ανήκει στην εταιρεία ύδρευσης και αποχέτευσης Thames Water και καλύπτει, μαζί με μια εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, σημαντικό ποσοστό των ενεργειακών αναγκών του κέντρου.
Γύρισα από την Αγγλία κατευθείαν στα Χανιά. Και την επομένη, προσγειώθηκα στην πραγματικότητα παρακολουθώντας στην τηλεόραση την άκαρπη συζήτηση στο Βρετανικό Κοινοβούλιο για το Brexit … Με έναν πρωθυπουργό και έναν αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατώτερους των περιστάσεων.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 22 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-395)
Πρόσφατα επισκέφτηκα, αρχικά το Βέλγιο και μετά την Αγγλία για δουλειές. Παρατήρησα μερικά πράγματα τα οποία νομίζω ότι αξίζει να μοιραστώ μαζί σας.
Αναπηρίες στην εργασία. Στο Βέλγιο ο αριθμός των εργαζόμενων που βρίσκονται εκτός εργασίας για πάνω από έναν χρόνο κατατάσσονται ως ανάπηροι. Ο αριθμός τους μέσα στην τελευταία δεκαετία έχει σχεδόν διπλασιαστεί (από 242.084 το 2007 σε 404.657 το 2017 - στοιχεία για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες αλλά όχι για δημόσιους υπαλλήλους). Όσοι βρίσκονται εκτός εργασίας για λιγότερο από έναν χρόνο θεωρούνται απλώς ασθενείς, ανίκανοι προς εργασία.
Το ένα τρίτο της εν λόγω αύξησης οφείλεται στην αύξηση του πληθυσμού, ενώ τα υπόλοιπα δύο τρίτα σε πραγματική αύξηση των ανάπηρων ως ποσοστό του ενεργού πληθυσμού. Οι αιτίες είναι τριών ειδών: ψυχικές ασθένειες (π.χ. εξουθένωση, κατάθλιψη), μυοσκελετικές διαταραχές (π.χ. τραυματισμοί της μέσης) και σοβαρές ασθένειες (π.χ. καρκίνοι, καρδιαγγειακά, τραυματισμοί).
Σημειώνεται ότι η αναπηρία αφορά περισσότερο τις γυναίκες (10,1%) παρά τους άνδρες (7,0%) αφού στα επαγγέλματα όπου κυριαρχούν οι γυναίκες σημειώθηκε ταχύτερη υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας. Πλέον, ο κρατικός προϋπολογισμός στο Βέλγιο διαθέτει για την ανεργία λιγότερα κονδύλια από όσα διαθέτει για επιδόματα ασθενείας και αναπηρίας (5,925 δισ. € έναντι 7,6 δισ. € το 2017).
Κι αυτό γιατί παράλληλα με την αύξηση ορισμένων σοβαρών προβλημάτων υγείας (μυοσκελετικά, όγκοι, ψυχολογικά), υπάρχουν σήμερα θεραπείες για άλλες ασθένειες (π.χ. καρδιαγγειακά), οι οποίες ήταν θανατηφόρες στο παρελθόν. Αυτό σε συνδυασμό με την αυστηροποίηση των όρων πρόωρης συνταξιοδότησης λόγω υγείας ή πρόσβασης στα επιδόματα ανεργίας εξαναγκάζουν πολλούς εργαζόμενους να υπάγονται στο καθεστώς ανικανότητας προς εργασία ή αναπηρίας.
Απαγόρευση καπνίσματος. «Ποιες υπηρεσίες ελέγχουν την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους;» ρώτησα έναν φίλο καθηγητή του πανεπιστημίου του Μπέρμιχαμ. «Μα δεν χρειάζεται ειδική υπηρεσία» μου απάντησε. Και συμπλήρωσε «αν κάποιος ανάψει τσιγάρο, όλοι οι παρευρισκόμενοι και οι υπεύθυνοι των χώρων του ζητούν αμέσως να το σβήσει ή να βγει έξω!».
Ο νόμος δεν χρειάζεται πολύπλοκους μηχανισμούς επιβολής αλλά συνειδητοποίηση των κινδύνων που συνεπάγεται για το κοινωνικό σύνολο η καταστρατήγησή του. Πόσες φορές έχουμε ακούσει για αντικοινωνικές συμπεριφορές συμπατριωτών μας στο εξωτερικό (μη σεβασμός των πεζών, ρύπανση, κάπνισμα) που αντιμετωπίστηκαν από την γενική κατακραυγή των παριστάμενων; Τελικά, η εφαρμογή των νόμων αποτελεί πρώτα από όλα θέμα κοινωνικής συνείδησης. Το «εμείς» πάνω από το «εγώ»!
Στην είσοδο του πανεπιστημίου, πριν μου δώσουν το καρτελάκι του επισκέπτη, με έβαλαν να υπογράψω ένα κείμενο με τους κανόνες ασφαλείας. Ανάμεσά τους και αυτός: «Το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλα τα κτήρια του Πανεπιστημίου καθώς και 5 μέτρα από όλες τις εισόδους και τους στεγασμένους χώρους. Ο οικοδεσπότης σας ή το προσωπικό επί της υποδοχής θα σας ενημερώσουν για τους χώρους όπου επιτρέπεται το κάπνισμα».
Αποτσίγαρα. Στις Βρυξέλλες, αλλά και αλλού, έχει ξεκινήσει από εθελοντές μια προσπάθεια συλλογής αποτσίγαρων από τους δρόμους, τα πάρκα, τις πλατείες. Προσωπικά ενημερώθηκα από κάποιες πρόχειρες αφισούλες κοντά στο σταθμό του Μετρό που χρησιμοποιούσα καθημερινά. Η δράση δεν κρατά πολλή ώρα αλλά τα αποτελέσματα είναι θεαματικά! 240 εθελοντές μάζεψαν 270.000 γόπες μέσα σε 3 ώρες στις Βρυξέλλες. 45 εθελοντές μάζεψαν 50.000 αποτσίγαρα μέσα σε 2 ώρες στο Άμστερνταμ.
Αναλογιστείτε ότι κάθε δευτερόλεπτο στη Γη πετάγονται 137.000 αποτσίγαρα. Που περιέχουν μη βιοαποδομήσιμο πλαστικό και χιλιάδες χημικές ενώσεις βλαβερές για ανθρώπους και ζώα. Ένα μόνο αποτσίγαρο μπορεί να ρυπάνει μέχρι και 500 λίτρα νερό!
Διανομή προϊόντων. Πως μειώνουν το κόστος διανομής αλλά και τη ρύπανση του περιβάλλοντος οι εταιρείες που πουλάνε τα προϊόντα τους μέσω διαδικτύου; Έξω από ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο στο Λονδίνο η Amazon έχει εγκαταστήσει ένα σύστημα με θυρίδες. Όταν παραγγέλνεις διαδικτυακά δηλώνεις ότι θα παραλάβεις τα προϊόντα από το συγκεκριμένο σημείο.
Η εταιρεία σου στέλνει έναν κωδικό, τον οποίο χρησιμοποιείς για να αποκτήσεις πρόσβαση στη θυρίδα στην οποία έχει τοποθετηθεί η παραγγελία σου. Έτσι, μαζί με τα ψώνια σου παίρνεις και τα προϊόντα που παρήγγειλες. Κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους εργάζονται και δεν μπορούν να είναι στο σπίτι την ώρα της παράδοσης …
Ανεμογεννήτριες. Πολύς λόγος γίνεται για τις ενδεχόμενες οχλήσεις από την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα ελληνικά βουνά. Στο Λονδίνο, στο προάστιο του Ήστχαμ, κοντά σε κατοικίες και εμπορικά καταστήματα έπεσα πάνω σε μια θεαματική ανεμογεννήτρια! Ήταν εγκατεστημένη σε κέντρο επεξεργασίας λυμάτων δίπλα σε πάρκα και έναν τουλάχιστον προστατευόμενο φυσικό βιότοπο. Ανήκει στην εταιρεία ύδρευσης και αποχέτευσης Thames Water και καλύπτει, μαζί με μια εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, σημαντικό ποσοστό των ενεργειακών αναγκών του κέντρου.
Γύρισα από την Αγγλία κατευθείαν στα Χανιά. Και την επομένη, προσγειώθηκα στην πραγματικότητα παρακολουθώντας στην τηλεόραση την άκαρπη συζήτηση στο Βρετανικό Κοινοβούλιο για το Brexit … Με έναν πρωθυπουργό και έναν αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατώτερους των περιστάσεων.
15 Οκτωβρίου 2019
Τι χώρα ονειρεύομαι …
Με σεβασμό προς τους ανθρώπους και το περιβάλλον, χωρίς σκουπίδια και εξαρτήσεις, με κριτικό πνεύμα και πιο πολύ «εμείς» αντί για «εγώ»
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 15 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-394)
Στις 28 Αυγούστου 1963, ο αμερικανός πάστορας και ακτιβιστής Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκφώνησε τον περίφημο λόγο του «Έχω ένα όνειρο …» (I have a dream) που το 1999 κατατάχτηκε ως η σημαντικότερη αμερικανική ομιλία του 20ου αιώνα. Το όνειρο του Κινγκ ήταν μια χώρα χωρίς φυλετικές διακρίσεις, χωρίς ρατσιστές, μια χώρα που να αποτελεί όαση ελευθερίας και δικαιοσύνης.
Αυτή η ομιλία ήταν στη σκέψη μου τις τελευταίες μέρες καθώς συμμετείχα σε μια κίνηση ενημέρωσης πολιτικών και πολιτών για τα προβλήματα της προταθείσας νέας αντικαπνιστικής νομοθεσίας. Αλήθεια, τι όνειρα έχουμε για την Ελλάδα του αύριο; Τι χώρα θέλουμε να αφήσουμε στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας; Θέλουμε να ζούνε ευτυχισμένα, αυτάρκη και αισιόδοξα; Θέλουμε να κουβεντιάζουν «ἥσυχα κι ἁπλά»; Τα θέλουμε απαλλαγμένα από εξαρτήσεις και με αναπτυγμένη την κριτική τους σκέψη;
Ονειρεύομαι μια χώρα όπου τα κόμματα δεν θα λειτουργούν ως σέχτες κάποιων παρωχημένων ιδεολογιών αλλά ως φορείς μιας κυβέρνησης του λαού, από τον λαό και για τον λαό. Μιαν Ελλάδα όπου όσοι ασχολούνται με τα κοινά θα φροντίζουν για το κοινό καλό και όχι για τα δικά τους ιδιωτικά ή συντεχνιακά συμφέροντα.
Ονειρεύομαι μια χώρα της οποίας οι πολίτες να σέβονται τους συμπολίτες τους, ιδίως τους πιο ανήμπορους. Που σέβονται τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και δεν χρειάζονται αυστηρές ποινές για να μην εμποδίζουν τα αναπηρικά αμαξίδια, τα καροτσάκια των μωρών και τους ηλικιωμένους να κυκλοφορούν χωρίς εμπόδια.
Ονειρεύομαι μιαν Ελλάδα όπου όλοι θα σέβονται και θα φροντίζουν το περιβάλλον, όχι μόνο με εξορμήσεις καθαρισμού σε δάση και παραλίες, αλλά πρωτίστως φροντίζοντας να μην πετούν σκουπίδια, μπάζα, αποτσίγαρα, στρώματα και κάθε είδους απόβλητα.
Ονειρεύομαι μια χώρα που θα φροντίζει να διδάσκει στα παιδιά της πώς να αποφεύγουν κάθε είδους εξαρτήσεις από το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, μέχρι το τζόγο και άλλες υπερβολές (διαδίκτυο, εργασία, σεξ, αιρέσεις, φαγητό). Που θα έχουν αναπτύξει κριτικό πνεύμα για να ξεχωρίζουν την αλήθεια από το ψέμα και να μην γίνονται τυφλά όργανα διάφορων δημαγωγών.
Ονειρεύομαι μιαν Ελλάδα χωρίς ρατσιστές αλλά με πολίτες που θα σέβονται την διαφορετικότητα όσον αφορά την ταυτότητα του φύλου, το χρώμα της επιδερμίδας, την θρησκεία, την φυλή. Μια χώρα όπου όλοι θα σέβονται τους νόμους γιατί αυτοί θα έχουν συνταχθεί με πνεύμα δικαιοσύνης και θα εφαρμόζονται ισότιμα σε όλους τους πολίτες χωρίς εξαιρέσεις.
Ονειρεύομαι μιαν Ελλάδα όπου όλοι οι πολίτες θα απολαμβάνουν υψηλής ποιότητας προστασίας από ατυχήματα και καταστροφές. Με υπηρεσίες επειγόντων που θα επεμβαίνουν ταχύτατα (το πολύ σε 10 λεπτά σε αστικές και σε 20 λεπτά σε αγροτικές περιοχές) σε όλη τη χώρα. Με πλήρως εξοπλισμένα, στελεχωμένα και καθαρά νοσοκομεία.
Ονειρεύομαι μια χώρα όπου το τίμημα της διαφθοράς θα είναι τόσο ακριβό ώστε κανείς να μην διανοείται να λαδώσει ή να κλείσει επιβλαβείς για το κοινωνικό σύνολο συμφωνίες κάτω από το τραπέζι.
Μιαν Ελλάδα με παιδεία που να προωθεί κάθε παιδί ανάλογα με τα προσόντα του. Που θα διδάσκει βασικές γνώσεις οικονομίας, διαχείρισης και αγωγής του πολίτη αλλά και τρόπους διατήρησης της υγείας, καθώς και αυτοπροστασίας από καθημερινά ατυχήματα και μεγαλύτερες καταστροφές.
Ονειρεύομαι μια χώρα χωρίς σκουπίδια, με τουρισμό για περιβαλλοντικά και πολιτιστικά ευαισθητοποιημένους επισκέπτες, που θα έχει λύσει το πρόβλημα της ιστορικής της ταυτότητας και δεν θα έχει συμπλέγματα κατωτερότητας έναντι των υπόλοιπων λαών.
Ονειρεύομαι μια χώρα φιλική προς τους σωστούς επιχειρηματίες και εχθρική προς τους απατεώνες. Με απλό και κατανοητό φορολογικό σύστημα και διαδικασίες παραγωγής πλούτου. Μια Ελλάδα ενεργειακά ανεξάρτητη με βάση τις ανανεώσιμες πηγές και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Μια Ελλάδα δημοκρατική που θα σέβεται και θα ακούει τους πολίτες της, που θα την σέβονται παγκοσμίως λόγω του ηθικού της αναστήματος και θα την θεωρούν παράδειγμα προς μίμηση για την διαχείριση των κοινών, την ηλεκτρονική της διακυβέρνηση, την ευζωία και την ευημερία των κατοίκων της.
Μια Ελλάδα με δυνατή βιολογική γεωργία, με ανανεωνόμενα ιχθυαποθέματα, με δυνατή παιδεία σε συγκεκριμένους τομείς, που θα έχει διατηρήσει την ηγετική της θέση στην παγκόσμια ναυτιλία. Μια Ελλάδα του «εμείς» και όχι του «Εγώ».
Μήπως όλα αυτά είναι μια ουτοπία; Με τους σωστούς ηγέτες που θα εμπνεύσουν ομοψυχία στους πολίτες και θα εργαστούν για το κοινό συμφέρον και όχι για την πάρτη τους, μια τέτοια Ελλάδα είναι δυνατή μέσα σε 10 με 15 χρόνια. Πόσοι από εμάς την θέλουν; Και πόσοι είναι έτοιμοι να βάλουν «πλάτη» για να κληροδοτήσουμε μια τέτοια χώρα στις επόμενες γενιές;
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 15 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-394)
Στις 28 Αυγούστου 1963, ο αμερικανός πάστορας και ακτιβιστής Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκφώνησε τον περίφημο λόγο του «Έχω ένα όνειρο …» (I have a dream) που το 1999 κατατάχτηκε ως η σημαντικότερη αμερικανική ομιλία του 20ου αιώνα. Το όνειρο του Κινγκ ήταν μια χώρα χωρίς φυλετικές διακρίσεις, χωρίς ρατσιστές, μια χώρα που να αποτελεί όαση ελευθερίας και δικαιοσύνης.
Αυτή η ομιλία ήταν στη σκέψη μου τις τελευταίες μέρες καθώς συμμετείχα σε μια κίνηση ενημέρωσης πολιτικών και πολιτών για τα προβλήματα της προταθείσας νέας αντικαπνιστικής νομοθεσίας. Αλήθεια, τι όνειρα έχουμε για την Ελλάδα του αύριο; Τι χώρα θέλουμε να αφήσουμε στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας; Θέλουμε να ζούνε ευτυχισμένα, αυτάρκη και αισιόδοξα; Θέλουμε να κουβεντιάζουν «ἥσυχα κι ἁπλά»; Τα θέλουμε απαλλαγμένα από εξαρτήσεις και με αναπτυγμένη την κριτική τους σκέψη;
Ονειρεύομαι μια χώρα όπου τα κόμματα δεν θα λειτουργούν ως σέχτες κάποιων παρωχημένων ιδεολογιών αλλά ως φορείς μιας κυβέρνησης του λαού, από τον λαό και για τον λαό. Μιαν Ελλάδα όπου όσοι ασχολούνται με τα κοινά θα φροντίζουν για το κοινό καλό και όχι για τα δικά τους ιδιωτικά ή συντεχνιακά συμφέροντα.
Ονειρεύομαι μια χώρα της οποίας οι πολίτες να σέβονται τους συμπολίτες τους, ιδίως τους πιο ανήμπορους. Που σέβονται τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και δεν χρειάζονται αυστηρές ποινές για να μην εμποδίζουν τα αναπηρικά αμαξίδια, τα καροτσάκια των μωρών και τους ηλικιωμένους να κυκλοφορούν χωρίς εμπόδια.
Ονειρεύομαι μιαν Ελλάδα όπου όλοι θα σέβονται και θα φροντίζουν το περιβάλλον, όχι μόνο με εξορμήσεις καθαρισμού σε δάση και παραλίες, αλλά πρωτίστως φροντίζοντας να μην πετούν σκουπίδια, μπάζα, αποτσίγαρα, στρώματα και κάθε είδους απόβλητα.
Ονειρεύομαι μια χώρα που θα φροντίζει να διδάσκει στα παιδιά της πώς να αποφεύγουν κάθε είδους εξαρτήσεις από το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, μέχρι το τζόγο και άλλες υπερβολές (διαδίκτυο, εργασία, σεξ, αιρέσεις, φαγητό). Που θα έχουν αναπτύξει κριτικό πνεύμα για να ξεχωρίζουν την αλήθεια από το ψέμα και να μην γίνονται τυφλά όργανα διάφορων δημαγωγών.
Ονειρεύομαι μιαν Ελλάδα χωρίς ρατσιστές αλλά με πολίτες που θα σέβονται την διαφορετικότητα όσον αφορά την ταυτότητα του φύλου, το χρώμα της επιδερμίδας, την θρησκεία, την φυλή. Μια χώρα όπου όλοι θα σέβονται τους νόμους γιατί αυτοί θα έχουν συνταχθεί με πνεύμα δικαιοσύνης και θα εφαρμόζονται ισότιμα σε όλους τους πολίτες χωρίς εξαιρέσεις.
Ονειρεύομαι μιαν Ελλάδα όπου όλοι οι πολίτες θα απολαμβάνουν υψηλής ποιότητας προστασίας από ατυχήματα και καταστροφές. Με υπηρεσίες επειγόντων που θα επεμβαίνουν ταχύτατα (το πολύ σε 10 λεπτά σε αστικές και σε 20 λεπτά σε αγροτικές περιοχές) σε όλη τη χώρα. Με πλήρως εξοπλισμένα, στελεχωμένα και καθαρά νοσοκομεία.
Ονειρεύομαι μια χώρα όπου το τίμημα της διαφθοράς θα είναι τόσο ακριβό ώστε κανείς να μην διανοείται να λαδώσει ή να κλείσει επιβλαβείς για το κοινωνικό σύνολο συμφωνίες κάτω από το τραπέζι.
Μιαν Ελλάδα με παιδεία που να προωθεί κάθε παιδί ανάλογα με τα προσόντα του. Που θα διδάσκει βασικές γνώσεις οικονομίας, διαχείρισης και αγωγής του πολίτη αλλά και τρόπους διατήρησης της υγείας, καθώς και αυτοπροστασίας από καθημερινά ατυχήματα και μεγαλύτερες καταστροφές.
Ονειρεύομαι μια χώρα χωρίς σκουπίδια, με τουρισμό για περιβαλλοντικά και πολιτιστικά ευαισθητοποιημένους επισκέπτες, που θα έχει λύσει το πρόβλημα της ιστορικής της ταυτότητας και δεν θα έχει συμπλέγματα κατωτερότητας έναντι των υπόλοιπων λαών.
Ονειρεύομαι μια χώρα φιλική προς τους σωστούς επιχειρηματίες και εχθρική προς τους απατεώνες. Με απλό και κατανοητό φορολογικό σύστημα και διαδικασίες παραγωγής πλούτου. Μια Ελλάδα ενεργειακά ανεξάρτητη με βάση τις ανανεώσιμες πηγές και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Μια Ελλάδα δημοκρατική που θα σέβεται και θα ακούει τους πολίτες της, που θα την σέβονται παγκοσμίως λόγω του ηθικού της αναστήματος και θα την θεωρούν παράδειγμα προς μίμηση για την διαχείριση των κοινών, την ηλεκτρονική της διακυβέρνηση, την ευζωία και την ευημερία των κατοίκων της.
Μια Ελλάδα με δυνατή βιολογική γεωργία, με ανανεωνόμενα ιχθυαποθέματα, με δυνατή παιδεία σε συγκεκριμένους τομείς, που θα έχει διατηρήσει την ηγετική της θέση στην παγκόσμια ναυτιλία. Μια Ελλάδα του «εμείς» και όχι του «Εγώ».
Μήπως όλα αυτά είναι μια ουτοπία; Με τους σωστούς ηγέτες που θα εμπνεύσουν ομοψυχία στους πολίτες και θα εργαστούν για το κοινό συμφέρον και όχι για την πάρτη τους, μια τέτοια Ελλάδα είναι δυνατή μέσα σε 10 με 15 χρόνια. Πόσοι από εμάς την θέλουν; Και πόσοι είναι έτοιμοι να βάλουν «πλάτη» για να κληροδοτήσουμε μια τέτοια χώρα στις επόμενες γενιές;
08 Οκτωβρίου 2019
Περί υγιεινής διατροφής
Οι πέντε χρυσοί κανόνες και ο δωδεκάλογος της υγιεινής διατροφής, για καλή υγεία και μακροζωία …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 8 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-393)
Πριν από λίγες εβδομάδες (βλ. ΧΝ 20/8/2019) γράφαμε για τις καθημερινές συνήθειες που πρέπει να αλλάξουμε ώστε να μειώσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής καταστροφής αλλά και να αποφύγουμε τις ασθένειες του πολιτισμού. Γράφαμε μάλιστα τι πρέπει να αποφεύγουμε προκειμένου να μειώσουμε τον κίνδυνο προσβολής από αυτές τις ασθένειες που περιλαμβάνουν καρκίνους, σακχαρώδη διαβήτη και μεταβολικό σύνδρομο, παχυσαρκία, αλλεργίες και προβλήματα γονιμότητας.
Για εκείνο το άρθρο είχαμε αντλήσει στοιχεία και από σχετική γνωμοδότηση του Ανώτατου Συμβουλίου Υγείας του Βελγίου. Το οποίο τον Ιούνιο δημοσίευσε άλλη μια σημαντική γνωμοδότηση με συστάσεις για τις διατροφικές προτεραιότητες που θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην διατήρηση και την προαγωγή της υγείας. Οι συστάσεις αφορούν τους ενήλικες και στηρίζονται σε πρόσφατες επιστημονικές εργασίες.
Μια πρώτη συμβουλή αφορά την αντίσταση στην καθιστική ζωή και το υπερβολικό σωματικό βάρος. Η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα μακροπρόθεσμης υποβάθμισης της υγείας. Ιδίως στην Ελλάδα, όπου φυσιολογικό βάρος έχουν μόνο 3 στους 10 άνδρες και 5 στις 10 γυναίκες ενώ παχύσαρκοι είναι το 26% των ανδρών και το 18% των γυναικών. Ακόμη χειρότερο είναι το πρόβλημα στα παιδιά - το 50% των Ελληνόπουλων ηλικίας 6-10 ετών, έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό!
Πέντε χρυσοί κανόνες. Πρώτον, καταναλώστε καθημερινά τουλάχιστον 125 γραμμάρια πλήρη δημητριακά, ανάλογα με τις ενεργειακές σας ανάγκες. Αποφύγετε τα επεξεργασμένα δημητριακά δηλαδή προτιμήστε ψωμί και ζυμαρικά ολικής άλεσης αντί για άσπρα.
Δεύτερον, δύο φρούτα την ημέρα (τον γιατρό τον κάνουν πέρα)! Μην προσθέτετε ζάχαρη ούτε κρέμα, μόνο πλύνετέ και καθαρίστε τα. Επιπλέον, καταναλώστε καθημερινά τουλάχιστον 300 γραμμάρια (φρέσκα ή μαγειρεμένα) λαχανικά. Προτιμήστε εποχιακά και τοπικά προϊόντα. Έτσι μειώνετε και τις μεταφορές συμβάλλοντας στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Τρίτον, όσπρια κάθε εβδομάδα! Αντικαταστήστε το κρέας με όσπρια τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Θυμηθείτε πως η καλλιέργεια των οσπρίων επιβαρύνει λιγότερο το κλίμα σε σχέση με την κτηνοτροφία … Τέταρτον, καταναλώστε καθημερινά 15 με 25 γραμμάρια ξηρούς καρπούς ή άλλους σπόρους, ανάλατους και χωρίς ζάχαρη (μια χούφτα αντιστοιχεί σε περίπου 30 γραμμάρια). Προτιμήστε προϊόντα πλούσια σε λιπαρά οξέα τύπου ωμέγα-3.
Πέμπτος πολύ σπουδαίος κανόνας. Μειώστε το αλάτι! Αποφύγετε τα πολύ αλατισμένα τρόφιμα, τα πρόσθετα τροφίμων και τα βελτιωτικά γεύσης. Πάρετε διαζύγιο από την αλατιέρα στο μαγείρεμα και στο τραπέζι. Αντικαταστήστε το αλάτι με ανάλατα μυρωδικά.
Άλλες επτά συστάσεις. Καταναλώστε καθημερινά ένα τέταρτο έως μισό λίτρο γάλα ή γαλακτοκομικά προϊόντα. Συμπληρώστε ενδεχομένως με άλλες πηγές πρωτεΐνης, ασβεστίου και βιταμινών. Μια ή δύο φορές την εβδομάδα φάτε ψάρι, οστρακόδερμα ή θαλασσινά και τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα λιπαρά ψάρια. Προτιμήστε μικρά ψάρια πλούσια σε λιπαρά οξέα τύπου ωμέγα-3.
Λιγότερο κόκκινο κρέας! Περιορίστε την κατανάλωσή του στα 300 γραμμάρια εβδομαδιαίως. Αντικαταστήστε το κρέας με όσπρια, ψάρι, πουλερικά, αβγά ή άλλα εναλλακτικά υποκατάστατα. Και οπωσδήποτε λιγότερα αλλαντικά και άλλα μεταποιημένα προϊόντα κρέατος. Μειώστε την κατανάλωσή τους στα 30 γραμμάρια εβδομαδιαίως. Αντικαταστήστε τα με κονσέρβες ψαριών, γαρνιτούρες από όσπρια, φρούτα ή φρέσκα τυριά.
Όσο μπορείτε λιγότερα ζαχαρούχα ποτά (αεριούχα ποτά, συμπυκνωμένους χυμούς, κλπ.). Η καλύτερη επιλογή για να ξεδιψάσετε παραμένει το νερό! Φροντίστε να λαμβάνετε καθημερινά τουλάχιστον 950 mg ασβέστιο από διάφορες φυσικές πηγές όπως γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Τέλος, το Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας συμβουλεύει τους Βέλγους να καταναλώνουν καθημερινά επαρκή ποσότητα πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (συμπεριλαμβανομένων και ωμέγα-3). Επιπλέον συνιστά αντί για μαργαρίνη και βούτυρο να χρησιμοποιούν ελαιόλαδο …
Ανθρώπινες σχέσεις και κλίμα. Πέρα από τον δωδεκάλογο της υγιεινής διατροφής, το Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας συμβουλεύει τους Βέλγους να διαθέτουν χρόνο για τα γεύματα και να φροντίζουν να τρώνε μαζί με άλλους. Κι όχι μόνο στο σπίτι αλλά και στο σχολείο, στη δουλειά και στα ιατρικά κέντρα περίθαλψης. Ενισχύεται έτσι η κοινωνικότητα ενώ όταν το γεύμα διαρκεί περισσότερο ενισχύεται η αφομοίωση της τροφής.
Ωστόσο, επισημαίνεται ότι σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση οινοπνευματωδών. Κι αυτό γιατί η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχει σαφείς αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Υπενθυμίζεται ότι η «μέτρια» κατανάλωση αλκοόλ αντιστοιχεί σε λιγότερο από 10 «ποτήρια» τη εβδομάδα, αλλά καλύτερα ακόμη και αυτή να αποφεύγεται.
Τέλος, τονίζεται ότι η παραγωγή των τροφών που καταναλώνουμε επηρεάζει άμεσα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Συνεπώς, θα πρέπει να έχουμε συναίσθηση ότι οι διατροφικές μας συνήθειες μπορούν να επιτείνουν ή να περιορίσουν τα φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.
Οι βασικές αρχές που διέπουν τις παραπάνω συστάσεις υπάρχουν βέβαια στα βιβλία του Ιπποκράτη, που θεωρούσε τη διατροφή σημαντικό στοιχείο διατήρησης της υγείας ή αντίθετα πρόσκλησης αλλά και θεραπείας ασθενειών. Γι’ αυτό και στο έργο του «Περί τροφής» αναφέρει «Ἐν τροφῇ φαρμακείη ἄριστον, ἐν τροφῇ φαρμακείη φλαῦρον, φλαῦρον καὶ ἄριστον πρός τι (ΧΙΧ)». Η τροφή είναι το άριστο φάρμακο, η τροφή είναι το χειρότερο φάρμακο, (δηλαδή) χειρότερο και άριστο, ανάλογα με την περίπτωση. Με άλλα λόγια «η τροφή είναι το φάρμακό μας, και το φάρμακό μας η τροφή μας» …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 8 Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-393)
Πριν από λίγες εβδομάδες (βλ. ΧΝ 20/8/2019) γράφαμε για τις καθημερινές συνήθειες που πρέπει να αλλάξουμε ώστε να μειώσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής καταστροφής αλλά και να αποφύγουμε τις ασθένειες του πολιτισμού. Γράφαμε μάλιστα τι πρέπει να αποφεύγουμε προκειμένου να μειώσουμε τον κίνδυνο προσβολής από αυτές τις ασθένειες που περιλαμβάνουν καρκίνους, σακχαρώδη διαβήτη και μεταβολικό σύνδρομο, παχυσαρκία, αλλεργίες και προβλήματα γονιμότητας.
Για εκείνο το άρθρο είχαμε αντλήσει στοιχεία και από σχετική γνωμοδότηση του Ανώτατου Συμβουλίου Υγείας του Βελγίου. Το οποίο τον Ιούνιο δημοσίευσε άλλη μια σημαντική γνωμοδότηση με συστάσεις για τις διατροφικές προτεραιότητες που θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην διατήρηση και την προαγωγή της υγείας. Οι συστάσεις αφορούν τους ενήλικες και στηρίζονται σε πρόσφατες επιστημονικές εργασίες.
Μια πρώτη συμβουλή αφορά την αντίσταση στην καθιστική ζωή και το υπερβολικό σωματικό βάρος. Η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα μακροπρόθεσμης υποβάθμισης της υγείας. Ιδίως στην Ελλάδα, όπου φυσιολογικό βάρος έχουν μόνο 3 στους 10 άνδρες και 5 στις 10 γυναίκες ενώ παχύσαρκοι είναι το 26% των ανδρών και το 18% των γυναικών. Ακόμη χειρότερο είναι το πρόβλημα στα παιδιά - το 50% των Ελληνόπουλων ηλικίας 6-10 ετών, έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό!
Πέντε χρυσοί κανόνες. Πρώτον, καταναλώστε καθημερινά τουλάχιστον 125 γραμμάρια πλήρη δημητριακά, ανάλογα με τις ενεργειακές σας ανάγκες. Αποφύγετε τα επεξεργασμένα δημητριακά δηλαδή προτιμήστε ψωμί και ζυμαρικά ολικής άλεσης αντί για άσπρα.
Δεύτερον, δύο φρούτα την ημέρα (τον γιατρό τον κάνουν πέρα)! Μην προσθέτετε ζάχαρη ούτε κρέμα, μόνο πλύνετέ και καθαρίστε τα. Επιπλέον, καταναλώστε καθημερινά τουλάχιστον 300 γραμμάρια (φρέσκα ή μαγειρεμένα) λαχανικά. Προτιμήστε εποχιακά και τοπικά προϊόντα. Έτσι μειώνετε και τις μεταφορές συμβάλλοντας στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Τρίτον, όσπρια κάθε εβδομάδα! Αντικαταστήστε το κρέας με όσπρια τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Θυμηθείτε πως η καλλιέργεια των οσπρίων επιβαρύνει λιγότερο το κλίμα σε σχέση με την κτηνοτροφία … Τέταρτον, καταναλώστε καθημερινά 15 με 25 γραμμάρια ξηρούς καρπούς ή άλλους σπόρους, ανάλατους και χωρίς ζάχαρη (μια χούφτα αντιστοιχεί σε περίπου 30 γραμμάρια). Προτιμήστε προϊόντα πλούσια σε λιπαρά οξέα τύπου ωμέγα-3.
Πέμπτος πολύ σπουδαίος κανόνας. Μειώστε το αλάτι! Αποφύγετε τα πολύ αλατισμένα τρόφιμα, τα πρόσθετα τροφίμων και τα βελτιωτικά γεύσης. Πάρετε διαζύγιο από την αλατιέρα στο μαγείρεμα και στο τραπέζι. Αντικαταστήστε το αλάτι με ανάλατα μυρωδικά.
Άλλες επτά συστάσεις. Καταναλώστε καθημερινά ένα τέταρτο έως μισό λίτρο γάλα ή γαλακτοκομικά προϊόντα. Συμπληρώστε ενδεχομένως με άλλες πηγές πρωτεΐνης, ασβεστίου και βιταμινών. Μια ή δύο φορές την εβδομάδα φάτε ψάρι, οστρακόδερμα ή θαλασσινά και τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα λιπαρά ψάρια. Προτιμήστε μικρά ψάρια πλούσια σε λιπαρά οξέα τύπου ωμέγα-3.
Λιγότερο κόκκινο κρέας! Περιορίστε την κατανάλωσή του στα 300 γραμμάρια εβδομαδιαίως. Αντικαταστήστε το κρέας με όσπρια, ψάρι, πουλερικά, αβγά ή άλλα εναλλακτικά υποκατάστατα. Και οπωσδήποτε λιγότερα αλλαντικά και άλλα μεταποιημένα προϊόντα κρέατος. Μειώστε την κατανάλωσή τους στα 30 γραμμάρια εβδομαδιαίως. Αντικαταστήστε τα με κονσέρβες ψαριών, γαρνιτούρες από όσπρια, φρούτα ή φρέσκα τυριά.
Όσο μπορείτε λιγότερα ζαχαρούχα ποτά (αεριούχα ποτά, συμπυκνωμένους χυμούς, κλπ.). Η καλύτερη επιλογή για να ξεδιψάσετε παραμένει το νερό! Φροντίστε να λαμβάνετε καθημερινά τουλάχιστον 950 mg ασβέστιο από διάφορες φυσικές πηγές όπως γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Τέλος, το Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας συμβουλεύει τους Βέλγους να καταναλώνουν καθημερινά επαρκή ποσότητα πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (συμπεριλαμβανομένων και ωμέγα-3). Επιπλέον συνιστά αντί για μαργαρίνη και βούτυρο να χρησιμοποιούν ελαιόλαδο …
Ανθρώπινες σχέσεις και κλίμα. Πέρα από τον δωδεκάλογο της υγιεινής διατροφής, το Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας συμβουλεύει τους Βέλγους να διαθέτουν χρόνο για τα γεύματα και να φροντίζουν να τρώνε μαζί με άλλους. Κι όχι μόνο στο σπίτι αλλά και στο σχολείο, στη δουλειά και στα ιατρικά κέντρα περίθαλψης. Ενισχύεται έτσι η κοινωνικότητα ενώ όταν το γεύμα διαρκεί περισσότερο ενισχύεται η αφομοίωση της τροφής.
Ωστόσο, επισημαίνεται ότι σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση οινοπνευματωδών. Κι αυτό γιατί η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχει σαφείς αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Υπενθυμίζεται ότι η «μέτρια» κατανάλωση αλκοόλ αντιστοιχεί σε λιγότερο από 10 «ποτήρια» τη εβδομάδα, αλλά καλύτερα ακόμη και αυτή να αποφεύγεται.
Τέλος, τονίζεται ότι η παραγωγή των τροφών που καταναλώνουμε επηρεάζει άμεσα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Συνεπώς, θα πρέπει να έχουμε συναίσθηση ότι οι διατροφικές μας συνήθειες μπορούν να επιτείνουν ή να περιορίσουν τα φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.
Οι βασικές αρχές που διέπουν τις παραπάνω συστάσεις υπάρχουν βέβαια στα βιβλία του Ιπποκράτη, που θεωρούσε τη διατροφή σημαντικό στοιχείο διατήρησης της υγείας ή αντίθετα πρόσκλησης αλλά και θεραπείας ασθενειών. Γι’ αυτό και στο έργο του «Περί τροφής» αναφέρει «Ἐν τροφῇ φαρμακείη ἄριστον, ἐν τροφῇ φαρμακείη φλαῦρον, φλαῦρον καὶ ἄριστον πρός τι (ΧΙΧ)». Η τροφή είναι το άριστο φάρμακο, η τροφή είναι το χειρότερο φάρμακο, (δηλαδή) χειρότερο και άριστο, ανάλογα με την περίπτωση. Με άλλα λόγια «η τροφή είναι το φάρμακό μας, και το φάρμακό μας η τροφή μας» …
01 Οκτωβρίου 2019
Ανέκδοτα με σημασία
Για την απόκρυψη της ευθύνης, το μάθημα των Θρησκευτικών, τον έλεγχο των εντολών και το τελευταίο στάδιο του πένθους και της απώλειας …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-392)
Τα «κακά παιδάκια». Απέναντι από το σπίτι της μητέρας μου στην Πρίγκηπο υπήρχε ένα άδειο οικόπεδο. Δίπλα ακριβώς βρισκόταν μια αποθήκη, η οποία στη μια πλευρά της είχε ένα υπερυψωμένο οριζόντιο παράθυρο. Δύο αδελφάκια που συνήθιζαν να παίζουν στο οικόπεδο, αποφάσισαν μια μέρα αντί για μπάλα να βάλουν στο σημάδι τα τζάμια … Αφού έσπασαν μερικά τζάμια εξαφανίστηκαν, προφανώς για να μην τα τιμωρήσουν.
Η μητέρα που είχε παρακολουθήσει τη σκηνή άκουσε τα δύο αγόρια να περνούν μια μέρα μπροστά από τον τόπο του «εγκλήματος» να λένε στη δική τους μητέρα που τα συνόδευε: «Ποια κακά παιδάκια σπάσανε αυτά τα τζαμάκια;». Δεν ξέρω γιατί θυμήθηκα αυτή την αστεία κατά τα άλλα ιστορία διαβάζοντας τους διαξιφισμούς κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για την ΔΕΗ, αλλά και για άλλα ζητήματα …
Ωραία παιδιά … Ένας από τους καθηγητές των θρησκευτικών στο Γυμνάσιο συνήθιζε στο τελευταίο μάθημα πριν τις διακοπές Χριστουγέννων και Πάσχα να μας διαβάζει χριστιανικά ανέκδοτα. Στη συλλογική μνήμη της τάξης μας έχει μείνει το εξής ανέκδοτο, με το οποίο γελάμε κάθε φορά που το θυμόμαστε.
Μια μητέρα με τα δύο παιδιά της ταξίδευε με το τραίνο. Απέναντι της καθόταν ένας καλοστεκούμενος κύριος, ο οποίος, κάποια στιγμή, κοιτάζοντας τα παιδιά είπε στην κυρία: «Ωραία παιδιά!». Η κυρία απάντησε «Καλά παιδιά!». Και ο κύριος ανακεφαλαίωσε λέγοντας «Ωραία και καλά παιδιά!».
Το ανέκδοτο ήθελε βέβαια να περάσει ένα μήνυμα ουσίας. Ωστόσο, σε μερικούς φάνηκε εντελώς ανούσιο. Ενώ σε άλλους, ιδίως στους έφηβους, οι οποίοι το μόνο που σκεφτόταν ήταν τα κορίτσια, το ανέκδοτο πέρασε ως ένας ευρηματικός τρόπος για να κάνει κάποιος «καμάκι» σε μιαν ωραία κυρία …
Αυτό θυμήθηκα διαβάζοντας τις συζητήσεις για τον ομολογιακό ή όχι χαρακτήρα της διδασκαλίας των Θρησκευτικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σημασία, δεν έχει μόνο το τι διδάσκεται και πώς, αλλά και τι έχει ο άλλος στο μυαλό του. Ας ξαναδιαβάσουν οι αρμόδιοι την παραβολή του σπορέα για να καταλάβουν ότι πρωταρχική σημασία έχει και το «έδαφος» στο οποίο πέφτει ο σπόρος …
Δεν έχω μάτια στη πλάτη. Ο εγγονός μου μόλις έγινε 3 χρονών. Του αρέσει να κυκλοφορεί στα πάρκα με ένα μικρό πατίνι. Η μητέρα του δεν θέλει να τον χάνει από τα μάτια της. Ωστόσο, στην εντολή της «Θέλω πάντα να σε βλέπω!» ο μπόμπιρας απάντησε «Μα εγώ δεν έχω μάτια στην πλάτη μου!».
Πόσο ανεφάρμοστες είναι συχνά οι εντολές των γονέων αλλά και των αρχών! Ιδίως όταν η εφαρμογή τους εξαρτάται από την καλή θέληση όσων πρέπει να τις εφαρμόσουν. Ακούμε για παράδειγμα ότι η εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου επαφίεται στο φιλότιμο και το αίσθημα ευθύνης των καπνιστών. Μα όσοι καπνιστές διαθέτουν φιλότιμο και αίσθημα ευθύνης, τον εφαρμόζουν ήδη και καπνίζουν έξω … Ακόμη και τα νήπια μπορούν, με τον τρόπο τους, να το επιβεβαιώσουν …
Καήκαμε και ησυχάσαμε. Το 1941 η οικογένεια της μητέρας ζούσε στην Κωνσταντινούπολη, στο Φανάρι. Στις 21 Σεπτεμβρίου ξέσπασε μεγάλη πυρκαγιά, η οποία τελικά έκαψε τουλάχιστον 99 κτήρια σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της πυροσβεστικής υπηρεσίας της Πόλης.
Από το σπίτι που έμενε η μητέρα παρακολουθούσαν την εξέλιξη της φωτιάς που άλλαζε κατεύθυνση ανάλογα με τον άνεμο. Όλοι περίμεναν ότι ο αέρας θα την έσπρωχνε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ωστόσο, τελικά δόθηκε εντολή εκκένωσης και όλοι κατευθύνθηκαν προς την παραλία του Κεράτιου. Εκεί μπήκαν σε μια βάρκα για να περάσουν απέναντι να πάνε στο Τζιχανγκίρι όπου έμενε μια θεία.
Μπαίνοντας στη βάρκα, η 11χρονη τότε μητέρα μου αναφώνησε «Άντε, καήκαμε και ησυχάσαμε!». Γιατί η πραγματική καταστροφή, της ήταν λιγότερο απεχθής από την αγωνία που είχαν περάσει περιμένοντας προς τα πού θα φυσήξει ο άνεμος. Ήταν το τελευταίο στάδιο από τα πέντε στάδια του πένθους και της απώλειας, όπως αυτά περιγράφτηκαν αρχικά το 1969 από την ψυχίατρο Ελίζαμπεθ Κίμπλερ-Ρος στο διαβόητο βιβλίο της «Αυτός που πεθαίνει» (On Death and Dying).
Οικογενειακές ιστορίες θα πουν μερικοί. Όμως για κάποιον που θέλει να σκέπτεται και να αναλύει κριτικά την πραγματικότητα γύρω του, αποτελούν μικρά μαθήματα ζωής …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα την 1η Οκτωβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-392)
Τα «κακά παιδάκια». Απέναντι από το σπίτι της μητέρας μου στην Πρίγκηπο υπήρχε ένα άδειο οικόπεδο. Δίπλα ακριβώς βρισκόταν μια αποθήκη, η οποία στη μια πλευρά της είχε ένα υπερυψωμένο οριζόντιο παράθυρο. Δύο αδελφάκια που συνήθιζαν να παίζουν στο οικόπεδο, αποφάσισαν μια μέρα αντί για μπάλα να βάλουν στο σημάδι τα τζάμια … Αφού έσπασαν μερικά τζάμια εξαφανίστηκαν, προφανώς για να μην τα τιμωρήσουν.
Η μητέρα που είχε παρακολουθήσει τη σκηνή άκουσε τα δύο αγόρια να περνούν μια μέρα μπροστά από τον τόπο του «εγκλήματος» να λένε στη δική τους μητέρα που τα συνόδευε: «Ποια κακά παιδάκια σπάσανε αυτά τα τζαμάκια;». Δεν ξέρω γιατί θυμήθηκα αυτή την αστεία κατά τα άλλα ιστορία διαβάζοντας τους διαξιφισμούς κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για την ΔΕΗ, αλλά και για άλλα ζητήματα …
Ωραία παιδιά … Ένας από τους καθηγητές των θρησκευτικών στο Γυμνάσιο συνήθιζε στο τελευταίο μάθημα πριν τις διακοπές Χριστουγέννων και Πάσχα να μας διαβάζει χριστιανικά ανέκδοτα. Στη συλλογική μνήμη της τάξης μας έχει μείνει το εξής ανέκδοτο, με το οποίο γελάμε κάθε φορά που το θυμόμαστε.
Μια μητέρα με τα δύο παιδιά της ταξίδευε με το τραίνο. Απέναντι της καθόταν ένας καλοστεκούμενος κύριος, ο οποίος, κάποια στιγμή, κοιτάζοντας τα παιδιά είπε στην κυρία: «Ωραία παιδιά!». Η κυρία απάντησε «Καλά παιδιά!». Και ο κύριος ανακεφαλαίωσε λέγοντας «Ωραία και καλά παιδιά!».
Το ανέκδοτο ήθελε βέβαια να περάσει ένα μήνυμα ουσίας. Ωστόσο, σε μερικούς φάνηκε εντελώς ανούσιο. Ενώ σε άλλους, ιδίως στους έφηβους, οι οποίοι το μόνο που σκεφτόταν ήταν τα κορίτσια, το ανέκδοτο πέρασε ως ένας ευρηματικός τρόπος για να κάνει κάποιος «καμάκι» σε μιαν ωραία κυρία …
Αυτό θυμήθηκα διαβάζοντας τις συζητήσεις για τον ομολογιακό ή όχι χαρακτήρα της διδασκαλίας των Θρησκευτικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σημασία, δεν έχει μόνο το τι διδάσκεται και πώς, αλλά και τι έχει ο άλλος στο μυαλό του. Ας ξαναδιαβάσουν οι αρμόδιοι την παραβολή του σπορέα για να καταλάβουν ότι πρωταρχική σημασία έχει και το «έδαφος» στο οποίο πέφτει ο σπόρος …
Δεν έχω μάτια στη πλάτη. Ο εγγονός μου μόλις έγινε 3 χρονών. Του αρέσει να κυκλοφορεί στα πάρκα με ένα μικρό πατίνι. Η μητέρα του δεν θέλει να τον χάνει από τα μάτια της. Ωστόσο, στην εντολή της «Θέλω πάντα να σε βλέπω!» ο μπόμπιρας απάντησε «Μα εγώ δεν έχω μάτια στην πλάτη μου!».
Πόσο ανεφάρμοστες είναι συχνά οι εντολές των γονέων αλλά και των αρχών! Ιδίως όταν η εφαρμογή τους εξαρτάται από την καλή θέληση όσων πρέπει να τις εφαρμόσουν. Ακούμε για παράδειγμα ότι η εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου επαφίεται στο φιλότιμο και το αίσθημα ευθύνης των καπνιστών. Μα όσοι καπνιστές διαθέτουν φιλότιμο και αίσθημα ευθύνης, τον εφαρμόζουν ήδη και καπνίζουν έξω … Ακόμη και τα νήπια μπορούν, με τον τρόπο τους, να το επιβεβαιώσουν …
Καήκαμε και ησυχάσαμε. Το 1941 η οικογένεια της μητέρας ζούσε στην Κωνσταντινούπολη, στο Φανάρι. Στις 21 Σεπτεμβρίου ξέσπασε μεγάλη πυρκαγιά, η οποία τελικά έκαψε τουλάχιστον 99 κτήρια σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της πυροσβεστικής υπηρεσίας της Πόλης.
Από το σπίτι που έμενε η μητέρα παρακολουθούσαν την εξέλιξη της φωτιάς που άλλαζε κατεύθυνση ανάλογα με τον άνεμο. Όλοι περίμεναν ότι ο αέρας θα την έσπρωχνε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ωστόσο, τελικά δόθηκε εντολή εκκένωσης και όλοι κατευθύνθηκαν προς την παραλία του Κεράτιου. Εκεί μπήκαν σε μια βάρκα για να περάσουν απέναντι να πάνε στο Τζιχανγκίρι όπου έμενε μια θεία.
Μπαίνοντας στη βάρκα, η 11χρονη τότε μητέρα μου αναφώνησε «Άντε, καήκαμε και ησυχάσαμε!». Γιατί η πραγματική καταστροφή, της ήταν λιγότερο απεχθής από την αγωνία που είχαν περάσει περιμένοντας προς τα πού θα φυσήξει ο άνεμος. Ήταν το τελευταίο στάδιο από τα πέντε στάδια του πένθους και της απώλειας, όπως αυτά περιγράφτηκαν αρχικά το 1969 από την ψυχίατρο Ελίζαμπεθ Κίμπλερ-Ρος στο διαβόητο βιβλίο της «Αυτός που πεθαίνει» (On Death and Dying).
Οικογενειακές ιστορίες θα πουν μερικοί. Όμως για κάποιον που θέλει να σκέπτεται και να αναλύει κριτικά την πραγματικότητα γύρω του, αποτελούν μικρά μαθήματα ζωής …
24 Σεπτεμβρίου 2019
Εμμονικοί ανήλικοι
Αδιάβαστοι, ασυντόνιστοι, με επιπόλαιες ιδέες και μη πρακτικά εφαρμόσιμες προτάσεις, ευτυχώς δεν εφάρμοσαν το σχέδιο «στάχτη και μπούρμπερη» …
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 24 Σεπτεμβρίου 2019 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-391)
Πρώτη εντύπωση. Είναι Σεπτέμβριος του 2011. Το Οικονομικό Επιμελητήριο Δυτικής Κρήτης οργανώνει εσπερίδα, με θέμα την ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομική κρίση στην αίθουσα της Τράπεζας Χανίων. Ένας από τους ομιλητές, ο καθηγητής Γιάννης Βαρουφάκης μου κάνει εντύπωση. Υποστηρίζει ότι αν κάποια στιγμή η Γερμανία θεωρήσει πως η συμμετοχή της στο ευρώ δεν την συμφέρει, δεν θα διστάσει να αποχωρήσει από την ευρωζώνη!
Επιμένει μάλιστα πως αυτό μπορεί να γίνει ακόμη και αν χρειαστεί να «σχίσει τις Συνθήκες». Προσπαθώ, ανεπιτυχώς, να τον μεταπείσω μετά τη λήξη της εκδήλωσης ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Καταλαβαίνω ότι, αφενός δεν έχει διαβάσει τις Συνθήκες και αφετέρου δεν γνωρίζει πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις στα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Αγνοεί επίσης την ιστορική εξέλιξη της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά και τον ρόλο της Γερμανίας σε αυτήν.
Τα πεπραγμένα του Γιάνη (πλέον) Βαρουφάκη ως υπουργού των οικονομικών στην πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να επαληθεύουν αυτή την πρώτη εντύπωση. Ωστόσο, προσωπικά δεν θέλω να κρίνω τα πράγματα επιφανειακά ούτε να κάνω «δίκη προθέσεων». Προτιμώ να στηρίζομαι σε επιχειρήματα και μελέτη των γεγονότων. Γνωρίζοντας πως λειτουργούν τόσο τα μέσα μαζικής επικοινωνίας όσο και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, όπου εργάστηκα επί 33 χρόνια.
Τα στοιχεία. Ξεκίνησα διαβάζοντας μερικά βιβλία, όλα στο πρωτότυπο. Πρώτα το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη «Ενήλικες στην αίθουσα» (στα ελληνικά κυκλοφορεί ως «Ανίκητοι ηττημένοι»). Αυτό αποτέλεσε τη βάση για την ομότιτλη ταινία του πολυβραβευμένου και διεθνούς φήμης σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά.
Εκεί, ο συγγραφέας παρουσιάζει τα γεγονότα από την δική του πλευρά – καταλήγοντας σε προβολή του νέου κόμματος που ίδρυσε. Πολλά κείμενα στηρίζονται στις μαγνητοφωνημένες συνεδριάσεις του Eurogroup. Και στις μαγνητοσκοπημένες απενημερώσεις (debriefings) του συγγραφέα αμέσως μετά τις συναντήσεις του με όσους δεν μπορούσε να μαγνητοφωνήσει …
Μια πιο ισορροπημένη περιγραφή των γεγονότων περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Η τελευταία μπλόφα» των δημοσιογράφων Ελένης Βαρβιτσιώτη και Βικτώριας Δενδρινού. Εκεί παρουσιάζονται οι απόψεις και των υπόλοιπων πρωταγωνιστών της ιστορίας καθώς και περιγραφές πολλών γεγονότων που παραλείπει ο πρώην υπουργός, αφού τα αγνοούσε. Κυρίως επειδή τον είχαν αποκλείσει από αυτά ...
Πολύ χρήσιμη ήταν επίσης και η ανάγνωση των κεφαλαίων που αφορούν την διαχρονική εξέλιξη της κρίσης του ελληνικού χρέους από το βιβλίο «Διασφαλίζοντας το ευρώ σε εποχές κρίσης – η ιστορία του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας από μέσα» (Safeguarding the euro in times of crisis - The inside story of the ESM).
Τέλος, χρήσιμα στοιχεία υπάρχουν και στο τελευταίο βιβλίο της σειράς «Εθνικές κρίσεις» (κυκλοφόρησε με την «Καθημερινή της Κυριακής») με τίτλο «Ελεγχόμενες πτωχεύσεις – Οικονομική κρίση και μνημόνια 2009-2019» του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Πάνου Καζάκου.
Προδιαγεγραμμένη αποτυχία. Όπως προκύπτει από όλες τις παραπάνω πηγές, η διαπραγμάτευση του πρώτου εξαμήνου του 2015 με τους δανειστές, ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Κατ’ αρχάς γιατί από την ελληνική πλευρά υπήρχαν παράλληλες επαφές και διαπραγματεύσεις χωρίς να υπάρχει κοινή γραμμή, ούτε αλληλοενημέρωση. Αντίθετα, όλοι οι εμπλεκόμενοι από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα κράτη μέλη επικοινωνούσαν μεταξύ τους μετά από κάθε επαφή με την ελληνική πλευρά.
Ο Βαρουφάκης υποστηρίζει βέβαια ότι υπήρχε επίσημο ελληνικό σχέδιο το οποίο «πρόδωσαν» ορισμένα κυβερνητικά στελέχη. Το σχέδιο αυτό προέβλεπε ως απώτατο μέτρο την απειλή αναστολής των πληρωμών και τη δημιουργία συστήματος παράλληλων πληρωμών. Αυτό θα οδηγούσε διαδοχικά σε χρεωκοπία, σε έξοδο από την ευρωζώνη και τελικά σε έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα τέτοιο Grexit είχε ήδη προτείνει η Μέρκελ στον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος το είχε απορρίψει ασυζητητί ...
Επιπλέον, οι επίσημες προτάσεις Βαρουφάκη ήταν, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, σε λάθος σειρά. Προέβλεπαν πρώτα την αναδιάρθρωση του χρέους – κάτι αδύνατον αφού είχε ήδη προηγηθεί στις αρχές του 2013 το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους στην ιστορία (107 δισ. ευρώ). Επίσης, τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 1,5% του ΑΕΠ με ταυτόχρονη μείωση του ΦΠΑ και της φορολογίας των επιχειρήσεων. Κάτι που καθιστούσε την αποπληρωμή του χρέους μη βιώσιμη.
Η μόνη από τις προτάσεις του που υλοποιήθηκε στο τρίτο μνημόνιο (αλλά τροποποιημένη), ήταν η δημιουργία μιας αναπτυξιακής τράπεζας στην οποία να περάσει όλη η δημόσια περιουσία. Στόχος ήταν να χρησιμοποιηθεί ως υποθήκη για την προσέλκυση επενδύσεων, τα κέρδη από τις οποίες θα χρηματοδοτούσαν τα ασφαλιστικά ταμεία. Κατά τη γνώμη μου αυτός ήταν ο σπόρος για τη δημιουργία του «υπερταμείου»), στο οποίο παραχωρήθηκε η περιουσία του Δημοσίου για 99 χρόνια …
Τέλος, εκτός από την προσωπικότητα του Βαρουφάκη που δυσκόλευε τις διαπραγματεύσεις, σημαντικός επίσης λόγος αποτυχίας ήταν και το γεγονός ότι εκπροσωπούσε μια κυβέρνηση της ριζοσπαστικής αριστεράς. Ας θυμηθούμε ότι η ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο κύριος υποψήφιος της Αριστεράς στις Ευρωεκλογές του 2014 ενώ την περίοδο εκείνη άνοδος αριστερών κομμάτων είχε παρατηρηθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο Jean Quatremer, ανταποκριτής της γαλλικής εφημερίδα Liberation στις Βρυξέλλες ανέφερε από τις αρχές Μαρτίου του 2015 ότι, κατά τον Ευρωπαίο επίτροπο Μοσκοβισί, «οι συντηρητικοί απεχθάνονται τον ΣΥΡΙΖΑ … ο Σόιμπλε, που είναι ένας πραγματικός και σκληρός συντηρητικός, χωρίς ενδοιασμούς, θέλει να γονατίσει αυτό το κόμμα προκειμένου να το διώξει ...».
Δεν χρειαζόταν να είναι κανείς προφήτης για να καταλάβει από τότε, ότι η αλλοπρόσαλλη στάση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, γενικά, και η εμμονική πολιτική του Βαρουφάκη, ειδικότερα, οδηγούσαν στο γκρεμό. Όσο κι αν ο τελευταίος προσπάθησε να αποδείξει με το βιβλίο του ότι έπεσε ηρωικά μαχόμενος για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των αδύνατων απέναντι στο «βαθύ κατεστημένο της Ευρώπης». Απλώς, υπερεκτίμησε τη δυνατότητά του να περπατά ξυπόλυτος στ’ αγκάθια – τα οποία μάλιστα δεν είχε καν συναίσθηση ότι και υπήρχαν, και τσιμπούσαν …
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα δω την ταινία του Γαβρά, η οποία κατά δήλωσή του είναι ένα «σόου»!
Υ.Γ. Βλέπε και παλαιότερο άρθρο μου «Κινδυνεύουμε από μερικούς πολιτικούς;»
Υ.Γ. Τελικά είδα την ταινία στο COSMOTE TV. Πολύ καλή σκηνοθεσία αλλά απλώς μετέφερε αρκετά παραστατικά το περιεχόμενο του βιβλίου στην οθόνη. Αν δεν έχει κάποιος υπόψη του όλα τα υπόλοιπα στοιχεία της υπόθεσης, εύκολα μπορεί να παρασυρθεί και να πιστέψει ότι ο Βαρουφάκης ήταν ο «ήρωας» που τόλμησε να τα βάλει με τους ισχυρούς «των Βρυξελλών και του Βερολίνου». Μια προσπάθεια, ασυνείδητης μάλλον, παραπλάνησης του κοινού από κάποιον που πιστεύει ακράδαντα ότι έχει δίκιο ...
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
